Xuất hóa đơn điện tử: Thêm động lực để công ty chứng khoán nâng cấp công nghệ

Công ty chứng khoán phải xuất hóa đơn với từng giao dịch

Theo Thông tư 32/2025/TT-BTC và Nghị định 70/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/6/2025, tất cả các tổ chức cung cấp dịch vụ có phát sinh doanh thu đều phải lập và gửi hóa đơn điện tử cho khách hàng, không phân biệt giá trị giao dịch. Đối với thị trường chứng khoán, điều này đồng nghĩa rằng mọi giao dịch chứng khoán, mọi khoản phí dịch vụ, từ phí giao dịch, lưu ký, ứng trước tiền bán cho tới phí môi giới, đều phải được lập hóa đơn điện tử và chuyển tới nhà đầu tư qua các kênh điện tử đã đăng ký.

Kể từ đầu tháng 6/2025, các công ty chứng khoán đã đồng loạt thông báo việc áp dụng quy định mới về xuất hoá đơn đối với các giao dịch chứng khoán. Cụ thể, căn cứ Nghị định 70/2025/NĐ-CP ngày 20/3/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 123/NĐ-CP quy định về hoá đơn, chứng từ, hoá đơn được xuất theo nguyên tắc đối soát hàng ngày áp dụng cho toàn bộ nhà đầu tư có phát sinh giao dịch, sử dụng dịch vụ. Đối với nhà đầu tư tổ chức, hoá đơn điện tử được gửi tới qua email đã đăng ký. Đối với nhà đầu tư cá nhân, hoá đơn được xuất dựa trên thông tin đã đăng ký với công ty chứng khoán. Hiệu lực áp dụng của những thay đổi này được tính từ ngày 1/6/2025.

Đối với các trường hợp bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ với số lượng lớn, phát sinh thường xuyên, cần có thời gian đối soát số liệu giữa doanh nghiệp bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ và khách hàng, đối tác, trong đó có dịch vụ chứng khoán, thời điểm lập hóa đơn được xác định là thời điểm hoàn thành việc đối soát dữ liệu giữa các bên, nhưng chậm nhất không quá ngày 7 của tháng sau tháng phát sinh việc cung cấp dịch vụ, hoặc không quá 7 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ quy ước.

Việc áp dụng hóa đơn điện tử trong lĩnh vực chứng khoán không phải là điều mới mẻ. Tuy nhiên, trước đây, do khối lượng giao dịch lớn, tần suất cao và thói quen thị trường, nhiều công ty chứng khoán chỉ lập hóa đơn tổng hợp định kỳ, hoặc theo yêu cầu. Với quy định mới, việc phát hành hóa đơn sẽ mang tính bắt buộc và tự động, buộc các công ty phải nâng cấp hệ thống và thay đổi quy trình xử lý.

Chị Quỳnh Linh (35 tuổi, nhà đầu tư tại Hà Nội) cho biết, thông thường, hàng tháng, chị đều nhận được báo cáo giao dịch và tài sản từ công ty chứng khoán. Do đó, việc nhận hóa đơn cho mỗi giao dịch chưa tác động nhiều tới hoạt động đầu tư. Với tần suất giao dịch không thường xuyên, việc nhận hóa đơn theo từng giao dịch cũng giúp chị dễ kiểm soát và đối chiếu thông tin hơn. Tuy nhiên, với những nhà đầu tư thường xuyên giao dịch, lượng hóa đơn nhận được nhiều, đôi khi không tránh khỏi cảm giác “bị ngộp”.

Chia sẻ về vấn đề này, một cố vấn tài chính cá nhân cho biết, đã tới lúc thay đổi thói quen của nhà đầu tư đối với việc nhận hóa đơn cho mỗi giao dịch. Việc xuất hóa đơn cho mỗi giao dịch giúp minh bạch chi phí giao dịch của nhà đầu tư, từ đó nhà đầu tư tránh được rủi ro bị thu phí sai, phí “ẩn” hoặc cộng dồn mà không rõ lý do. Đây là một điểm đặc biệt quan trọng với nhà đầu tư mới, hoặc người giao dịch thường xuyên nhưng không nắm rõ chính sách phí của công ty chứng khoán.

Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện có khoảng 9 triệu tài khoản cá nhân. Mỗi ngày, có hàng trăm nghìn giao dịch được thực hiện.

Đồng thời, hóa đơn cho mỗi giao dịch cũng giúp tăng khả năng khiếu nại – đối chiếu – bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Hóa đơn điện tử là chứng từ pháp lý hợp lệ, được pháp luật công nhận. Ví dụ, khi có tranh chấp về mức phí, thời điểm tính phí hoặc sai sót trong việc thu phí, nhà đầu tư có thể sử dụng hóa đơn làm căn cứ khiếu nại.

