5 tác động chiến lược của việc nâng hạng thị trường đến chứng khoán Việt Nam

Theo thông báo từ FTSE Russell, thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được xác nhận nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging Market), với hiệu lực dự kiến từ ngày 21/9/2025.

Trước đó, Việt Nam đã được đưa vào Danh sách Theo dõi (Watch List) từ tháng 9/2018. Sau hơn 6 năm cải cách, nhiều tiến bộ quan trọng đã được ghi nhận, đặc biệt là việc triển khai cơ chế không yêu cầu ký quỹ trước giao dịch (NFP) và hoàn thiện quy trình xử lý giao dịch thất bại vào tháng 11/2024. Những thay đổi này góp phần cải thiện hệ thống thanh toán và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài (FII).

FTSE Russell đã thiết lập Quy trình Xem xét Chính thức (OBR), dựa trên Khung Phân loại Quốc gia Cổ phiếu FTSE, để đánh giá khả năng nâng hạng. Tổ chức này nhấn mạnh vai trò của việc tháo gỡ các hạn chế trong tiếp cận của nhà môi giới toàn cầu nhằm củng cố niềm tin thị trường và giảm thiểu rủi ro.

Theo kế hoạch, việc nâng hạng sẽ có hiệu lực từ ngày 21/9/2026, tùy thuộc vào kết quả đánh giá tạm thời vào tháng 3/2026. Lộ trình triển khai sẽ được thực hiện theo nhiều giai đoạn, sau khi tham vấn các bên liên quan. Thông tin chi tiết sẽ tiếp tục được FTSE công bố trong kỳ đánh giá tháng 3/2026.

Ông Trần Hoàng Sơn – Giám đốc Chiến lược Thị trường, CTCP Chứng khoán VPBank nhận định, việc được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi là bước ngoặt quan trọng, góp phần thúc đẩy quá trình hội nhập sâu rộng của Việt Nam vào hệ thống tài chính toàn cầu. Dựa trên kinh nghiệm từ các quốc gia như Saudi Arabia và Kuwait, việc nâng hạng sẽ mang lại nhiều tác động tích cực.

Thứ nhất, dòng vốn đầu tư nước ngoài được kỳ vọng tăng mạnh

Chuyên gia cho rằng việc nâng hạng mở ra cánh cửa thu hút dòng vốn lớn từ các quỹ đầu tư thụ động và chủ động. Theo ước tính, nếu toàn bộ cổ phiếu trong chỉ số FTSE Vietnam được đưa vào bộ chỉ số thị trường mới nổi của FTSE, dòng vốn nước ngoài có thể đạt từ 3 đến 7 tỷ USD trong giai đoạn sau khi quyết định nâng hạng có hiệu lực. Trong đó, khoảng 1,5 tỷ USD đến từ các quỹ ETF, với giả định Việt Nam chiếm tỷ trọng 0,5% trong chỉ số Emerging Market. FTSE cũng lưu ý rằng, tổng tài sản của các quỹ đầu tư chủ động thường gấp khoảng 5 lần các quỹ thụ động (ETF).

Thứ hai, thanh khoản thị trường cải thiện đáng kể

Việc loại bỏ yêu cầu nộp tiền trước khi giao dịch (pre-funding) được kỳ vọng sẽ khuyến khích sự tham gia mạnh mẽ hơn từ các nhà đầu tư tổ chức. Nhờ đó, giá trị giao dịch hàng ngày trên thị trường có thể tăng lên mức 2 – 3 tỷ USD, góp phần cải thiện thanh khoản, ổn định thị trường và giảm biến động.

Thứ ba, vị thế kinh tế quốc gia được nâng cao

Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng cao và nền kinh tế ngày càng trưởng thành trong khu vực ASEAN, sẽ ngày càng thu hút sự quan tâm từ các nhà đầu tư lớn như quỹ hưu trí và quỹ ETF toàn cầu. Việc nâng hạng cũng góp phần nâng cao hình ảnh quốc gia, tạo lợi thế trong các cuộc đàm phán thương mại quốc tế và thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao hơn.

Thứ tư, thúc đẩy phát triển doanh nghiệp và tăng trưởng kinh tế

Sự gia tăng dòng vốn đầu tư sẽ hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đẩy mạnh hoạt động IPO, mở rộng quy mô niêm yết và tăng lượng hàng hóa trên thị trường. Thị trường chứng khoán từ đó sẽ trở thành kênh huy động vốn hiệu quả hơn, đóng góp tích cực vào mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025, và đạt mức tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 – 2030.

Đồng thời, việc tiếp cận vốn dễ dàng hơn cũng sẽ thúc đẩy doanh nghiệp đẩy mạnh cải cách, nâng cao năng lực quản trị và tiêu chuẩn hoạt động.

Thứ năm, động lực cải cách thể chế hướng tới mục tiêu thu nhập cao

Tổng thể, ông Sơn cho rằng việc được nâng hạng không chỉ mang lại lợi ích tài chính trực tiếp, mà còn đóng vai trò như một cú huých mạnh mẽ thúc đẩy cải cách thể chế, hoàn thiện cấu trúc thị trường tài chính. Đây là bước đi quan trọng giúp Việt Nam từng bước tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045.