Doanh nghiệp tư nhân đua nhau đầu tư vào hạ tầng sân bay

Doanh nghiệp tư nhân đua nhau đầu tư vào hạ tầng sân bay

Làn sóng đầu tư sân bay của khu vực tư nhân đang bùng nổ mạnh mẽ, tạo nên xu hướng mới trong phát triển hạ tầng hàng không.

Trong cuộc đua này, Sun Group  nổi bật khi triển khai và đề xuất loạt dự án sân bay trên toàn quốc. Tại sân bay Gia Bình, tập đoàn đang giữ vai trò nhà thầu thi công và cam kết hoàn thành trong 12 tháng (tính từ tháng 12/2024). Ngoài ra, họ còn đầu tư mở rộng sân bay Phú Quốc và đề xuất các dự án sân bay Vân Phong, hạng mục dân dụng tại sân bay Phan Thiết.

Trước đó, Sun Group đầu tư xây dựng  sân bay quốc tế Vân Đồn hoàn thành trong  hai năm (2016-2018) theo mô hình đối tác công tư (PPP). Hiện Sun Group đang vận hành và khai thác sân bay này.

Nhiều tập đoàn lớn khác cũng tham gia cuộc đua. T&T Group đề xuất xây sân bay Quảng Trị, Masterise Group đề xuất sân bay quốc tế Gia Bình, Tập đoàn Xuân Trường đề xuất sân bay quốc tế Ninh Bình. Tập đoàn SOVICO-ADANI và Vietjet đã làm việc với Quảng Nam để đề xuất đầu tư Cảng hàng không quốc tế Chu Lai.

Trước đó, IPPG – công ty dưới sự dẫn dắt của Chủ tịch Johnathan Hạnh Nguyễn – cùng với ACV và 4 đối tác khác tham gia xây dựng nhà ga T2 tại sân bay quốc tế Cam Ranh. Còn nhà ga T2 tại sân bay quốc tế Đà Nẵng do CTCP Đầu tư Khai thác nhà ga quốc tế Đà Nẵng (AHT) làm chủ đầu tư.

Theo quy hoạch đến năm 2030, các sân bay được doanh nghiệp tư nhân đề xuất hầu hết đều có công suất dưới 30 triệu khách/năm – thuộc nhóm quy mô mà công ty PwC đánh giá có lợi thế hiệu quả kinh tế.

Báo cáo “Sân bay và tính phi kinh tế theo quy mô” của PwC phân tích gần 50 sân bay toàn cầu, cho thấy sự tồn tại của điểm bão hòa về quy mô. Các sân bay đạt hiệu suất tối ưu ở mức 40 triệu WLU/năm (1 WLU tương đương 1 hành khách hoặc 100 kg hàng hóa). Khi vượt ngưỡng này, chi phí vận hành và vốn tăng nhanh hơn doanh thu, các chỉ số lợi nhuận như ROA, ROCE và ROIC đều suy giảm.

Nguyên nhân là tình trạng quá tải hạ tầng khiến nhà ga, đường băng thường xuyên tắc nghẽn, giảm vòng quay khai thác. Ngoài ra, việc vận hành tổ hợp khổng lồ đòi hỏi bộ máy nhân sự đồ sộ, bảo trì cồng kềnh  và tiêu thụ năng lượng cao. Theo PwC, chi phí này tăng theo cấp số nhân khi mở rộng quy mô.

Bên cạnh đó, các dự án mở rộng sân bay lớn thường kéo dài nhiều năm, tiêu tốn nguồn vốn khổng lồ và có rủi ro khi thị trường thay đổi.

Theo nghiên cứu của PwC, nhóm sân bay 15-40 triệu WLU/năm đạt hiệu quả vượt trội với ROA trung bình 5.2%, cao hơn đáng kể so với 3.7% ở nhóm trên 40 triệu WLU.

Cấu trúc vận hành gọn nhẹ, khả năng nâng cấp linh hoạt và chi phí biên thấp giúp nhóm này thích ứng tốt với biến động thị trường, tránh được tình trạng bị ràng buộc vào một mô hình khai thác không còn phù hợp trong bối cảnh ngành hàng không chịu tác động từ biến động kinh tế, dịch bệnh và biến đổi khí hậu.

Về trải nghiệm hành khách, các yếu tố như khoảng cách đến trung tâm, thời gian di chuyển trong nhà ga, quãng đường từ đường băng đến cửa ra đều tác động trực tiếp tới giá trị cảm nhận và hiệu quả khai thác.

Vũ Hạo

FILI

– 11:10 26/09/2025