Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đang tiến một bước dài sau khi Luật Đường sắt (sửa đổi) chính thức được Quốc hội thông qua. Trả lời báo chí mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình khẳng định: “Chủ trương này được toàn dân ủng hộ và háo hức chờ đợi. Lẽ ra, chúng ta phải làm từ lâu rồi”.
Dự án chậm trễ “không thể chấp nhận”
Theo Phó Thủ tướng, trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, việc đất nước vẫn vận hành trên hạ tầng đường sắt lạc hậu từ hàng chục năm trước là một nghịch lý. “Đã đến lúc phải hành động. Đây không chỉ là một dự án giao thông, mà là một cú hích chiến lược cho nền kinh tế”, ông nhấn mạnh.
Chính phủ và Quốc hội hiện đã hoàn thiện hành lang pháp lý cho dự án, cho phép linh hoạt lựa chọn mô hình đầu tư phù hợp, từ đầu tư công, hợp tác công – tư (PPP) đến cho phép doanh nghiệp tư nhân đứng ra thực hiện hoàn toàn.
“Chìa khóa thành công nằm ở cách làm đúng đắn. Chúng ta không thể lặp lại bài học của metro Hà Nội hay TP.HCM. Nếu chi gần 70 tỷ USD mà hiệu quả chỉ dừng ở mức như metro hiện nay thì dù người dân có phấn khởi, cũng không thể gọi là thành công”, Phó Thủ tướng nói thẳng.
Mô hình quốc tế, quản trị minh bạch, tránh đội vốn
Nhấn mạnh yếu tố chất lượng, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho rằng, dự án đường sắt tốc độ cao phải được thiết kế, giám sát và vận hành theo các tiêu chuẩn quốc tế: “Phải có chuyên gia nước ngoài, có đơn vị độc lập kiểm soát chất lượng và đánh giá tiến độ. Chúng ta phải đứng trên vai người khổng lồ, chưa biết thì đi học”.
Ngoài ra, để tránh rủi ro đội vốn và tiêu cực, Chính phủ yêu cầu các quy trình kỹ thuật, thiết kế và đấu thầu phải đảm bảo minh bạch, công khai, có sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan độc lập.
Một mục tiêu dài hạn được đặt ra là biến hệ thống đường sắt cao tốc không chỉ là phương tiện vận tải, mà còn là trục phát triển mới của đất nước. “Mỗi nhà ga sẽ trở thành một đô thị trung tâm, kết nối du lịch, dịch vụ và công nghiệp, tạo nên chuỗi đô thị dọc theo trục Bắc – Nam”, ông Bình nói.
Doanh nghiệp tư nhân – lực đẩy mới cho công trình tầm quốc gia
Điểm nhấn trong định hướng triển khai dự án lần này là vai trò của khu vực kinh tế tư nhân. Phó Thủ tướng dẫn lại Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, khẳng định: Tư nhân là lực lượng tiên phong trong đổi mới sáng tạo và có đủ khả năng thực hiện các công trình trọng yếu quốc gia.
“Chúng ta từng có những dự án lớn như cao tốc Bắc – Nam, các hầm xuyên núi, dự án điện gió, điện mặt trời… đều được tư nhân làm rất tốt. Vậy tại sao không đặt niềm tin vào họ với đường sắt cao tốc?”, ông đặt vấn đề.
Hiện tại, một số “ông lớn” trong nước đã chính thức gửi hồ sơ tham gia. Trong đó, VinSpeed (thuộc Vingroup) và THACO đều đề xuất thực hiện dự án theo hình thức đối tác công – tư, tự thu xếp khoảng 20% vốn đầu tư. Trong khi đó, liên danh Mekolor – Great USA đưa ra đề xuất đầy táo bạo khi cam kết tự thu xếp 100% vốn đầu tư, tương đương hơn 1,6 triệu tỷ đồng.
“Chính phủ hoan nghênh và kêu gọi các doanh nghiệp nộp hồ sơ tham gia. Đây là cơ hội để doanh nghiệp tư nhân khẳng định vai trò trong kiến thiết đất nước, cùng Nhà nước chia sẻ trách nhiệm và tầm nhìn”, Phó Thủ tướng khẳng định.
67 tỷ USD – một tuyến đường, nhiều kỳ vọng
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam dự kiến có tổng mức đầu tư gần 67 tỷ USD, với chiều dài khoảng 1.560 km, tốc độ thiết kế lên tới 320 km/h. Giai đoạn 1 sẽ tập trung đầu tư hai đoạn: Hà Nội – Vinh và Nha Trang – TP.HCM. Khi hoàn thành toàn tuyến, thời gian di chuyển giữa Hà Nội – TP.HCM sẽ được rút ngắn còn chưa đến 5 tiếng.
Dự án được kỳ vọng sẽ thay đổi toàn diện bức tranh giao thông Việt Nam, giảm tải cho hàng không, thúc đẩy dịch chuyển lao động và hàng hóa, tạo động lực phát triển các vùng kinh tế trọng điểm dọc trục Bắc – Nam.
Việc khẳng định quyết tâm chính trị, hoàn thiện hành lang pháp lý, và mở cửa cho các mô hình đầu tư linh hoạt là những nền tảng quan trọng để đưa dự án này thoát khỏi vòng luẩn quẩn của hàng thập kỷ trì hoãn.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/duong-sat-cao-toc-bac-nam-giac-mo-lon-phai-lam-cho-dung-1388499.html
