Tập đoàn Hòa Phát (HOSE: HPG) của Chủ tịch Trần Đình Long đang tăng tốc trong quá trình chuẩn bị để sớm khởi công nhà máy sản xuất ray thép đường sắt tại Quảng Ngãi vào năm 2025. Dự án có tổng vốn đầu tư 14.000 tỷ đồng. được kỳ vọng sẽ cung ứng sản phẩm cho các tuyến đường sắt trọng điểm, trong đó có tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam với tổng vốn đầu tư lên tới 67 tỷ USD.
Trước đó, hồi cuối tháng 5/2025, Hòa Phát đã ký kết với Tập đoàn SMS group (Đức) hợp đồng cung cấp công nghệ và dây chuyền sản xuất thép ray và thép hình, công suất 700.000 tấn mỗi năm. Dây chuyền này là cấu phần chủ lực của dự án nhà máy thép ray mà Hòa Phát đang đẩy mạnh để đầu tư.
Theo kế hoạch, SMS group chịu trách nhiệm thiết kế, cung cấp và lắp đặt toàn bộ dây chuyền hiện đại, từ hệ thống lò nung, cán đảo chiều, quét laser kiểm tra lỗi bề mặt đến công nghệ kiểm soát chất lượng không phá hủy (NDT). Tất cả thiết bị được sản xuất tại Đức, bảo đảm tiêu chuẩn để Hòa Phát có thể sản xuất thép ray cho các tuyến đường sắt cao tốc trong và ngoài nước.
Dây chuyền này thuộc nhóm hiện đại bậc nhất châu Âu, ứng dụng hệ thống giá cán bốn trục siêu linh hoạt, mang lại độ chính xác cao và chất lượng đồng đều cho sản phẩm. Hiện nay, khoảng 90% các nhà máy cán thép ray trên thế giới đang sử dụng công nghệ của SMS group. Khi hoàn thiện, Hòa Phát sẽ là doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên sản xuất được các dòng sản phẩm đặc chủng như thép ray đường sắt cao tốc, ray cầu trục, thép hình U, I, H, V…, những loại vật liệu mà trước nay Việt Nam phải nhập khẩu hoàn toàn.
Trên thế giới, chưa nhiều tập đoàn có khả năng sản xuất loại vật liệu này, một số doanh nghiệp đủ năng lực sản xuất được kể đến như Voestalpine (Áo), JFE (Nhật Bản), Baosteel (Trung Quốc) hay JWS Steel (Italy). Gần đây nhất, Tập đoàn Vingroup (VIC) của Chủ tịch Phạm Nhật Vượng vừa thành lập Công ty CP Sản xuất và Kinh doanh VinMetal hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp luyện kim, trong đó doanh nghiệp có đề cập đến việc sẽ sản xuất thép ray.
Tuy nhiên, với Việt Nam, bài toán lớn nhất lại nằm ở đầu ra. Dù đã chuẩn bị đầy đủ về công nghệ và năng lực sản xuất, đến nay Hòa Phát vẫn chưa nhận được đơn hàng chính thức nào từ các dự án đường sắt quốc gia.
Tại Diễn đàn Kinh tế mới Việt Nam đầu tháng 10/2025, Tổng Giám đốc Nguyễn Việt Thắng bày tỏ mong muốn Chính phủ sớm có cơ chế đặt hàng rõ ràng, nêu cụ thể khối lượng, giá thành và tiến độ, qua đó doanh nghiệp có thể yên tâm đầu tư lâu dài.
Trước đó, Chủ tịch Trần Đình Long cũng từng kiến nghị Thủ tướng về vấn đề này, nhấn mạnh rằng đây là sản phẩm đặc thù, nếu không được sử dụng trong dự án quốc gia thì hầu như không có đầu ra khác. Ông khẳng định Hòa Phát sẵn sàng cung ứng 10 triệu tấn thép chất lượng cao với giá cạnh tranh hơn hàng nhập khẩu nếu Nhà nước đặt hàng cho các dự án đường sắt.
Trong cuộc họp ngày 16/10/2025 về dự thảo nghị định liên quan đến việc giao nhiệm vụ và đặt hàng doanh nghiệp Việt Nam cung cấp hàng hóa, dịch vụ công nghiệp đường sắt, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định chủ thể đặt hàng phải là Nhà nước, không phải địa phương hay nhà đầu tư riêng lẻ. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực mới, chưa có tiền lệ nên cần triển khai thận trọng, tập trung vào một số ngành then chốt để tránh dàn trải. Ông nhấn mạnh, khi Nhà nước cam kết, doanh nghiệp mới dám đầu tư lớn, đồng thời đề xuất có chính sách ưu đãi về đất đai, thuế và hỗ trợ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ.
Phó Thủ tướng cũng dẫn kinh nghiệm từ Trung Quốc, nơi hàng chục doanh nghiệp lớn cùng hàng nghìn đơn vị phụ trợ tham gia chuỗi sản xuất đường sắt, tạo thành một hệ sinh thái hoàn chỉnh. Việt Nam, theo ông, cần chủ động định hình mô hình tương tự, đặt hàng cho những doanh nghiệp đủ năng lực như Hòa Phát, qua đó từng bước hình thành ngành công nghiệp hỗ trợ đường sắt trong nước.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/vingroup-cung-muon-lam-thep-ray-da-ro-ly-do-vi-sao-hoa-phat-van-chua-duoc-dat-hang-1409039.html
