“Sóng nâng hạng” liệu có xuất hiện?

Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa ghi nhận cú bứt phá hiếm hoi sau quãng thời gian dài lình xình. VN-Index bật tăng gần 50 điểm, tương đương hơn 3% với sắc xanh phủ kín bảng điện. Phiên tăng mạnh mẽ này không chỉ xóa tan nỗi lo về kịch bản kiểm định lại vùng đáy 1.600 điểm, mà còn mở ra cơ hội để VN-Index vượt đỉnh 1.700.

Không chỉ nhóm cổ phiếu dẫn dắt, nhiều mã vốn hóa vừa và nhỏ cũng bật tăng ấn tượng cho thấy dòng tiền không chỉ tập trung vào “đầu tàu” mà còn lan tỏa ra toàn thị trường. Diễn biến tăng đồng thuận này tạo cảm giác thị trường đang bước vào một nhịp sóng mới, thay vì chỉ là cú “đánh nhanh rút gọn”.

Sự bùng nổ này không phải ngẫu nhiên. Nhà đầu tư trong nước và quốc tế đang đặt cược vào khả năng Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng trong đợt công bố sáng 8/10. Nếu kịch bản này thành hiện thực, đây sẽ là cột mốc lịch sử sau hơn một thập kỷ chờ đợi, mở ra trang mới cho thị trường chứng khoán Việt Nam.

VN-Index có thể sớm vượt đỉnh lịch sử nếu được nâng hạng

Theo ông Bùi Văn Huy – Phó Chủ tịch FIDT, việc được FTSE Russell nâng hạng nếu diễn ra trong kỳ này, có thể trở thành biểu tượng mở màn cho một chu kỳ tăng trưởng mới của kinh tế Việt Nam.

Câu chuyện nâng hạng không chỉ dừng lại ở dòng vốn ngoại hàng tỷ USD được kỳ vọng chảy vào, mà còn là sự khẳng định vị thế và chất lượng thể chế tài chính của Việt Nam, đánh dấu bước tiến quan trọng trên hành trình trở thành nền kinh tế thị trường hiện đại, với khu vực tư nhân giữ vai trò trung tâm.

Bối cảnh hiện nay càng củng cố thêm niềm tin đó khi Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025 và hướng tới mức hai chữ số cho giai đoạn 2026–2030, với trọng tâm là cải cách thể chế, phát triển thị trường vốn và thu hút đầu tư tư nhân.

Nếu được nâng hạng, VN-Index có thể bứt phá vượt đỉnh lịch sử trong ngắn hạn nhờ dòng tiền nội và các quỹ chủ động tham gia mạnh mẽ. Trong trung và dài hạn, dòng vốn thụ động từ các quỹ ETF toàn cầu dự kiến sẽ giải ngân dần trong 6–12 tháng, tạo lực đỡ bền vững cho thị trường.

Ngược lại, nếu chưa được nâng hạng, thị trường có thể chịu áp lực điều chỉnh ngắn hạn do kỳ vọng tích tụ trong thời gian dài, dẫn đến phản ứng tâm lý mạnh. Tuy vậy, rủi ro giảm sâu là không lớn nhờ nền tảng vĩ mô ổn định, tỷ giá hạ nhiệt, mặt bằng lãi suất thấp và tăng trưởng GDP vượt kỳ vọng. Nhịp điều chỉnh nếu xảy ra có thể được xem như bước “giải nhiệt” cần thiết, giúp thị trường củng cố mặt bằng giá và tạo nền tảng cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo.

Dù vậy, ông Huy cho rằng thời điểm này Việt Nam có cơ sở khá vững để tin rằng FTSE Russell sẽ nâng hạng thị trường, khi hầu hết các tiêu chí then chốt đã được đáp ứng và niềm tin của nhà đầu tư quốc tế đang trở lại mạnh mẽ.

Liệu có “sóng nâng hạng”?

Tuy thị trường giao dịch tích cực, song chuyên gia cho rằng xét dưới góc độ kỹ thuật thanh khoản chỉ đạt khoảng 30.000 tỷ đồng – vẫn thấp hơn đáng kể so với giai đoạn sôi động hồi tháng 8 (45.000–50.000 tỷ đồng). Điều này cho thấy dòng tiền lớn (smart money) vẫn chưa thực sự nhập cuộc.

Dẫu vậy, chuyên gia FIDT cho rằng xu hướng dòng tiền được kỳ vọng sẽ duy trì ít nhất trong 6 tháng tới, nhờ nền tảng vĩ mô vững chắc. Chính phủ hiện đang duy trì chính sách nới lỏng mạnh mẽ cả về tiền tệ lẫn tài khóa nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, mặt bằng lãi suất tiết kiệm tiếp tục neo thấp quanh mức 5%, khiến dòng vốn nhàn rỗi có xu hướng dịch chuyển sang kênh chứng khoán – nơi được kỳ vọng mang lại lợi suất hấp dẫn hơn.

Mức độ bền vững của dòng tiền trong giai đoạn này sẽ phụ thuộc vào hai yếu tố xúc tác chính: (1) kết quả nâng hạng thị trường, và (2) báo cáo kết quả kinh doanh quý III sắp công bố của các doanh nghiệp. Đây sẽ là thời điểm quan trọng, quyết định việc dòng tiền có dịch chuyển từ đầu cơ ngắn hạn sang đầu tư dựa trên giá trị nội tại hay không.

Quan sát lịch sử cho thấy, “sóng nâng hạng” tại các thị trường như Qatar hay Trung Quốc thường hình thành trước thời điểm công bố chính thức khoảng 3–6 tháng và đạt đỉnh ngay khi thông tin được xác nhận. Tuy nhiên, việc áp dụng mô hình này vào thị trường chứng khoán Việt Nam cần sự thận trọng, bởi cấu trúc và đặc điểm vận động của thị trường hiện nay đã có nhiều khác biệt.

Điểm đáng chú ý đầu tiên là yếu tố dòng tiền. Khối ngoại đã liên tục bán ròng từ cuối năm 2023, đưa tỷ lệ sở hữu giảm xuống mức thấp kỷ lục 15,4% (theo Fiinpro, tính đến ngày 6/10/2025) – phản ánh sự thận trọng và thiếu đồng thuận với kỳ vọng nâng hạng từ bên ngoài.

Ngược lại, đà tăng gần đây của thị trường lại được dẫn dắt chủ yếu bởi dòng tiền nội, được hậu thuẫn bởi chính sách vĩ mô nới lỏng và các cải cách thể chế mạnh mẽ từ Chính phủ (như Nghị quyết 68, các biện pháp thúc đẩy đầu tư và cải thiện niềm tin thị trường).

Chính vì vậy, xu hướng chính của thị trường chứng khoán Việt Nam được đánh giá là đến từ nội lực của nền kinh tế và chính sách hỗ trợ trong nước, chứ không hoàn toàn phụ thuộc vào yếu tố ngoại sinh. Trong bối cảnh này, câu chuyện nâng hạng đóng vai trò như chất xúc tác tích cực giúp thu hút thêm dòng vốn chất lượng, nhưng không phải là động lực cốt lõi quyết định “đỉnh” hay “đáy” của con sóng tăng hiện tại.