Đầu tư công là lực đẩy tổng cầu quan trọng, nhưng cần chú ý rủi ro tiềm ẩn

Đầu tư công là lực đẩy tổng cầu quan trọng, nhưng cần chú ý rủi ro tiềm ẩn

Đầu tư công luôn đóng vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy tổng cầu của nền kinh tế, đặc biệt sau mỗi giai đoạn khó khăn hoặc khủng hoảng. Tuy nhiên, tồn tại những rủi ro trong trường hợp chi tiêu công được thúc đẩy quá mạnh.

Tiến sĩ Lê Duy Bình – Tổng Giám đốc Economica Việt Nam – Ảnh: BTC

Tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2026, tổ chức vào ngày 04/11 vừa qua, Tiến sĩ Lê Duy Bình – Giám đốc Economica Việt Nam cho biết, Việt Nam đang trong quá trình chuyển dịch mô hình tăng trưởng, từ đó, nhu cầu về cơ sở hạ tầng và mở rộng không gian kinh tế là vô cùng cần thiết. Thêm vào đó, việc tăng chi tiêu đầu tư công cũng nằm trong khả năng tài khóa, bởi tình hình thu ngân sách ổn định và trần nợ công vẫn trong giới hạn cho phép.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Bình lưu ý, Việt Nam cần chú ý đến mặt rủi ro của việc thúc đẩy quá mạnh nguồn vốn đầu tư công về dài hạn.

Nhà nước đẩy mạnh đầu tư công quá nhiều có thể gây nên hiệu ứng “chèn lấn” khu vực đầu tư tư nhân, làm giảm bớt động lực đầu tư của khu vực này.

Trong giai đoạn thúc đẩy đầu tư công, Nhà điều hành cũng buộc phải tăng thu ngân sách hoặc tăng vay nợ. Điều này đồng nghĩa với gánh nặng thuế, cũng như gia tăng các nghĩa vụ tài chính khác, từ đó tạo áp lực lên khu vực kinh tế tư nhân. “Doanh nghiệp và người đóng thuế đều có thể cảm nhận được một phần áp lực này” – Tiến sĩ Bình cho biết.

Ông kỳ vọng, dù đầu tư công sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng nhưng đầu tư tư nhân sẽ dần thay thế và đảm nhiệm vai trò lớn hơn, đặc biệt trong các dự án hạ tầng được tạo điều kiện tham gia.

Khi đó, đầu tư công chỉ nên tập trung vào những công trình chưa đủ sức hấp dẫn khu vực tư nhân, hoặc đóng vai trò vốn mồi để cùng tư nhân đầu tư vào các dự án hạ tầng lớn. Đầu tư công vừa là chất xúc tác vừa là động lực quan trọng, đồng thời, cần hướng đến hiệu quả cao hơn, tập trung vào các dự án mang tính thay đổi tình thế và mở ra không gian tăng trưởng mới mà trước đây chưa khai thác.

Hướng đến tăng trưởng cao

Tại Diễn đàn, Tiến sĩ Bình bày tỏ sự lạc quan về khả năng nền kinh tế tăng trưởng cao hơn trong năm 2026.

Theo ông, niềm tin mà người mua hàng quốc tế dành cho hàng hoá và năng lực sản xuất của Việt Nam vẫn rất mạnh mẽ, bất chấp bối cảnh kinh tế thế giới còn khó khăn và nhiều thị trường còn chật vật phục hồi. Minh chứng cho nhận định là dự báo về việc tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2025 có thể đạt từ 800-850 tỷ USD, dù thương mại đối mặt vấn đề thuế quan.

Một yếu tố quan trọng hỗ trợ cho tăng trưởng năm 2026 là xu hướng mở rộng chính sách tiền tệ của nhiều quốc gia, tạo điều kiện cho sự phục hồi kinh tế toàn cầu. Đây là trợ lực quan trọng cho quốc gia phụ thuộc xuất khẩu như Việt Nam. Ngoài ra, căng thẳng thương mại toàn cầu cũng đang có dấu hiệu dịu lại.

Ở khía cạnh khác, Giám đốc Economica Việt Nam kỳ vọng, tốc độ giải ngân đầu tư công trong năm 2026 cũng sẽ cao hơn, từ đó, đóng góp trực tiếp cho tăng trưởng và mở ra dư địa cùng không gian phát triển mới.

Đầu tư tư nhân và tiêu dùng trong nền kinh tế cũng được dự báo khả quan. Việc ban hành Nghị quyết 68 mở ra cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân tham gia vào dự án trọng điểm, trong khi nhiều dự án vướng mắc pháp lý đang được tháo gỡ. Thị trường tiêu dùng từ đó sẽ được củng cố nhờ thu nhập khả dụng của người dân tăng lên cùng với sự phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, ông Bình cho rằng, mức tăng trưởng kinh tế trong những năm tới cao đến đâu sẽ phụ thuộc vào cách chúng ta ứng phó với các cơn gió ngược, bao gồm rủi ro chính sách tiền tệ, lạm phát, nợ công, cũng như rủi ro về mô hình tăng trưởng còn phụ thuộc vào vốn và tín dụng.

Chưa lo lạm phát, tỷ giá là tâm điểm

Tại Diễn đàn, Tổng Giám đốc Dragon Capital – Tiến sĩ Lê Anh Tuấn nêu quan điểm, rủi ro lạm phát hiện nay còn thấp, bởi sức tiêu dùng trong nền kinh tế vẫn chưa đi lên. Theo ông, rủi ro cần chú ý sẽ liên quan đến câu chuyện tỷ giá và chính sách tiền tệ.

Tiến sĩ Lê Anh Tuấn (bìa phải) – Tổng Giám đốc Dragon Capital – Ảnh: BTC

Tiến sĩ Tuấn cho biết, nền kinh tế Việt Nam bị đô la hóa khá cao, với lượng dự trữ ngoại tệ và dự trữ vàng lớn. Điều này dẫn đến biến động tỷ giá tác động rất mạnh đến chính sách tiền tệ. Đây là lý do khiến lãi suất trong nước hiện nay có xu hướng nhích lên, dù mặt bằng lãi suất toàn cầu đang đi xuống.

Nhìn sang năm 2026, ông Tuấn cho rằng, chừng nào tỷ giá còn ổn định thì chính sách tiền tệ vẫn nên duy trì xu hướng nới lỏng.

Hiện nay, theo Tổng Giám đốc Dragon Capital, dự trữ ngoại hối của Việt Nam chỉ còn khoảng 80 tỷ USD, tương đương 3 tháng nhập khẩu. Một phần nguyên do của việc suy giảm dự trữ đến từ làn sóng bán ròng trên sàn chứng khoán của khối ngoại, với giá trị lên đến 12 tỷ USD trong 5 năm gần nhất.

Tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu Việt của nhà đầu tư nước ngoài hiện đã giảm xuống mức 14.5%, rất thấp so với mức từ 20-40% của các thị trường chứng khoán khác trong khu vực, dù nền kinh tế ở các quốc gia này thậm chí đang đối mặt với nhiều bất ổn kinh tế hơn Việt Nam.

Theo ông Tuấn, bối cảnh toàn cầu giai đoạn vừa qua chịu tác động bởi các thay đổi địa chính trị lớn, dẫn đến xu hướng hoạch định chính sách đầu tư theo hướng “top-down” (tiếp cận từ vĩ mô) ở các quỹ nước ngoài. Việt Nam theo đó gặp bất lợi ở khía cạnh phân bổ vốn do bị đánh giá là khu vực rủi ro vào thời điểm đầu năm 2025. Tuy nhiên, ông Tuấn dự báo khi bước sang năm 2026 thì thị trường sẽ tái lập lại cuộc chơi. Như vậy, chứng khoán Việt Nam có thể được quan tâm và đánh giá đúng mức hơn về tiềm năng thực sự.

Thừa Vân

FILI

– 08:04 05/11/2025