Những hệ sinh thái hàng đầu trên sàn chứng khoán Việt Nam

Từ ngân hàng, bất động sản, bán lẻ đến năng lượng, các “đế chế” này tạo nên những mắt xích quan trọng, có ảnh hưởng đáng kể đến chỉ số VN-Index cũng như tâm lý nhà đầu tư.

Vingroup – hệ sinh thái doanh nghiệp tư nhân hàng đầu

Thống kê tài sản của các tỷ phú trên toàn thế giới từ Forbes cho thấy, Việt Nam hiện có 5 doanh nhân trong danh sách này, gồm ông Phạm Nhật Vượng, bà Nguyễn Thị Phương Thảo, ông Trần Đình Long, ông Hồ Hùng Anh và ông Nguyễn Đăng Quang.

Ngoại trừ ông Trần Đình Long, các vị tỷ phú trong danh sách trên đều sở hữu một hệ sinh thái doanh nghiệp lớn, cổ phiếu được niêm yết với giá trị liên tục tăng trong giai đoạn chứng khoán vượt đỉnh lịch sử, đẩy giá trị tài sản tăng cao.

Đứng đầu danh sách người giàu trên sàn chứng khoán Việt Nam, ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Tập đoàn Vingroup, hiện cũng là doanh nhân Việt Nam duy nhất có tên trong danh sách 500 người giàu nhất thế giới (theo cả thống kê của Bloomberg và Forbes). Hệ sinh thái của vị tỷ phú này cũng là nhóm các doanh nghiệp có vốn hóa lớn hàng đầu trên sàn chứng khoán.

Theo dữ liệu của Forbes tính đến ngày 19/8/2025, tài sản của ông Phạm Nhật Vượng tăng lên 12,4 tỷ USD và xếp thứ 219 trong danh sách những người giàu nhất thế giới. Khối tài sản này tăng mạnh so với mức 4,4 tỷ USD cuối năm 2024.

Sự tăng giá mạnh mẽ của các cổ phiếu “họ nhà Vin” trên sàn chứng khoán là động lực chính đẩy vị trí của vị doanh nhân này tăng liên tục trên bảng xếp hạng. Hiện những đại diện tiêu biểu trong hệ sinh thái của Vingroup trên sàn chứng khoán “điểm danh” các mã cổ phiếu lớn, gồm VIC (Vingroup), VHM (Vinhomes), VRE (Vincom Retail) và VPL (Vinpearl).

Trong đó, chỉ có VPL (vừa niêm yết tháng 5/2025) đang trong xu hướng giảm, còn lại, các cổ phiếu trong hệ sinh thái hàng đầu này đều tăng mạnh. So với đầu năm 2025, VIC tăng giá mạnh, với mức tăng lên đến 195%; VHM tăng hơn 133% và VRE tăng 72%.

Xét về vốn hóa thị trường, Vingroup và Vinhomes là 2 đại diện tiêu biểu trong danh sách những doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất thị trường. Toàn thị trường chứng khoán hiện chỉ có 23 doanh nghiệp có vốn hóa trên 100.000 tỷ đồng. Trong khi nhóm ngân hàng áp đảo về số lượng, thì hệ sinh thái Vin vẫn đóng góp 2 đại diện ở vị trí cao, lần lượt xếp thứ 2 và thứ 3 trong danh sách.

Vốn hóa của Vingroup hiện chỉ đứng sau Vietcombank, đạt gần 478.000 tỷ đồng; kế tiếp là Vinhomes, với 418.000 tỷ đồng.

Chứng tỏ sự dẫn đầu của tập đoàn tư nhân đa ngành lớn nhất tại Việt Nam, các đại diện trong hệ sinh thái Vingroup đều có vai trò quan trọng ở các ngành nghề nhất định.

Vinhomes được đánh giá là một trong những công ty có ảnh hưởng lớn hàng đầu trong lĩnh vực bất động sản dân cư tại Việt Nam, với thị phần 26% trên tất cả các phân khúc. Tính đến cuối năm 2024, Vinhomes có tổng quỹ đất khoảng 18.800 ha, lớn nhất trong số các nhà phát triển bất động sản niêm yết ở Việt Nam.

