Sàn phái sinh sắp có sản phẩm mới

Tăng cường phối hợp với các thành viên

Theo ông Lương Hải Sinh, Chủ tịch Hội đồng thành viên VNX, năm 2024, có nhiều biến động, khó khăn trên thị trường tài chính toàn cầu, nhưng thị trường chứng khoán Việt Nam có sự phục hồi năm thứ hai liên tiếp kể từ thời điểm tạo đáy năm 2022. Các chỉ số VN-Index, HNX Index, UPCoM-Index, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu, giá trị giao dịch bình quân phiên trên thị trường cổ phiếu, trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đều tăng trưởng. Khung pháp lý và hệ thống quy chế nghiệp vụ về giao dịch, thành viên, hệ thống công nghệ thông tin từng bước được hoàn thiện… Những kết quả đạt được là nhờ có sự theo dõi, định hướng và sự chỉ đạo sát sao từ Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; sự phối hợp và hỗ trợ từ các bộ, ngành, các tổ chức, hiệp hội; sự phối hợp chặt chẽ giữa VNX, VSDC, HOSE, HNX và các thành viên thị trường.

Năm 2025 là năm kết thúc Kế hoạch Phát triển kinh tế giai đoạn 2021 – 2025, năm bản lề cho kỷ nguyên mới với các kế hoạch cải cách toàn diện và cũng là năm thị trường chứng khoán Việt Nam kỷ niệm 25 năm chính thức vận hành. Kỳ vọng, thị trường chứng khoán sẽ tiếp tục phát triển, với các mục tiêu cụ thể như đưa hệ thống công nghệ thông tin mới (KRX) vào vận hành, hoàn thành việc nâng hạng thị trường, ra mắt các sản phẩm mới như Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm, Hợp đồng tương lai chỉ số VN100, cải tiến chỉ số VN30…

“Thông qua hội nghị, cùng với những chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, chúng ta sẽ xây dựng được chương trình hành động hiệu quả cho hoạt động thành viên năm 2025, tháo gỡ được những khó khăn trong quá trình hoạt động của thành viên nhằm cải thiện vị thế và uy tín của thị trường chứng khoán Việt Nam để trở thành một thị trường hấp dẫn, minh bạch và có tính cạnh tranh cao trong khu vực và thế giới”, ông Lương Hải Sinh nhấn mạnh.

Hiện tại, VNX có 78 công ty chứng khoán thành viên, trong đó 27 công ty là thành viên thị trường chứng khoán phái sinh, 46 công ty là thành viên thị trường công cụ nợ, 47 công ty là thành viên thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Lãnh đạo VNX cho biết, năm 2024, tổng lợi nhuận trước thuế của các công ty chứng khoán thành viên của Sở đạt 29.433 tỷ đồng, tăng 32,08% so với năm 2023, trong đó có 68 công ty có lãi, 10 công ty ghi nhận lợi nhuận âm.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng mà VNX đặt ra trong năm 2025 là tăng cường phối hợp với các thành viên, hoàn thiện hệ thống quy chế nghiệp vụ, tăng cường quản trị rủi ro, giám sát thành viên, khuyến khích thành viên tham gia trên cả 4 thị trường cổ phiếu, phái sinh, trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Đồng thời, tạo lập thị trường cho chứng chỉ quỹ ETF, ra mắt sản phẩm mới. Chuyển đổi số và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng cũng sẽ được VNX tập trung đẩy mạnh trong giai đoạn tới, nhằm hiện đại hóa cơ sở hạ tầng để đưa hệ thống KRX vào vận hành, khuyến khích thành viên áp dụng giải pháp công nghệ để hỗ trợ giao dịch cho nhà đầu tư.

Liên quan đến hệ thống KRX, đại diện HOSE cho hay, HOSE cùng với HNX, VSDC và các thành viên đã thực hiện kiểm tra tính sẵn sàng của hệ thống KRX theo kế hoạch và kịch bản khung, dự kiến sẽ “go-live” (bắt đầu vận hành) vào ngày 5/5/2025.

