Sau hơn 10 năm bị đình hoãn, dự án tuyến đường sắt Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân đang đứng trước cơ hội được khởi động lại, trở thành một trong những công trình trọng điểm kết nối hai cực tăng trưởng lớn nhất miền Bắc – Hà Nội và Quảng Ninh.
Dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2004 với tổng mức đầu tư ban đầu 7.663 tỷ đồng, sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ. Tuyến dài 131 km, nối từ ga Yên Viên (Hà Nội) đến cảng Cái Lân (Quảng Ninh), thiết kế khổ đường lồng (1.435 mm và 1.000 mm), tốc độ khai thác 120 km/h với tàu khách và 80 km/h với tàu hàng. Khi hoàn thành, thời gian di chuyển từ Hà Nội đến Hạ Long chỉ còn khoảng 1,5 – 2 giờ, mở ra hành lang vận tải quan trọng cho khu vực phía Bắc.
Công trình được chia thành 4 tiểu dự án, khởi công năm 2008 và dự kiến hoàn thành năm 2011. Tuy nhiên, sau Nghị quyết 11/2011/NQ-CP về cắt giảm đầu tư công, dự án bị tạm dừng, với khối lượng giải ngân dở dang 4.322 tỷ đồng (56% tổng vốn). Tính đến khi dừng, Tiểu dự án 1 đã hoàn thiện và đưa vào khai thác; Tiểu dự án 2, 3 dang dở; Tiểu dự án 4 mới dừng ở bước thiết kế.
Theo Kết luận 49-KL/TW của Bộ Chính trị và Quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia giai đoạn 2021 – 2030, tuyến đường này được xác định là công trình cần hoàn thiện trước năm 2030. “Đây là cơ sở chính trị, pháp lý quan trọng để kích hoạt lại dự án, kết nối hai trung tâm tăng trưởng Hà Nội – Quảng Ninh”, đại diện Bộ Xây dựng (đơn vị kế thừa Bộ GTVT trong quản lý dự án) nhấn mạnh.
Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường sắt rà soát hồ sơ, cập nhật phương án đầu tư mới phù hợp với tình hình hiện nay. Theo Cục Đường sắt Việt Nam, mục tiêu ban đầu của dự án là vận chuyển hàng hóa từ Vân Nam (Trung Quốc) qua cảng Cái Lân – khi đó được quy hoạch là cảng nước sâu khu vực phía Bắc.
Tuy nhiên, với quy hoạch mới, cảng Lạch Huyện (Hải Phòng) được xác định là cửa ngõ quốc tế, còn Cái Lân chuyển hướng phát triển đô thị – dịch vụ cảng biển, nên công năng của tuyến đường cần điều chỉnh theo hướng ưu tiên vận tải hành khách.
Phương án tái đầu tư được thống nhất gồm: giữ nguyên đoạn Yên Viên – Lim, tiếp tục đầu tư đoạn Lim – Phả Lại và nâng cấp tuyến Phả Lại – Hạ Long, đảm bảo thông suốt toàn tuyến tới Cái Lân.
Đặc biệt, Bộ Xây dựng đề xuất chuyển khổ đường sang tiêu chuẩn 1.435 mm để đồng bộ với mạng lưới quốc gia, tận dụng tối đa vật tư đã mua sắm, đồng thời bàn giao phần dư cho Tổng công ty Đường sắt Việt Nam phục vụ bảo trì.
Tổng mức đầu tư mới ước tính 9.989 tỷ đồng, tăng hơn 2.300 tỷ so với kế hoạch ban đầu, trong đó phần vốn cần bổ sung là 5.560 tỷ đồng. Bộ Xây dựng đã gửi đề xuất phân bổ vốn giai đoạn 2026 – 2030 lên Bộ Tài chính để tổng hợp, trình Thủ tướng xem xét.
Đáng chú ý, dự án còn có mối liên hệ với tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh do Tập đoàn Vingroup đề xuất đầu tư. Theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ Xây dựng đang hướng dẫn doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ và đưa tuyến này vào quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia.
Nếu tuyến tốc độ cao được thông qua, tuyến Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân sẽ được chuyển hướng phục vụ vận tải hàng hóa; ngược lại, nếu dự án tốc độ cao chưa khả thi, tuyến hiện hữu sẽ được đầu tư hoàn thiện để khai thác hành khách như kế hoạch ban đầu.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/ngoai-du-an-duong-sat-cao-toc-cua-vingroup-mot-tuyen-duong-sat-khac-cung-lo-trinh-co-the-hoi-sinh-sau-10-nam-dinh-hoan-1409252.html
