Bùng nổ IPO sau nhiều năm lặng sóng

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong giai đoạn sôi động hiếm có khi VN-Index liên tục chinh phục những cột mốc mới, dòng tiền dồi dào hơn đi cùng kỳ vọng nâng hạng thị trường đang đến gần. Không khí hứng khởi đã tạo điều kiện thuận lợi cho hàng loạt doanh nghiệp (DN) đẩy nhanh kế hoạch huy động vốn.

“Xếp hàng” chào bán ra công chúng

Thống kê cho thấy chỉ trong thời gian ngắn, hàng loạt kế hoạch chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) hoặc tăng vốn quy mô hàng ngàn tỉ đồng của các DN lớn đã được công bố. Đặc biệt là các công ty chứng khoán tận dụng cơ hội để huy động vốn, củng cố nền tảng hoạt động và mở rộng các nghiệp vụ tự doanh, margin (cho vay ký quỹ), bảo lãnh phát hành.

Cái tên được nhắc đến nhiều nhất thời gian qua là Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) – “con cưng” của Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank). Ngày 18-9, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước công bố đợt IPO của TCBS đã “cháy hàng”, khi lượng đặt mua gấp 2,5 lần lượng chào bán. Đợt IPO cũng ghi nhận lượng nhà đầu tư đăng ký tham gia kỷ lục, với hơn 26.000, trong đó có 78 nhà đầu tư tổ chức. Theo đó, DN này phát hành thành công 231,15 triệu cổ phiếu, nâng vốn điều lệ lên hơn 23.113 tỉ đồng và vốn chủ sở hữu vượt 41.000 tỉ đồng.

Sức nóng của TCBS bên cạnh nội tại DN còn nằm ở kế hoạch niêm yết cổ phiếu ngay trong tháng 10 càng khiến giới đầu tư quan tâm. Điều này giúp nâng mức định giá kỳ vọng của DN lên tới hơn 4 tỉ USD – một con số rất lớn trên sàn chứng khoán.

Không chỉ TCBS, Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) – công ty con của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng – vừa công bố kế hoạch IPO và đăng ký niêm yết trên HoSE hoặc UPCoM cũng thu hút sự quan tâm lớn của giới đầu tư. Theo phương án, VPBankS dự kiến phát hành tối đa 25% số cổ phiếu đang lưu hành, tương đương 375 triệu đơn vị, cho nhà đầu tư trong và ngoài nước. Nếu chào bán hết, vốn điều lệ của công ty sẽ tăng từ 15.000 tỉ đồng lên 18.750 tỉ đồng, đưa VPBankS vươn lên nhóm vốn điều lệ lớn nhất ngành. Đáng chú ý, đại hội cổ đông của công ty cũng đã thông qua chủ trương nâng trần sở hữu nước ngoài lên 100%, phát đi thông điệp sẵn sàng đón vốn ngoại trong bối cảnh thị trường kỳ vọng nâng hạng.

Ngoài ra, nhà môi giới dẫn đầu thị trường hiện nay, Công ty Chứng khoán VPS, cũng vừa tiến hành khảo sát nhu cầu của nhà đầu tư cho kế hoạch IPO của chính mình. Theo DN, bước khảo sát giúp cân nhắc thời điểm phù hợp để đưa cổ phiếu ra công chúng. 

“Trong bối cảnh dòng vốn ngoại trở lại sau nhiều năm bán ròng, thị trường Việt Nam tiến gần tới việc nâng hạng, việc công ty thực hiện IPO không chỉ bổ sung thêm lựa chọn “tỉ đô” mà còn tạo hiệu ứng tâm lý mạnh mẽ, củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng dài hạn của kênh huy động vốn cho nền kinh tế bên cạnh nguồn tín dụng ngân hàng” – đại diện Công ty Chứng khoán VPS nói.

Ở lĩnh vực khác, Công ty Phát triển Nông nghiệp Hòa Phát (HPA) – công ty con của Tập đoàn Hòa Phát – cũng vừa nộp hồ sơ IPO lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và dự kiến niêm yết HoSE vào tháng 12-2025 với mã HPA. DN chào bán tối đa 30 triệu cổ phiếu, tương đương 11,7% vốn điều lệ, với giá không thấp hơn giá trị sổ sách 11.887 đồng/cổ phiếu. Nguồn vốn huy động sẽ được dùng để góp vốn vào các trang trại, nhà máy thức ăn chăn nuôi và bổ sung vốn lưu động. 

HPA hiện dẫn đầu thị phần trứng gà khu vực miền Bắc với sản lượng 1 triệu quả/ngày, sở hữu hệ thống trang trại heo khép kín với công suất hơn 600.000 con/năm, nằm trong tốp 13 nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi lớn nhất, đồng thời dẫn đầu thị phần bò Úc. Năm 2024, mảng nông nghiệp của Hòa Phát ghi nhận doanh thu 7.081 tỉ đồng, tăng 12%, lợi nhuận trước thuế 1.038 tỉ đồng, gấp 5 lần năm trước.

