Liên quan tới dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi), có ý kiến của đại biểu Quốc hội cảnh báo về tình trạng nhiều doanh nghiệp “xác sống” cố gắng che giấu thông tin, kéo dài hoạt động, tạo vỏ bọc hào nhoáng để lặng lẽ rút tài sản, tẩu tán tài sản và trốn tránh nghĩa vụ. Nếu không ngăn chặn kịp thời, đến khi các doanh nghiệp này chủ động phá sản thì không còn gì để xử lý.
Sáng 23/10, sau khi nghe báo cáo tại hội trường, Quốc hội thảo luận tại Tổ về dự án Luật Phá sản (sửa đổi).
Tại Tổ 11 (Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ, tỉnh Điện Biên), cho ý kiến, đại biểu Lê Minh Nam (Đoàn Cần Thơ) tán thành việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật theo hướng xây dựng hoàn thiện thủ tục phục hồi là thủ tục độc lập được thực hiện trước thủ tục phá sản.
Mục đích của thủ tục phục hồi rất tích cực, tạo điều kiện để cho doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán có cơ hội khắc phục được khó khăn về tài chính, tái cấu trúc hoạt động sản xuất kinh doanh và tránh bị tuyên bố phá sản. Đây là một chính sách thể hiện tính nhân văn, nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp, chủ nợ, người lao động và nền kinh tế.
Đại biểu Lê Minh Nam. Ảnh: Lâm Hiển
Tuy nhiên, đại biểu Nam cho rằng, vấn đề cần quan tâm chính là tính khả thi và hiệu quả của chính sách. Qua tìm hiểu thực tiễn ở Việt Nam, tính khả thi của thủ tục phục hồi vẫn còn có những hạn chế.
Cụ thể, doanh nghiệp khi đến tình trạng bị dọa phá sản, thường rơi vào tình trạng mất thanh khoản nghiêm trọng, thiếu vốn để tái cấu trúc, cho nên cơ hội để khắc phục cũng rất khó khăn. Bên cạnh đó, thông tin tài chính của các đơn vị này thường cũng không tạo được niềm tin về tính minh bạch.
Do đó, cần phải xem xét để lượng hóa cụ thể các tiêu chí, căn cứ cơ sở để xác định các cái doanh nghiệp hợp tác xã đủ điều kiện phục hồi và trách nhiệm của các chủ thể tham gia phục hồi.
Đồng thời, phải có cơ chế hỗ trợ tái cấu trúc doanh nghiệp khi phục hồi, không chỉ là nguồn lực mà còn quan tâm hỗ trợ cả về vấn đề dịch vụ chuyên môn tài chính; Các giải pháp mang tính chất chủ động phòng ngừa, trong đó xây dựng hệ thống cảnh báo tài chính sớm để phát hiện các doanh nghiệp hoặc hợp tác xã có nguy cơ mất khả năng thanh toán. Từ đó, khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã chủ động nộp đơn xin phục hồi.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng (Đoàn Cần Thơ) bày tỏ, dự thảo xây dựng quá trình phục hồi thành một bước độc lập trước khi thực hiện phá sản, là một bước tiến rất lớn, giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã khi gặp khó khăn có cơ hội phục hồi.
Tại tổ 9 (Đoàn Hưng Yên, TP. Hải Phòng), Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu (Đoàn Hưng Yên) cho rằng, quy định về nghĩa vụ nộp đơn yêu cầu phá sản còn lỏng lẻo, dẫn đến 2 rủi ro thực tế.
Một là, chủ nợ hoặc đối thủ cạnh tranh có thể lạm dụng quyền nộp đơn để làm ảnh hưởng hình ảnh doanh nghiệp dù món nợ nhỏ. Hai là, doanh nghiệp thực sự phá sản sẽ không tự nộp đơn, cố tình trì hoãn để “tẩu tán tài sản”, khiến chủ nợ thiệt hại. Do đó, nghị phải ràng buộc nghĩa vụ chặt với các quy định rõ thời gian, điều kiện phải nộp đơn.
Đại biểu Phan Chí Hiếu. Ảnh: QH
Trong khi đó, đại biểu Ngô Đông Hải (Đoàn Hưng Yên) đặc biệt cảnh báo về tình trạng nhiều doanh nghiệp “xác sống” cố gắng che giấu thông tin, kéo dài hoạt động, tạo vỏ bọc hào nhoáng để lặng lẽ rút tài sản, tẩu tán tài sản và trốn tránh nghĩa vụ. Nếu không ngăn chặn kịp thời, đến khi các doanh nghiệp này chủ động phá sản thì “không còn gì để xử lý”, gây hậu quả khôn lường và quyền lợi của người liên quan không được bảo vệ.
Do đó, đại biểu đề nghị dự thảo luật phải quy định rõ thẩm quyền nhất định của cơ quan chức năng trong việc “khởi động thủ tục phục hồi, phá sản này” nhưng phải phù hợp với thông lệ quốc tế.
Rủi ro lạm dụng thủ tục phục hồi
Tham gia ý kiến tại Tổ 11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá đây là luật khó và phức tạp. Nhưng, dự thảo luật đã có nhiều điểm mạnh như: Thủ tục phục hồi hoạt động kinh doanh độc lập; rút ngắn thời gian xử lý; ứng dụng công nghệ số và điện tử hóa; hoàn thiện vai trò của Quản tài viên và doanh nghiệp quản lý tài sản; cơ chế hỗ trợ của Nhà nước.
Đây là những điểm này mang tính đột phá, khắc phục được hạn chế của luật cũ như thủ tục rườm rà, thiếu hỗ trợ phục hồi, và mở rộng phạm vi áp dụng bao gồm phá sản cá nhân và doanh nghiệp nước ngoài.
Chủ tịch Quốc hội tham gia thảo luận tại Tổ 11. Ảnh: Lâm Hiển
Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội cũng nêu về các tiềm ẩn rủi ro và đề xuất các nội dung để hoàn thiện dự án luật.
Thứ nhất, nên bổ sung quy định thời gian tối đa cho thủ tục phục hồi, ví dụ không quá 6 tháng hoặc không quá 12 tháng. Kèm theo đó là cơ chế giám sát độc lập của cơ quan nhà nước hoặc Hội đồng Chủ nợ.
Thứ hai, cần hoàn thiện quy định về tài chính ngân sách để tránh lãng phí, cần quy định rõ ràng tiêu chí tạm ứng chi phí từ ngân sách, chỉ áp dụng cho những doanh nghiệp không còn tài sản và có tiềm năng phục hồi. Phải kết hợp với cơ chế hoàn trả. Đồng thời, cần tích hợp hỗ trợ thuế, ví dụ như giãn, hoãn thuế với các luật thuế hiện hành.
Thứ ba, tăng cường đào tạo, chuyên nghiệp hóa Quản tài viên, tăng cường đào tạo chuyên nghiệp. Luật nên yêu cầu chứng chỉ quốc tế hoặc đào tạo định kỳ cho Quản tài viên. Đồng thời, xây dựng hệ thống đăng ký trực tuyến để tăng số lượng và chất lượng. Điều này sẽ giúp giảm thời gian xử lý và nâng cao lòng tin từ nhà đầu tư nước ngoài.
Thứ tư, tích hợp công nghệ sâu hơn, ngoài điện tử hóa, nên quy định sử dụng AI hoặc blockchain để xác minh tài sản và giao dịch, giúp minh bạch hóa việc phân phối tài sản.
Thứ năm, mở rộng hài hòa với luật pháp quốc tế. Trong đó cần bổ sung quy định về phá sản xuyên biên giới để tham chiếu các công ước quốc tế, hỗ trợ doanh nghiệp nước ngoài. Đồng thời, tránh chồng chéo với Luật Doanh nghiệp 2020 và Bộ luật Dân sự 2015.
Cuối cùng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ nên thành lập một ủy ban giám sát thực thi trong 2-3 năm, thu thập phản hồi từ doanh nghiệp và tòa án để điều chỉnh kịp thời.
Nguồn: https://stockbiz.vn/tin-tuc/nhieu-doanh-nghiep-tao-vo-boc-hao-nhoang-de-tau-tan-tai-san/36283538
