Nền tảng cho thị trường minh bạch
Thị trường bán lẻ Việt Nam đang bước vào một giai đoạn tái cấu trúc chưa từng có. Chính sách vĩ mô, hành vi tiêu dùng và sự biến động trong thương mại điện tử đang đồng loạt tạo ra những thay đổi căn bản. Đây vừa là thách thức cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, vừa mở ra cơ hội bứt phá cho những chuỗi bán lẻ hiện đại, nơi những doanh nghiệp đầu tư bài bản như Masan (MSN) hay Thế giới Di động (MWG) đang nổi lên như những doanh nghiệp đầu ngành.
Từ đầu năm 2025, Chính phủ đã ban hành hàng loạt biện pháp nhằm đưa bán lẻ vào khuôn khổ. Nghị định mới yêu cầu hộ kinh doanh có doanh thu trên một tỷ đồng/năm bắt buộc phải xuất hóa đơn điện tử. Ước tính, có tới 37.576 hộ kinh doanh (tương đương 1% tổng số hộ cả nước) sẽ phải triển khai từ tháng 6/2025.
Cùng với đó, việc bỏ thuế khoán với 1,95 triệu hộ cá thể từ năm 2026 sẽ buộc các hộ chuyển sang mô hình doanh nghiệp, gia tăng tính minh bạch trong quản trị và thuế.
Song song với đó, các sàn thương mại điện tử đã phải trực tiếp thu thuế VAT và thu nhập cá nhân trên từng đơn hàng. Chính quyền Hà Nội cũng quyết tâm xóa bỏ toàn bộ chợ cóc, chợ tạm trong năm 2025 thông qua công văn 4373/UBND-KT nhằm xử lý dứt điểm tình trạng buôn bán tự phát. Những động thái này đồng loạt góp phần giảm cạnh tranh không lành mạnh với các chuỗi bán lẻ vốn từ lâu đã chịu chi phí cao hơn vì minh bạch hóa và đóng thuế đầy đủ.
“Chợ cóc” nhường chỗ cho mô hình bán lẻ hiện đại
Trong nhiều năm, chợ cóc gắn liền với thói quen tiêu dùng “tiện, rẻ, nhanh”. Tuy nhiên, các yếu tố như an toàn thực phẩm, nguồn gốc hàng hóa, không gian mua sắm… ngày càng trở thành tiêu chí quan trọng của người dân đô thị. Báo cáo phân tích của MBS vừa công bố ngày 8/9 nhận định, nhờ quy mô nhỏ gọn, giá cả hợp lý và kênh bán hàng tích hợp (từ cửa hàng đến online), các mô hình chợ mini hiện đại đang đủ sức thay thế chợ tạm, chợ cóc.
Hai thương hiệu dẫn đầu xu hướng này là WinCommerce của Masan và Bách Hóa Xanh của Thế giới Di động. Sau khi có lãi trở lại từ quý II/2024, cả hai chuỗi đều đang tăng tốc mở rộng. WinCommerce dự kiến nâng số lượng cửa hàng thêm 14% mỗi năm trong giai đoạn 2025–2026, trong khi Bách Hóa Xanh cũng bổ sung gần 500 điểm bán mới, một nửa trong số đó ở khu vực ngoài đô thị. Với mức giá sản phẩm ngày càng cạnh tranh, nguồn hàng rõ ràng và dịch vụ tiện lợi, mô hình bán lẻ hiện đại được xem là “người thay thế” tự nhiên của chợ cóc.
Đây cũng là bước chuyển phù hợp với nền tảng kinh tế. Năm 2024, hơn 56% hộ gia đình Việt Nam có thu nhập trên 180 triệu đồng/năm, một mức sống giúp họ sẵn sàng chi trả cho trải nghiệm mua sắm văn minh, an toàn.
Thương mại điện tử bước vào vòng “thanh lọc”
Nếu bán lẻ vật lý hưởng lợi từ chính sách quy hoạch, thì thương mại điện tử lại đang bước vào giai đoạn thanh lọc khắc nghiệt. Năm 2025, mức phí sàn Shopee đã tăng từ 15–17% doanh thu năm 2024 lên 17–30%. TikTok Shop thậm chí còn tăng từ 14–20% lên 21–30%.
Khi cộng thêm chi phí quảng cáo và tiếp thị liên kết, tổng chi phí bán hàng trên sàn lên tới 20–25% doanh thu, đây là mức ngang bằng, thậm chí còn cao hơn chi phí quản lý bán hàng (SG&A) của doanh nghiệp bán lẻ truyền thống (17–20%).
Trong bối cảnh này, người bán nhỏ lẻ gặp áp lực lớn, trong khi các doanh nghiệp lớn lại có lợi thế. MWG, FRT hay DGW với quy trình quản lý chuyên nghiệp, nguồn hàng minh bạch sẽ dễ dàng thích ứng và tận dụng cơ hội mở rộng thị phần. Đồng thời, việc siết chặt xuất xứ hàng hóa sẽ hạn chế hàng xách tay, hàng giả, qua đó tạo lợi thế cho các nhà sản xuất trong nước như Vinamilk (VNM), Sabeco (SAB) hay Đường Quảng Ngãi (QNS).
Triển vọng đầu tư: MWG và MSN là tâm điểm
Theo MBS, MWG và MSN là hai cái tên đáng chú ý nhất trong chiến lược đầu tư ngành bán lẻ. MWG dự kiến đạt lợi nhuận ròng 5.807 tỷ đồng năm 2025 và 6.663 tỷ đồng năm 2026, tăng trưởng lần lượt 56% và 15% so với cùng kỳ. Động lực chính đến từ việc cải thiện doanh thu mỗi cửa hàng tại Thế giới Di động – Điện máy Xanh (tăng 14%–13%) và sự bứt phá của Bách Hóa Xanh với doanh thu trung bình 1,8 tỷ đồng/tháng/cửa hàng.
Masan cũng không kém cạnh. Lợi nhuận ròng MSN được dự báo tăng 44% trong năm 2025 và 40% trong năm 2026, chủ yếu nhờ mảng Masan Consumer và WinCommerce. Việc tái cơ cấu nợ, giảm chi phí lãi vay giúp chỉ số vay nợ ròng/EBITDA duy trì ở mức 3,0. Đặc biệt, kế hoạch IPO WinCommerce giai đoạn 2026–2028 hứa hẹn mang đến “câu chuyện định giá lại” đầy hấp dẫn cho nhà đầu tư.
Trên thị trường chứng khoán, MWG hiện giao dịch ở mức P/E 18,3 lần, thấp hơn đáng kể so với trung bình 26 lần giai đoạn 2017–2019. Trong khi đó, MSN đang ở mức P/E cao hơn khu vực do ảnh hưởng nợ vay, nhưng triển vọng tái cấu trúc và IPO tiềm năng giúp cổ phiếu này duy trì sức hút trung – dài hạn.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/nganh-ban-le-doi-luat-choi-the-gioi-di-dong-mwg-va-masan-msn-duoc-loi-1400362.html