Sẽ sớm ra mắt hợp đồng tương lai chỉ số VN100

Trong gần 8 năm hoạt động, thị trường chứng khoán phái sinh đã có những bước tăng trưởng ấn tượng cả về giá trị giao dịch, số lượng nhà đầu tư. Tuy nhiên, số lượng sản phẩm trên thị trường phái sinh chưa đa dạng, thanh khoản của hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ chưa cao, nhà đầu tư chủ yếu tập trung vào giao dịch hợp đồng tương lai chỉ số VN30. Giai đoạn 2017 – 2024, thanh khoản của hợp đồng tương lai chỉ số VN30 tăng bình quân 20,6%. Trong đó, năm 2024, khối lượng giao dịch bình quân phiên đạt 211.037 hợp đồng, giá trị giao dịch bình quân phiên đạt 27.063 tỷ đồng, khối lượng hợp đồng mở (OI) cuối năm là 45.332 hợp đồng.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó tổng giám đốc VNX cho biết, việc phát triển và hướng tới đa dạng hóa các sản phẩm phái sinh dựa trên nhiều tài sản cơ sở khác nhau là một trong những mục tiêu của Sở trong việc phát triển thị trường khoán theo đúng định hướng của Chính phủ. Bên cạnh hợp đồng tương lai chỉ số VN100, VNX đang nghiên cứu, phát triển các sản phẩm phái sinh khác như hợp đồng quyền chọn, sản phẩm phái sinh trên cổ phiếu đơn lẻ sau khi có thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính, giúp nhà đầu tư có thêm công cụ phòng vệ rủi ro, thêm sản phẩm để đầu tư, từ đó thu hút các nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư nước ngoài.

“VNX phối hợp chặt chẽ với các đơn vị có liên quan để sớm đưa các sản phẩm mới vào vận hành, đồng thời phối hợp với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, tăng cường các công tác hợp tác quốc tế, thúc đẩy hội nhập và thu hút đầu tư từ các nhà đầu tư nước ngoài, định kỳ kiểm tra hoạt động các công ty chứng khoán thành viên, nâng cao tính tuân thủ của các tổ chức trung gian tham gia thị trường”, ông Nguyễn Tiến Dũng nói.

Mẫu hợp đồng tương lai chỉ số VN100 được thiết kế tương tự như hợp đồng tương lai chỉ số VN30, nhưng có sự khác biệt về tài sản cơ sở nên vượt trội về tính đại diện. So với chỉ số VN30 về giá trị vốn hoá, VN100 đại diện cho 89,11% giá trị vốn hoá toàn thị trường cổ phiếu niêm yết (chỉ số VN30 đại diện cho 69,37%). Bên cạnh đó, giá trị vốn hoá của 10 doanh nghiệp niêm yết có giá trị vốn hoá lớn nhất thuộc chỉ số VN30 và VN100 lần lượt là 60,12% và 46,8%, cho thấy chỉ số VN100 ít chịu ảnh hưởng hơn bởi biến động của Top 10, điều này góp phần hạn chế những biến động bất thường của hợp đồng tương lai chỉ số và chỉ số cơ sở.

Ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước

Hai mục tiêu lớn mà ngành chứng khoán đã cố gắng, nỗ lực rất lớn để triển khai trong suốt thời gian qua và đang tiến gần về mục tiêu, đó là nâng hạng thị trường và vận hành hệ thống KRX.

Đối với mục tiêu nâng hạng, hiện thị trường Việt Nam cơ bản đã đạt được các tiêu chí của FTSE Russell. Trong đó, việc cho phép nhà đầu tư tổ chức nước ngoài được đặt lệnh mà không cần đủ 100% tiền mặt (Non-Prefunding) đã được thực hiện một cách thông suốt, được các tổ chức quốc tế đánh giá cao.

Tuy nhiên, để được nâng hạng, không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn hay khung pháp lý, mà thị trường còn cần sự đánh giá khách quan của các tổ chức nâng hạng thông qua trải nghiệm khách hàng của họ. Các đoàn công tác của tổ chức nâng hạng đều đề nghị, cơ quan quản lý và các thành viên thị trường cần tiếp cận và quảng bá tốt hơn nữa đối với các nhà đầu tư nước ngoài về những thay đổi tích cực của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Với hệ thống KRX, thị trường đã mong chờ từ lâu, vì hệ thống sẽ có thêm nhiều tính năng, cho phép phát triển nhiều sản phẩm, quan trọng là có cơ hội để triển khai cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) sau này.

Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới và để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt mốc 8% năm 2025, tạo đà cho tăng trưởng 2 con số giai đoạn tiếp theo, thì cần rất nhiều nguồn lực. Do đó, thị trường chứng khoán cần tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn để nâng cao vai trò huy động vốn, tạo nguồn lực vốn quan trọng cho phát triển kinh tế đất nước. Vì thế, bên cạnh nhiều giải pháp khác, thị trường cần thêm các sản phẩm, dịch vụ mới và để làm được điều này, các sở giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán đóng vai trò quan trọng. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước luôn hoan nghênh và tạo mọi điều kiện để các thành viên thị trường đưa ra đề xuất, sáng kiến, sản phẩm, dịch vụ mới phục vụ cho sự phát triển chung. Chúng tôi cũng đề nghị các thành viên thị trường tiếp tục nâng cao tính tuân thủ pháp luật, tăng cường quản trị công ty, sử dụng vốn hiệu quả, quản lý người hành nghề chặt chẽ…