UBND TP. Hà Nội vừa kiến nghị Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư tổ hợp công nghiệp đường sắt tại khu vực phía Nam thành phố, với tổng vốn hơn 17.500 tỷ đồng. Dự án được kỳ vọng từng bước làm chủ công nghệ và nội địa hóa thiết bị cho ngành đường sắt Việt Nam.
Theo đề xuất gửi Chính phủ, tổ hợp công nghiệp đường sắt sẽ được đặt tại các xã Chuyên Mỹ và Ứng Hòa, phía Nam Thủ đô Hà Nội, với quy mô khoảng 250 ha. Ranh giới và diện tích cụ thể sẽ được xác định trong các bước triển khai tiếp theo.
UBND TP. Hà Nội cũng kiến nghị cho phép tích hợp tổ hợp công nghiệp này vào các quy hoạch chiến lược gồm: Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021–2030 (tầm nhìn đến 2050) và điều chỉnh Quy hoạch chung đến năm 2045 (tầm nhìn đến 2065). Đề xuất tích hợp được thực hiện theo đúng quy định tại Luật Đường sắt sửa đổi, vừa có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.
Tổng mức đầu tư hơn 17.500 tỷ đồng, kỳ vọng hoàn thành giai đoạn 1 vào 2029
Tổng mức đầu tư sơ bộ của dự án khoảng 17.509 tỷ đồng. Cơ cấu vốn được chia thành ba phần: Vốn đầu tư công sẽ dùng để xây dựng tuyến kết nối với mạng lưới đường sắt quốc gia, hệ thống hạ tầng kỹ thuật và trung tâm nghiên cứu phát triển (R&D); vốn nhà nước bổ sung vào doanh nghiệp để xây dựng nhà máy lắp ráp phương tiện; phần còn lại sẽ huy động từ khu vực tư nhân nhằm hình thành mô hình hợp tác công – tư.
Nếu được phê duyệt trong thời gian tới, dự án sẽ có một năm để chuẩn bị đầu tư, ba năm thi công xây dựng và dự kiến hoàn thành giai đoạn 1 vào năm 2029. Trong giai đoạn 2030–2050, tổ hợp dự kiến mang lại doanh thu khoảng 228.102 tỷ đồng, lợi nhuận bình quân 1.141 tỷ đồng mỗi năm, với thời gian hoàn vốn khoảng 16 năm.
Mục tiêu nội địa hóa thiết bị và làm chủ công nghệ tàu cao tốc
Tổ hợp được quy hoạch là một khu công nghiệp đa chức năng chuyên biệt, bao gồm: nhà máy sản xuất – lắp ráp phương tiện, thiết bị, phụ tùng đường sắt; trung tâm nghiên cứu phát triển; trung tâm bảo trì sửa chữa lớn; cùng hệ thống kết nối hạ tầng với mạng đường sắt quốc gia và các công trình phụ trợ.
Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) – đơn vị đề xuất dự án cho biết, mục tiêu dài hạn là từng bước nội địa hóa linh kiện, thiết bị đường sắt, làm chủ công nghệ vận hành và tiến tới sản xuất đoàn tàu cho cả đường sắt đô thị lẫn đường sắt tốc độ cao.
Giai đoạn 2029–2031, tổ hợp sẽ tập trung vào lắp ráp đầu máy điện, đầu máy sử dụng năng lượng sạch; sản xuất toa xe khách tốc độ dưới 160 km/h và toa xe hàng tốc độ 120 km/h; lắp ráp các đoàn tàu điện động lực phân tán (EMU) phục vụ đường sắt đô thị và các tuyến như Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.
Giai đoạn 2032–2035, mục tiêu là từng bước làm chủ việc sản xuất toa xe và thiết bị phụ trợ, nâng tỷ lệ nội địa hóa toa xe khách – hàng lên 30%, đồng thời mở rộng sản xuất vật tư, phụ tùng phục vụ sửa chữa và bảo trì.
Đối với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, tổ hợp sẽ tham gia lắp ráp đoàn tàu EMU theo hình thức chuyển giao công nghệ trong giai đoạn đầu. Đến năm 2035, mục tiêu là làm chủ công nghệ lắp ráp với tỷ lệ nội địa hóa đạt 20%. Giai đoạn 2040–2050, tỷ lệ này kỳ vọng tăng lên 80%, giúp Việt Nam từng bước thoát khỏi phụ thuộc vào nhập khẩu và xây dựng chuỗi cung ứng trong nước cho ngành đường sắt hiện đại.
Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam đang dần trở thành tâm điểm thu hút sự quan tâm của hàng loạt doanh nghiệp lớn trong nước, không chỉ bởi quy mô gần 60 tỷ USD mà còn vì vai trò chiến lược trong định hình lại hạ tầng giao thông Việt Nam. Trong khi Tập đoàn Hòa Phát tuyên bố không tham gia đầu tư trực tiếp mà chỉ muốn cung cấp thép đường ray, thì THACO âm thầm chuẩn bị nguồn lực cho phần việc tại đầu cầu phía Nam. THACO đang tập trung củng cố hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ, logistic và xây dựng hạ tầng – những mảnh ghép phù hợp nếu được giao vai trò tổng thầu hoặc liên danh triển khai. Việc hai “ông lớn” này chọn cách tiếp cận khác nhau cho thấy tính đa dạng trong cách doanh nghiệp Việt Nam định vị mình trước một dự án hạ tầng mang tính biểu tượng và có tầm ảnh hưởng sâu rộng tới kinh tế quốc gia.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/khong-phai-thaco-hay-hoa-phat-day-moi-la-doanh-nghiep-vua-the-hien-quyet-tam-lam-chu-cong-nghe-tau-duong-sat-cao-toc-bac-nam-1389584.html
