Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt và chi phí năng lượng leo thang, tiết kiệm năng lượng không còn là lựa chọn mà trở thành yêu cầu sống còn của nền kinh tế.
Tiết kiệm năng lượng không còn là khẩu hiệu mà là yêu cầu sống còn đối với doanh nghiệp. Ảnh: EVN
Đặc biệt với nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) – vốn chiếm tới hơn 97% tổng số doanh nghiệp Việt Nam – việc tham gia vào các giải pháp tiết kiệm năng lượng không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh trong một thị trường ngày càng ưu tiên sản phẩm xanh, sạch, bền vững. Tuy nhiên, con đường này còn đầy những trở ngại cần tháo gỡ.
Tuy nhiên, trên thực tế, phần lớn DNVVN vẫn khá dè dặt trong đầu tư công nghệ tiết kiệm năng lượng. Mặc dù thừa nhận lợi ích lâu dài, họ phải đối mặt với nhiều rào cản: Chi phí đổi mới công nghệ cao, dây chuyền sản xuất cũ kỹ tiêu hao năng lượng, thiếu đội ngũ kỹ thuật chuyên sâu, cùng với việc thiếu khung pháp lý minh bạch và cơ chế hỗ trợ cụ thể.
Theo ông Nguyễn Vân – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Công nghiệp hỗ trợ Hà Nội (HANSIBA), nhiều doanh nghiệp thành viên phải chi trả hàng tỉ đồng tiền điện mỗi tháng. Họ rất quan tâm đến chính sách tiết kiệm năng lượng nhưng thường gặp bốn khó khăn chính: Thay đổi hành vi sử dụng năng lượng chưa đồng bộ; chi phí đầu tư ban đầu quá lớn; nguồn nhân lực hạn chế và cơ chế chính sách vẫn trong quá trình hoàn thiện.
Chi phí đầu tư ban đầu chính là rào cản lớn nhất. Một dây chuyền sản xuất tiết kiệm năng lượng có thể giúp giảm 20-30% chi phí vận hành, nhưng để triển khai cần vốn đầu tư hàng chục, thậm chí hàng trăm tỉ đồng. Với DNVVN, điều này vượt quá khả năng tự lực. Do đó, nhiều doanh nghiệp chọn cách “vá víu” bằng cải tiến nhỏ lẻ thay vì thay đổi căn bản công nghệ.
Các ý kiến từ doanh nghiệp tại các khu công nghiệp Hà Nội cho rằng, cần có những chính sách khuyến khích rõ ràng và cụ thể hơn. Đơn giản hóa thủ tục tiếp cận vốn tín dụng xanh, hỗ trợ đổi mới công nghệ, tăng cường hoạt động kiểm toán năng lượng… là những giải pháp thiết thực để doanh nghiệp có thể tham gia mạnh mẽ hơn.
Ở góc độ quản lý, Bộ Công Thương đã đưa ra một loạt giải pháp như cơ chế bảo lãnh tín dụng, ưu đãi lãi suất vay vốn từ các quỹ xanh, khấu hao nhanh thiết bị tiết kiệm năng lượng, cùng việc thúc đẩy mô hình ESCO – giúp doanh nghiệp không phải bỏ vốn ban đầu mà trả dần từ khoản tiết kiệm được. Đây được xem là hướng đi phù hợp với thực tế của DNVVN, vốn thường “ngại” rủi ro khi đầu tư lớn.
Đáng chú ý, ý tưởng xây dựng mô hình khu công nghiệp sinh thái – nơi các doanh nghiệp liên kết để tái sử dụng phụ phẩm và tối ưu chuỗi năng lượng – cũng được nhiều đơn vị đề xuất. Mô hình này nếu triển khai thành công sẽ tạo ra “cú hích” lan tỏa, vừa tiết kiệm năng lượng, vừa thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.
Nếu nhìn ở góc độ dài hạn, tiết kiệm năng lượng không chỉ là gánh nặng chi phí mà chính là cơ hội. Một doanh nghiệp áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng thành công có thể cắt giảm 15-20% tổng chi phí vận hành, nâng cao chất lượng sản phẩm, đồng thời đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về “xanh hóa sản xuất” – yếu tố ngày càng quan trọng trong xuất khẩu sang các thị trường như EU, Mỹ, Nhật Bản.
Hơn nữa, tham gia vào các dự án tiết kiệm năng lượng còn giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh thương hiệu trách nhiệm, bền vững – điều mà người tiêu dùng hi
ện đại đánh giá cao. Đó cũng chính là “giấy thông hành” để doanh nghiệp tiến xa hơn trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Tiết kiệm năng lượng không còn là khẩu hiệu mà là yêu cầu sống còn đối với doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là DNVVN. Nhận thức đã có, vấn đề còn lại là cơ chế hỗ trợ đủ mạnh để biến nhận thức thành hành động. Việc tháo gỡ bài toán vốn, đào tạo nhân lực kỹ thuật, hoàn thiện hành lang pháp lý, đồng thời khuyến khích mô hình hợp tác như ESCO hay khu công nghiệp sinh thái sẽ là chìa khóa.
Nếu có sự đồng hành chặt chẽ giữa Nhà nước – doanh nghiệp – tổ chức tài chính, DNVVN hoàn toàn có thể trở thành lực lượng tiên phong trong sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đó không chỉ là giải pháp giảm chi phí mà còn là con đường bền vững để nâng cao năng lực cạnh tranh và đóng góp vào mục tiêu xanh hóa nền kinh tế quốc gia.
THU HIỀN
Nguồn: https://stockbiz.vn/tin-tuc/can-them-dong-luc-de-doanh-nghiep-vua-va-nho-tham-gia-tiet-kiem-nang-luong-va-hieu-qua/35843411