Ở mảng phát triển và vận hành bất động sản bán lẻ, Vincom Retail có mạng lưới 88 trung tâm thương mại trên toàn quốc, danh mục dự án đa dạng với 4 mô hình trung tâm thương mại, gồm Vincom Mega Mall, Vincom Center, Vincom Plaza và Vincom+.

Dẫn đầu trong ngành dịch vụ khách sạn và giải trí, Vinpearl có các quần thể khách sạn, khu nghỉ dưỡng, tổ hợp giải trí trải dài với 48 cơ sở trên toàn quốc, tính đến tháng 3/2025.

Năm 2025, Vingroup đặt mục tiêu đạt 300.000 tỷ đồng doanh thu và 10.000 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, lần lượt tăng trưởng 58% và 89% so với mức thực hiện năm 2024. Vingroup xác định 3 mảng trụ cột cốt lõi, bao gồm trụ cột công nghệ – công nghiệp (đại diện là VinFast), trụ cột thương mại – dịch vụ (Vinhomes – Vinpearl – Vincom Retail) và trụ cột thiện nguyện xã hội (Vinschool, VinUni, Vinmec).

Gần đây, Vingroup và các doanh nghiệp trong hệ sinh thái liên tục công bố hàng loạt kế hoạch lớn với nhiều dự án mới, tham gia mảng hạ tầng, năng lượng xanh… Tiềm lực của tập đoàn đa ngành này tạo bệ đỡ vững chắc để các doanh nghiệp trong hệ sinh thái tiếp tục gia tăng lợi nhuận và phản ánh vào sự tăng trưởng của giá cổ phiếu trên sàn chứng khoán.

Sovico – hệ sinh thái kín gắn với Vietjet, HDBank

Trong “bản đồ” các tập đoàn tư nhân lớn trên thị trường chứng khoán, Sovico nổi bật với mô hình hệ sinh thái đa ngành, phát triển dựa trên 3 trụ cột chính: hàng không – ngân hàng – bất động sản và năng lượng. Dù ít xuất hiện dưới danh nghĩa tập đoàn mẹ trên sàn, nhưng tập đoàn của nữ tỷ phú USD duy nhất – bà Nguyễn Thị Phương Thảo – hiện diện qua những doanh nghiệp niêm yết quy mô lớn, có sức ảnh hưởng đáng kể đến VN-Index.

Công ty cổ phần Hàng không Vietjet (mã VJC) là mảnh ghép nổi bật nhất trong hệ sinh thái Sovico. Cổ phiếu VJC có sự tăng trưởng đột biến từ cuối tháng 7 vừa qua, đưa thị giá VJC tăng từ ngưỡng 94.000 đồng/cổ phiếu, lên chạm ngưỡng 150.000 đồng/cổ phiếu, tương đương tăng gần 60% trong vòng 1 tháng.

Hãng hàng không này ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan trong nửa đầu năm 2025. Lũy kế 6 tháng đầu năm, Vietjet cho biết, Hãng đã vận chuyển hơn 14,4 triệu lượt hành khách trên 79.000 chuyến bay, tăng lần lượt 10% và 13% so với cùng kỳ. Vietjet đang chiếm 46% thị phần vận chuyển quốc nội và 56% thị phần vận chuyển khách quốc tế. Nửa đầu năm, doanh thu hợp nhất của Vietjet đạt 35.837 tỷ đồng, tăng 5%; lợi nhuận sau thuế đạt 1.294 tỷ đồng, tăng hơn 55% so với cùng kỳ năm 2024.

Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank) là trụ cột thứ hai, đóng vai trò trung tâm tài chính trong hệ sinh thái Sovico. Vừa qua, nhà băng này báo cáo kết quả tích cực, khi lợi nhuận quý II/2025 đạt trên 4.713 tỷ đồng, lợi nhuận lũy kế 6 tháng đầu năm đạt 10.068 tỷ đồng – mức lợi nhuận bán niên vượt ngưỡng 10.000 tỷ đồng và cao nhất từ trước đến nay.

HDBank là một trong những ngân hàng được hưởng lợi từ quy định mới về tỷ lệ dự trữ bắt buộc nhờ nhận chuyển giao ngân hàng yếu kém. Ngày 12/8/2025, Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư số 23/2025/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 30/2019/TT-NHNN quy định về thực hiện dự trữ bắt buộc của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/10/2025. Thông tư quy định, tổ chức tín dụng nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng được kiểm soát đặc biệt sẽ được giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc theo phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt. Với quy định này, các ngân hàng sẽ có thêm dư địa để nới room tín dụng, gia tăng khả năng bơm vốn ra nền kinh tế.

Cổ phiếu HDB của HDBank ghi nhận sự thăng hoa trong gần 2 tháng qua. So với mức giá đầu tháng 7, mức giá hiện tại của HDB đã tăng 45%. Xét về vốn hóa thị trường, HDBank đứng trong danh sách những doanh nghiệp có vốn hóa trên 100.000 tỷ đồng.

Sự tăng giá mạnh mẽ của VJC và HDB đã gia tăng khối tài sản của các nhà đầu tư. Tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, Chủ tịch HĐQT Vietjet Air, Phó chủ tịch thường trực HĐQT HDBank, ghi nhận khối tài sản 3,7 tỷ USD, theo thống kê của Forbes, xếp thứ 1.068 trong danh sách người giàu thế giới.

Ngoài Vietjet và HDBank, Sovico còn sở hữu danh mục bất động sản nghỉ dưỡng, đô thị và năng lượng tái tạo thông qua các công ty chưa niêm yết hoặc liên kết.

Hệ sinh thái tài chính – tiêu dùng Techcombank – Masan

Khác với hệ sinh thái Vingroup và Sovico, sự kết hợp giữa Techcombank và Masan không xoay quanh một hạt nhân trung tâm chủ đạo, mà là mô hình hợp tác thành công giữa một nhà băng lớn với một tập đoàn bán lẻ – tiêu dùng hàng đầu. Hệ sinh thái này hình thành nhờ bộ đôi tỷ phú Hồ Hùng Anh và Nguyễn Đăng Quang.

Các doanh nghiệp niêm yết nổi bật của hệ sinh thái này trên sàn chứng khoán đều là những tên tuổi lớn, bên cạnh cổ phiếu TCB của Techcombank và MSN của Masan Group, còn có MCH của Masan Consumer, MML của Masan MEATLife, MSR của Masan High-Tech Materials, VCF của Vinacafé Biên Hòa, VSN của Vissan, NET của Công ty cổ phần Bột giặt NET.

Đặc biệt, hệ sinh thái này sắp tới sẽ đón thêm sự xuất hiện của Công ty cổ phần Chứng khoán Kỹ thương (TCBS), sau khi công ty chứng khoán có lợi nhuận cao hàng đầu thị trường này kết thúc đợt IPO.

Hiện Techcombank đang có vốn hóa đạt hơn 287.000 tỷ đồng, cao thứ 5 trên thị trường chung và xếp thứ 3 trong ngành tài chính (chỉ đứng sau Vietcombank và VPBank). Bộ đôi Masan Group – Masan Consumer cũng lần lượt giữ vị trí trong nhóm những doanh nghiệp có vốn hóa lớn với mức vốn hóa đều trên 120.000 tỷ đồng.

Nhờ sở hữu cổ phần trực tiếp từ các doanh nghiệp lớn này, ông Hồ Hùng Anh và ông Nguyễn Đăng Quang đều nằm trong nhóm tỷ phú USD và duy trì vị trí top 10 người giàu nhất sàn chứng khoán Việt Nam trong nhiều năm liên tiếp.

Gần đây, nhà đầu tư bắt đầu để ý nhiều hơn đến biến động của các cổ phiếu có hệ sinh thái. Trước hết, sự kết nối đa ngành giúp tận dụng hiệu quả chuỗi giá trị khép kín, từ sản xuất đến phân phối, dịch vụ, tài chính, tạo ra sức mạnh cộng hưởng mà một công ty đơn lẻ khó đạt được. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể tối ưu dòng tiền, hỗ trợ lẫn nhau trong huy động vốn, mở rộng thị phần và củng cố vị thế cạnh tranh. Trên thị trường chứng khoán, hệ sinh thái với nhiều doanh nghiệp niêm yết còn giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận một “rổ cổ phiếu” cùng hệ, qua đó gia tăng thanh khoản và sức hút vốn ngoại.