Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa trải qua một phiên giao dịch bùng nổ khi VN-Index tăng hơn 49 điểm, tiến sát mốc 1.700 điểm. Động lực lớn nhất xuất phát từ kỳ vọng FTSE Russell sẽ công bố quyết định nâng hạng Việt Nam từ nhóm cận biên lên nhóm mới nổi hạng hai trong kỳ rà soát tới đây, dự kiến diễn ra ngày 8/10.
Theo phân tích của Chứng khoán BSC, trong kịch bản tích cực có xác suất khoảng 80%, Việt Nam có thể được FTSE Russell chấp thuận nâng hạng ngay trong đợt đánh giá lần này. Quá trình chuyển đổi dự kiến sẽ cần ít nhất hai giai đoạn, với thời gian kéo dài từ 6 đến 12 tháng. Trong trường hợp thận trọng hơn, khi các nhà đầu tư nước ngoài cần thêm thời gian đánh giá về cải cách của Việt Nam, việc nâng hạng có thể được FTSE lùi lại đến tháng 3/2026, với xác suất khoảng 20%.
Kinh nghiệm từ các sự kiện phân hạng trước đây cho thấy thị trường chứng khoán thường có diễn biến tích cực trong giai đoạn chờ thông tin, đặc biệt là khoảng sáu tháng trước khi công bố chính thức, khi thanh khoản và dòng tiền ngoại gia tăng. Sau thời điểm nâng hạng và trong khoảng 6 tháng đến 1 năm tiếp theo, thị trường cũng thường duy trì xu hướng tích cực. Tuy nhiên, khi việc cơ cấu danh mục của các quỹ hoàn tất, áp lực chốt lời thường xuất hiện, khiến thị trường điều chỉnh trong khoảng 3-6 tháng tiếp theo.
Trong trường hợp bị hạ bậc, áp lực rút vốn thường diễn ra trước ngày hiệu lực, nhưng sau đó, khi thị trường đã ra khỏi các chỉ số lớn, áp lực bán giảm bớt, định giá rẻ đi sẽ giúp dòng tiền đầu cơ hoặc giá trị quay trở lại, hỗ trợ sự hồi phục. Dù mức sinh lời ròng từ sự kiện phân hạng thường không quá lớn, nhưng biến động ngắn hạn lại rất mạnh, đặc biệt với những thị trường nhỏ, nơi tỷ trọng giao dịch ETF chiếm tỷ lệ cao so với thanh khoản nội địa.
BSC cũng đề cập đến diễn biến của các quỹ ETF lớn trước thềm sự kiện này. Đáng chú ý nhất là ETF Fubon, quỹ tham chiếu theo chỉ số FTSE Vietnam 30 thuộc bộ chỉ số FTSE Frontier. Nếu Việt Nam được nâng hạng, quỹ này nhiều khả năng sẽ phải thanh lý các vị thế hiện tại để đóng quỹ hoặc chuyển sang tham chiếu bộ chỉ số mới phù hợp với quy định của FTSE. Đây được cho là nguyên nhân khiến ETF Fubon liên tục rút ròng, dù khối ngoại vẫn mua ròng trong tháng 7/2025 sau các thông tin về thuế quan. Từ đầu năm đến nay, quy mô quỹ Fubon đã giảm nhưng vẫn ở mức lớn, khoảng 500 triệu USD. Riêng trong tháng 9, quỹ đã rút ròng khoảng 8.700 tỷ đồng, tạo áp lực bán lên 30 cổ phiếu trong danh mục.
Với ETF Xtrackers, quỹ này đang tiến hành chuyển đổi từ bộ chỉ số FTSE Vietnam Index sang STOXX Vietnam Market Liquid Index trong giai đoạn từ 17/7 đến 16/10/2025. Trước đó, vào tháng 6, Xtrackers đã công bố kế hoạch thay đổi chỉ số tham chiếu nhằm giảm rủi ro chênh lệch theo dõi trong trường hợp Việt Nam được nâng hạng hoặc thay đổi phân loại. Khác với ETF Fubon, Xtrackers không chịu áp lực phải thanh lý toàn bộ danh mục nếu kịch bản nâng hạng diễn ra, nhưng việc rút ròng vẫn diễn ra, với tổng giá trị khoảng 800 tỷ đồng từ đầu năm đến nay.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/he-lo-nuoc-co-cua-quy-ngoai-etf-cho-kich-ban-nang-hang-chung-khoan-viet-nam-1406208.html
