Ông Trương Gia Bình: FPT muốn xây “lớp học đảo ngược”, không giảng bài và kiểm tra, học sinh tự học với AI, thầy cô chỉ hướng dẫn và phản biện

Ngày 15/9, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Hội đồng Lý luận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Sức mạnh không giới hạn và những thách thức khó dự báo của trí tuệ nhân tạo (AI) – Tác động và ứng phó chính sách”.

Tại phiên tọa đàm đầu tiên với chủ đề “AI: Sức mạnh, rủi ro và khả năng kiểm soát”, PGS, TS. Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị FPT chia sẻ lại cuộc trò chuyện với 2 “bố già AI” là Giáo sư Yoshua Bengio và Giáo sư Yann LeCun. Khi được hỏi “Có việc gì người làm gì mà ai ko làm đc hay ko?”, các giáo sư đều nói “Không”, và thậm chí Giáo sư Yacun nói “AI đang ở giai đoạn đầu của sự phát triển”. Ông Bình nhận định AI có thể giúp tăng năng suất lao động gấp 10 lần và sẽ giúp Việt Nam kéo gần khoảng cách với các nước tiên tiến trên thế giới.

Ông Bình cũng cho rằng tại rất nhiều quốc gia, AI đã bị hạn chế trong giáo dục. Tuy nhiên không thể cấm trẻ con dùng AI để làm bài tập. Vì vậy, nếu không đổi mới phương pháp dạy và học, nguy cơ sẽ có một thế hệ trẻ phụ thuộc vào AI, thiếu khả năng tư duy độc lập.

Tiếp theo, ông cũng cho rằng nếu không thay đổi hệ thống đào tạo, thì 5 năm nữa sẽ mất khoảng 35% công việc. Bởi khoảng thời gian một em bé vào lớp 1 đến khi học hết đại học thì rất nhiều công việc đã thay đổi khó dự báo trước.

Ông cũng kể lại thực tế chuyến công tác sang Arizona, lãnh đạo nước họ chia sẻ về các hãng công nghệ cao về đây, tuy được hưởng thuế thấp nhưng không có nhân lực. Thế nhưng TSMC xây dựng nhà máy ở đây, nhưng chỉ sau hai năm đã có lãi. Nhà máy không có người, tất cả đều tự động hoá.

“Việc khó khăn nhất đã có máy làm. Vậy điều đấy nói lên gì? Đó là trong tương lai, khi 30%, 45% và thậm chí 100% công việc thay đổi, thì khi đó, toàn dân cần biết công nghệ, từ các nhà hoạt định chính sách cho đến sản xuất, cho đến xã hội, văn hóa”, ông Bình nói.

Vì vậy, ông Bình đề nghị trong Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo cần thay đổi hoàn toàn về cách học, cách dạy, cách đánh giá.

“Lấy ví dụ, FPT đang xây dựng và mong muốn triển khai mô hình “lớp học đảo ngược”, trong đó học sinh được hướng dẫn tư duy, tự tìm hiểu và sử dụng công cụ AI tại nhà, sau đó trình bày trên lớp, còn giáo viên đóng vai trò phản biện. Đây là hướng đi mà FPT kỳ vọng sẽ áp dụng trong hệ thống giáo dục phổ thông. Chiến lược không giảng bài, về nhà là cuộc đối thoại giữa máy và người. Lên lớp là cùng nhau trao đổi, nếu vấn đề này thì dùng AI nào để giải và tại sao.

Chúng tôi cũng dự định là chuyển hết khảo thí theo kiểu kiểm tra, ngắn kiểm tra dài, sang theo dõi quá trình học viên tương tác với máy, với thầy thế nào. Và cho điểm trên sự tương tác ấy. Bạn có hỏi câu hỏi thông minh không? Bạn đã đặt đúng chủ đề không? Bạn đã nắm được vấn đề chưa?”, ông Bình tiết lộ.

Chủ tịch FPT cho biết nếu trẻ em Việt Nam từ lớp 1 đã học cùng AI, làm việc với AI và lớn lên cùng AI, thì đến khi trưởng thành, có thể dễ dàng thích nghi với những thay đổi. Quan trọng nhất là dạy, học và đánh giá bằng AI – và phải làm nhanh nhất có thể.

“Tôi rất vui khi được nghe các bạn trẻ của AI4VN nói là trong tháng 10 khi họ về Việt Nam sẽ công bố tỉnh Điện Biên là tỉnh đầu tiên toàn bộ thầy cô dạy AI và dạy tiên tiến như các nước trên thế giới”, ông nói và cho biết thêm: “Nếu Điện Biên – một trong những tỉnh nghèo, khó khăn nhất – cũng sẽ bắt đầu ngay trong năm nay, vậy thì các địa phương khác hoàn toàn có thể”.

Nhưng ông Trương Gia Bình cũng thẳng thắn nhìn nhận cuộc đua AI hiện nay vô cùng khốc liệt. Cuộc đua không chỉ dừng ở LLM, mà còn mở ra một hướng khác – AI của thế giới vật chất, của IoT, của cảm giác (sensory). Đây chính là phần AI vật lý – nơi Việt Nam phải tham gia, phải chiếm lĩnh.

“Chúng ta cần ứng dụng AI không chỉ trong phần mềm, mà cả trong ô tô, máy bay, UAV, tàu thuyền, robot. Đó là một lĩnh vực lớn, nhiều tiềm năng và Việt Nam cần tận dụng cơ hội này để khẳng định vị trí trong bản đồ AI thế giới”, ông gợi ý.