Ngoài ra, một loạt “đại gia” khác cũng rục rịch lên kế hoạch IPO và niêm yết trên sàn chứng khoán thời gian tới như: Công ty Hạ tầng Gelex, C.P. Việt Nam, Highlands Coffee, Bách Hóa Xanh, Điện Máy Xanh.

Tạo điều kiện thu hút khối ngoại trở lại

Trong báo cáo cập nhật mới nhất, Công ty quản lý quỹ Dragon Capital nhận định làn sóng IPO đã khởi động trở lại với nhiều tín hiệu tích cực, có thể trở thành chất xúc tác cho thị trường. Theo ước tính của Dragon Capital, chứng khoán Việt Nam có thể đón làn sóng IPO quy mô đến 47 tỉ USD trong 3 năm tới.

Theo ông Huỳnh Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty CP Chứng khoán Ngân hàng Vikki (VikkibankS), thị trường chứng khoán vốn là nơi giúp DN huy động vốn để phát triển kinh doanh. Vì vậy, khi thị trường đang trong giai đoạn tích cực, thanh khoản cao, giá cổ phiếu tăng mạnh, việc DN đẩy mạnh IPO, đưa cổ phiếu lên sàn là điều dễ hiểu. 

Ông cho biết đây cũng là thời điểm Chính phủ tập trung tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện để thị trường sôi động nhằm hướng tới mục tiêu nâng hạng, nên việc thu hút DN niêm yết, đấu giá cổ phần càng có ý nghĩa. “Khi có dòng vốn mới, nhà đầu tư mới, cổ phiếu mới chất lượng, thị trường sẽ kích thích sự quan tâm của các tổ chức trong và ngoài nước, gia tăng quy mô vốn hóa – một bước tất yếu để nâng hạng và phát triển mạnh” – ông Tuấn nhấn mạnh.

Tại talkshow “Nâng hạng chứng khoán: Nấc thang mới, cơ hội lớn” do Báo Người Lao Động tổ chức mới đây, các chuyên gia thống nhất rằng cùng với triển vọng nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi, yếu tố quan trọng là “hàng hóa” chất lượng. Theo tính toán, nếu được nâng hạng, dòng vốn ngoại có thể chảy vào Việt Nam từ 5 – 10 tỉ USD trong năm đầu nhưng với điều kiện thị trường phải có thêm nhiều cổ phiếu hấp dẫn.

TS Trần Thị Kim Oanh, Trường ĐH Tài chính – Marketing, cho rằng chất lượng DN niêm yết là nhân tố chính giúp tăng sự quan tâm của nhà đầu tư. “Nhà nước cần đẩy mạnh quản trị DN và yêu cầu công bố báo cáo tài chính bằng tiếng Anh. Hiện mới chỉ 30% DN trên HoSE công bố đầy đủ bằng tiếng Anh, điều này hạn chế sự tham gia của nhà đầu tư ngoại” – bà phân tích.

Cũng theo chuyên gia này, khi thông tin minh bạch hơn, tỉ lệ free float (cổ phiếu tự do chuyển nhượng) ở các DN lớn như Vingroup (VIC), Vinhomes (VHM), Vinamilk (VNM), Hòa Phát (HPG)… có thể tăng lên mức cao hơn so với trung bình 30% – 40% hiện nay, từ đó nâng sức hấp dẫn và giúp mức định giá P/E của VN-Index tiệm cận mức 18 – ngang bằng các thị trường trong khu vực ASEAN.

Ông Nguyễn Thế Minh – Giám đốc phân tích khối khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam – chỉ ra rằng để thị trường phát triển bền vững, ngoài tác động từ việc nâng hạng và lộ trình giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, điều quan trọng là duy trì đà tăng trưởng của DN niêm yết và khơi thông làn sóng IPO trong dài hạn. 

“Một bước tiến quan trọng là Nghị định 245/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 155/2020/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành, trong đó rút ngắn thời gian IPO và niêm yết, đồng thời tăng cường bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Với quy định mới, nguồn hàng hóa IPO niêm yết trên sàn sẽ được đẩy mạnh, điều mà thị trường đã thiếu hụt từ năm 2022 đến nay. Làn sóng này gợi nhớ giai đoạn 2017-2018, khi dòng vốn ngoại đổ vào mạnh nhờ các thương vụ niêm yết lớn. Nếu các IPO sắp tới thành công, khả năng cao là nhà đầu tư ngoại sẽ đảo chiều, quay trở lại mua ròng” – chuyên gia này kỳ vọng.