Lúng túng trong công bố bản án, quyết định của tòa

Quy định về công bố bản án, quyết định của tòa án

Theo điểm o, khoản 1, Điều 11 Thông tư số 96/2020/TT-BTC (đã được sửa đổi, bổ sung một phần bởi Thông tư 18/2025/TT-BTC), công ty đại chúng phải công bố thông tin bất thường trong vòng 24 giờ kể từ khi nhận được bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tòa án liên quan đến hoạt động của công ty. Quy định này không phân biệt mức độ ảnh hưởng của bản án, quyết định đến hoạt động kinh doanh, tài chính hay quyền lợi của cổ đông. Bên cạnh đó, điểm r, khoản 1, Điều 11 yêu cầu công bố bổ sung nếu bản án hoặc quyết định gây ra hệ quả trọng yếu đối với hoạt động sản xuất – kinh doanh hoặc tình hình quản trị của công ty.

Mặc dù quy định khá rõ ràng, song cách diễn giải và thực hiện của các doanh nghiệp lại rất khác nhau. Có doanh nghiệp hiểu rằng phải công bố toàn bộ bản án, trong khi doanh nghiệp khác chỉ công bố tóm tắt nội dung liên quan. Thậm chí, một số doanh nghiệp còn thận trọng công bố cả bản án sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật. Sự khác biệt này đã dẫn đến nhiều cách công bố khác nhau trong thực tiễn.

Các cách hiểu khác nhau của công ty đại chúng

Công bố toàn bộ bản án, quyết định hay chỉ tóm tắt nội dung?

Việc công khai toàn bộ nội dung bản án tiềm ẩn rủi ro làm lộ thông tin nhạy cảm như dữ liệu cá nhân, bí mật kinh doanh. Ngược lại, cung cấp bản tóm tắt quá ngắn gọn có thể ảnh hưởng đến tính minh bạch của thông tin.

Một số doanh nghiệp cho rằng, cụm từ “bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật” hàm ý cần phải công bố toàn bộ văn bản. Theo đó, doanh nghiệp đăng tải toàn bộ nội dung bản án hoặc quyết định lên hệ thống công bố thông tin của Sở Giao dịch chứng khoán hoặc trên trang web của mình.

Cách làm này có thể tiềm ẩn rủi ro bởi bản án hoặc quyết định thường chứa đựng chi tiết nhạy cảm như dữ liệu cá nhân, bí mật kinh doanh, hoặc thông tin có thể ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp. Việc công bố toàn bộ nội dung có nguy cơ vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân hoặc gây bất lợi trong các tranh chấp khác. Mặt khác, lượng thông tin quá lớn khiến cổ đông, nhà đầu tư khó nắm bắt các điểm quan trọng, đặc biệt khi doanh nghiệp vướng nhiều vụ kiện.

Ngược lại, một số doanh nghiệp cho rằng, quy định chỉ yêu cầu công bố thông tin liên quan, chứ không buộc phải công bố toàn văn. Theo đó, họ chỉ đưa ra bản tóm tắt với các nội dung chính như vụ việc, phán quyết của tòa và tác động (nếu có) đến hoạt động công ty. Cách tiếp cận này giúp tiết kiệm thời gian, hạn chế rủi ro pháp lý từ việc tiết lộ thông tin nhạy cảm, đồng thời giúp cổ đông và nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận nội dung cốt lõi.

Dù vậy, việc chỉ công bố tóm tắt cũng có hạn chế: thiếu minh bạch nếu doanh nghiệp cố tình lược bỏ thông tin quan trọng. Do chưa có hướng dẫn cụ thể về mức độ chi tiết của bản tóm tắt, nên mỗi doanh nghiệp thực hiện một kiểu, dẫn đến thiếu nhất quán.

Chỉ công bố các bản án, quyết định có ảnh hưởng trọng yếu?