Bên cạnh đó, việc nhận hóa đơn cho mọi giao dịch cũng giúp nhà đầu tư chủ động quản lý danh mục tài chính cá nhân. Với dữ liệu hóa đơn (thường có thể tải về dưới dạng PDF hoặc file XML), nhà đầu tư có thể tự tổng hợp các giao dịch trong tháng, quý, năm; đánh giá hiệu quả đầu tư sau khi trừ chi phí; tự động kết nối với phần mềm kế toán, tài chính cá nhân… Có thể nói, hóa đơn là đầu vào dữ liệu chuẩn hóa giúp cá nhân xây dựng hệ thống quản trị tài chính đầu tư.

Đối với nhà đầu tư tổ chức, việc xuất hóa đơn cho mỗi giao dịch đã được áp dụng trong thời gian qua, bởi đối với các nhà đầu tư tổ chức hoặc công ty, hóa đơn dịch vụ chứng khoán là căn cứ kế toán cần thiết để hạch toán chi phí hợp lệ. Thực tế, ngày càng nhiều tổ chức tài chính yêu cầu bằng chứng thu nhập và hoạt động đầu tư mà hóa đơn là tài liệu hợp lệ.

Với nhà đầu tư nước ngoài hoặc tổ chức quốc tế, việc có hóa đơn điện tử rõ ràng là một chỉ dấu về tính minh bạch và chuyên nghiệp của thị trường Việt Nam, góp phần nâng cao uy tín của Việt Nam trong các thước đo minh bạch tài chính, môi trường đầu tư…

Thúc đẩy công ty chứng khoán nâng cấp công nghệ

Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện có khoảng 9 triệu tài khoản cá nhân và hơn 80 công ty chứng khoán đang hoạt động. Mỗi ngày, có hàng trăm nghìn giao dịch được thực hiện, kéo theo các khoản phí như phí giao dịch, phí lưu ký, phí ứng trước tiền bán, phí chuyển quyền sở hữu… Tuy nhiên, việc quản lý các khoản thu từ dịch vụ chứng khoán vẫn còn phân tán và thiếu đồng bộ, do nhiều công ty chưa phát hành hóa đơn hoặc phát hành chậm, không minh bạch.

Các khoản phí dịch vụ chứng khoán tuy nhỏ lẻ nhưng tổng giá trị phát sinh rất lớn. Việc bắt buộc lập hóa đơn điện tử giúp cơ quan thuế theo dõi chính xác doanh thu của các công ty chứng khoán, đảm bảo tính đúng, tính đủ nghĩa vụ thuế phát sinh từ hoạt động kinh doanh này. Đồng thời, dữ liệu hóa đơn được liên thông trực tiếp với hệ thống quản lý của Cục Thuế, góp phần hạn chế gian lận và thất thoát thuế.

Việc tất cả các tổ chức cung cấp dịch vụ có phát sinh doanh thu đều phải lập và gửi hóa đơn điện tử cho khách hàng, không phân biệt giá trị giao dịch cũng là quy định gắn với chuyển đổi số tài chính quốc gia.

Hóa đơn điện tử không chỉ là một công cụ kế toán, mà còn là nền tảng dữ liệu để phát triển các dịch vụ tài chính số trong tương lai. Từ dữ liệu hóa đơn, có thể tích hợp với phần mềm quản trị, ngân hàng, ví điện tử, công cụ quản lý tài chính cá nhân, từ đó gia tăng tiện ích cho cả nhà đầu tư lẫn tổ chức tài chính.

Theo các chuyên gia, việc xuất hóa đơn cho mọi giao dịch chứng khoán tuy đặt ra một số yêu cầu về hệ thống và vận hành, nhưng lại là bước đi cần thiết và mang lại nhiều lợi ích lâu dài.

Với khối lượng giao dịch lớn mỗi ngày, việc áp dụng hóa đơn điện tử đòi hỏi cơ chế tổng hợp, lưu trữ và quản lý dữ liệu hiệu quả, điều này sẽ thúc đẩy các công ty chứng khoán đầu tư mạnh hơn vào công nghệ, hiện đại hóa quy trình hoạt động. Dù chi phí ban đầu có thể tăng, song về lâu dài, hệ thống hóa đơn điện tử sẽ giúp tiết kiệm nguồn lực, giảm sai sót thủ công, đồng thời tạo nền tảng minh bạch và chuyên nghiệp hơn cho thị trường chứng khoán.