Tăng mạnh tuyển dụng, ngành dệt may thoát cảnh cắt giảm lao động

Tăng mạnh tuyển dụng, ngành dệt may thoát cảnh cắt giảm lao động

Quý 2/2025, ngành dệt may ghi nhận tín hiệu phục hồi mạnh không chỉ ở đơn hàng mà cả lực lượng lao động. Tuy nhiên, sự gia tăng nhân sự và chi phí nhân công đi kèm lại đặt ra nhiều câu hỏi về tính bền vững của mô hình tăng trưởng lao động trong bối cảnh tự động hóa và chuyển đổi công nghệ đang diễn ra nhanh hơn dự báo.

*“Chạy hàng né thuế” tạo cú hích cho lợi nhuận dệt may quý 2

Công nhân Dệt may Huế – Ảnh minh họa

Tăng tuyển người và chi phí nhân công sau đà hồi phục đơn hàng

Theo VietstockFinance, 9/18 doanh nghiệp dệt may khảo sát ghi nhận tăng nhân sự so với đầu năm 2025, trong đó TNG dẫn đầu, bổ sung 641 lao động, đạt 19,693 nhân viên vào cuối tháng 6, khi đơn hàng xuất khẩu lấp đầy kế hoạch đến quý 4. Ngay từ đầu năm, Công ty đã có kế hoạch tuyển thêm 1,000 lao động mới và mở 10 chuyền may, ưu tiên đơn hàng kỹ thuật cao để cải thiện biên lợi nhuận.

May Sông Hồng cũng tăng thêm hơn 260 lao động, đạt 11,644 người sau 6 tháng, nhờ ký được nhiều đơn hàng hơn cùng kỳ. Hòa Thọ (HTG) và Dệt may Huế (HDM) tăng hàng trăm lao động để đáp ứng lịch giao hàng gấp từ Mỹ trong 90 ngày hoãn thuế trước đó, trong khi Sài Gòn 3 Group (SGI) tăng 285 người lên 2,985 lao động, phản ánh nhu cầu mở rộng sản xuất.

Việc mở rộng lực lượng lao động khiến chi phí nhân công nhảy vọt tại nhiều doanh nghiệp. Điển hình, Dệt may Nha Trang (NTT) tăng chi phí nhân công tới 217% so với cùng kỳ, đạt gần 190 tỷ đồng, dù chỉ thêm 28 người lên 915 lao động, tương ứng thu nhập bình quân tới gần 35 triệu đồng/người/tháng, cho thấy sự biến động lớn trong cơ cấu lương thưởng, dù vẫn là trường hợp cá biệt.

Nhóm khảo sát còn ghi nhận 13 doanh nghiệp tăng trưởng chi phí nhân công “hai chữ số”, như SGI (+34%), MSH (+31%), TNG và HTG (+22%), GIL (+20%). Xét giá trị tuyệt đối, dẫn đầu cả nhóm là TNG và MSH chi lần lượt gần 1,300 tỷ đồng và 1,165 tỷ đồng sau nửa đầu năm, bình quân thu nhập dao động từ 15-17 triệu đồng/người/tháng.

Nghịch lý giảm lao động nhưng chi phí vẫn tăng

Xu hướng ngược chiều cũng xuất hiện một số doanh nghiệp ghi nhận chi phí nhân công tăng mạnh dù giảm lao động. Sợi Phú Bài (SPB) tăng 41% chi phí lên 29 tỷ đồng nhưng giảm 120 lao động, còn 1,719 người. Công ty mẹ MNB giảm 101 lao động nhưng chi phí tăng 18%, TCM giảm 76 người song chi phí tăng 11%, còn May Bình Dương (BDG) giảm 68 lao động nhưng tăng 7% chi phí.

Một số doanh nghiệp cắt giảm quy mô sâu như Garmex (GMC), từng có 4,000 nhân viên giai đoạn đỉnh cao, giờ chỉ còn 29 người sau khi ngừng sản xuất may mặc từ tháng 5/2023 do thiếu đơn hàng, giảm 12% chi phí nhân công dù chỉ cắt 2 lao động sau 6 tháng. Hanosimex (HSM) cắt 30% chi phí xuống 101 tỷ đồng, do phải tối ưu hoạt động giữa bối cảnh khó khăn kéo dài.

Bài toán tự động hóa và yêu cầu tái cấu trúc nhân sự

Việc tăng lao động đi kèm chi phí có thể cho thấy tín hiệu phục hồi đơn hàng, nhưng cũng đặt ra rủi ro nếu đơn hàng không duy trì ổn định. Trong bối cảnh ngành dệt may với 3 triệu lao động, vốn thuộc nhóm thâm dụng lao động, nhưng đang đối mặt với nguy cơ 70% việc làm bị thay thế bởi robot và AI trong thập kỷ tới.

Ông Hoàng Mạnh Cầm – Chánh Văn phòng HĐQT Vinatex chia sẻ về Xu hướng lao động – kỹ năng toàn cầu năm 2025

Chia sẻ về xu hướng lao động – kỹ năng toàn cầu năm 2025 tại cuộc họp chuyên đề tháng 8, ông Hoàng Mạnh Cầm, Chánh Văn phòng HĐQT Vinatex, nhấn mạnh tự động hóa, chuyển dịch xanh và biến động nhân khẩu học đang buộc doanh nghiệp tái cấu trúc nhân sự, từ đào tạo đến giữ chân lao động, khi dự báo 22% việc làm toàn cầu bị ảnh hưởng giai đoạn 2025-2030.

Trong khi đó, Chủ tịch HĐQT Vinatex Lê Tiến Trường, tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025, thẳng thắn rằng dù ngành dệt may tăng trưởng kép 6% trong 6 năm qua, nhưng số lượng lao động không tăng tương ứng, việc tuyển dụng gặp khó do cạnh tranh từ các ngành khác.

Mục tiêu tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu 10%/năm để đạt 75-80 tỷ USD vào năm 2030 bị đánh giá là khó khả thi nếu tiếp tục phụ thuộc vào tăng nhân sự và công suất truyền thống. Nếu chỉ tăng trưởng 6% như 5 năm vừa qua, ngành dệt may sẽ hụt đóng góp khoảng 0.1-0.2% cho mục tiêu tăng trưởng GDP 10%/năm, buộc những ngành khác phải bù đắp.

Ông Lê Tiến Trường – Chủ tịch Vinatex, phát biểu tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF) – Ảnh: Vneconomy

Ông Trường cho rằng dệt may vẫn có thể đóng góp thực chất vào tăng trưởng hai con số của nền kinh tế ngay cả khi kim ngạch xuất khẩu chỉ tăng 4-5% mỗi năm, với điều kiện theo đuổi 2 con đường chính.

Thứ nhất là cải thiện thặng dư thương mại bằng cách giảm tốc độ nhập khẩu, nâng tỷ lệ nội địa hóa nguyên phụ liệu. Nếu không tăng 10% kim ngạch nhưng giảm được tỷ lệ nhập khẩu, thặng dư thương mại vẫn có thể tăng trên 10%.

Thứ 2 là tăng năng suất lao động thông qua tự động hóa và đổi mới công nghệ, qua đó nâng thu nhập người lao động tăng hơn 10%/năm. Khi năng suất tăng, mức lương có thể được điều chỉnh lên mà không tạo ra gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp.

Từ 2 trụ cột đó, Chủ tịch Vinatex đề xuất các chính sách cụ thể như hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư nguyên liệu đầu vào, ưu đãi thuế cho tự động hóa, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp nếu thặng dư thương mại vượt 10% năm trước, hoặc nếu mức tăng lương của người lao động vượt 10%. Đồng thời, chuyển sang sản xuất nguyên liệu tuần hoàn và tiếp cận thị trường sản phẩm xanh, dù vẫn đối diện thách thức về chi phí và đầu ra.

Nhìn chung, ngành dệt may đứng trước yêu cầu phải song hành 2 chiến lược, vừa tận dụng cơ hội đơn hàng trong hiện tại, vừa đầu tư nền tảng nhân lực – công nghệ – nguyên liệu cho giai đoạn tiếp theo. Câu hỏi đặt ra là liệu ai sẽ dẫn đầu khi thị trường lao động ngành dệt may bước vào “kỷ nguyên công nghệ và xanh”?

Thế Mạnh

FILI

– 12:00 26/08/2025