Một cách hiểu phổ biến khác là chỉ công bố những bản án, quyết định có ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh, tài chính hoặc quyền lợi cổ đông. Lập luận là các tranh chấp nhỏ, chẳng hạn hợp đồng thương mại hay thuê mặt bằng, không tác động đáng kể, nên không cần thiết phải công bố. Các doanh nghiệp này thường viện dẫn điểm r, khoản 1, Điều 11 để biện minh rằng, chỉ các sự kiện “trọng yếu” mới cần công khai.

Tuy nhiên, cách tiếp cận này lại trái với điểm o, khoản 1, Điều 11, vốn không phân biệt mức độ ảnh hưởng. Tự ý chỉ công bố các bản án quan trọng có thể khiến doanh nghiệp vi phạm quy định và đối mặt rủi ro bị xử phạt, đồng thời làm suy giảm niềm tin của cổ đông, nhà đầu tư.

Có phải công bố cả phán quyết trọng tài?

Một vấn đề khác gây tranh cãi là liệu phán quyết trọng tài có thuộc phạm vi công bố theo Thông tư 96/2020/TT-BTC. Một số doanh nghiệp cho rằng, không có quy định nên không cần công bố. Ngược lại, có ý kiến cho rằng, phán quyết trọng tài, đặc biệt khi đã được tòa án công nhận và cho thi hành, nên được coi tương đương với bản án, quyết định của tòa và phải công bố. Sự thiếu rõ ràng này tiếp tục tạo ra sự không thống nhất trong thực tiễn.

Hướng gỡ vướng cho doanh nghiệp

Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp niêm yết áp dụng nhiều cách khác nhau khi công bố bản án, quyết định của tòa án. Các doanh nghiệp lớn, có bộ phận pháp chế chuyên nghiệp, thường tuân thủ nghiêm ngặt và công bố toàn văn hoặc bản tóm tắt. Trong khi đó, các doanh nghiệp nhỏ hơn hoặc có nhiều vụ kiện thường công bố chọn lọc hoặc bỏ qua những bản án, quyết định mà họ cho là không trọng yếu.

Để giúp doanh nghiệp đại chúng tuân thủ quy định tốt hơn, cần có những giải pháp đồng bộ từ cả cơ quan quản lý và bản thân doanh nghiệp.

Thứ nhất, ban hành những hướng dẫn chi tiết. Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nên cụ thể hóa cách công bố bản án, quyết định, bao gồm cả phạm vi áp dụng cho phán quyết trọng tài và những trường hợp ngoại lệ. Hướng dẫn này nên quy định rõ mức độ chi tiết (toàn văn hay tóm tắt) và tiêu chí xác định tính trọng yếu của bản án, quyết định hoặc phán quyết. Theo quan điểm của chúng tôi, chỉ nên công bố những bản án, quyết định, phán quyết có ảnh hưởng trọng yếu tới hoạt động của doanh nghiệp; còn những vụ việc thông thường hoặc diễn ra thường xuyên trong kinh doanh thì nên được miễn công bố. Đây cũng là xu hướng phù hợp với thông lệ quốc tế.

Thứ hai, tăng cường đào tạo nhân sự phụ trách công bố thông tin. Các doanh nghiệp cần chú trọng đào tạo cho bộ phận phụ trách công bố thông tin nhằm đảm bảo họ nắm vững quy định pháp luật và áp dụng thống nhất, đầy đủ trong thực tiễn.

Thứ ba, đẩy mạnh hậu kiểm từ cơ quan quản lý. Cơ quan quản lý cần tăng cường giám sát việc tuân thủ và áp dụng chế tài nghiêm khắc đối với doanh nghiệp vi phạm hoặc công bố không đầy đủ. Đây là một trong những yếu tố quan trọng để thị trường chứng khoán Việt Nam tiến gần hơn tới chuẩn mực quốc tế.

Việc công bố bản án, quyết định của tòa án là yêu cầu cần thiết để đảm bảo minh bạch và bảo vệ quyền lợi cổ đông, nhà đầu tư. Tuy nhiên, sự khác biệt trong cách hiểu và áp dụng đã tạo ra nhiều thách thức trong thực tiễn. Để tháo gỡ, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp trong việc ban hành hướng dẫn chi tiết, nâng cao ý thức tuân thủ, từ đó góp phần củng cố niềm tin và sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán.