Liên tiếp những cú “tàu lượn” của chứng khoán: Chuyện gì đang diễn ra?

Thời gian gần đây, thị trường chứng khoán biến động như “tàu lượn”  với những cú đảo chiều chóng mặt. Chỉ trong cùng một phiên, VN-Index có thể tăng vọt buổi sáng nhưng giảm sâu trong buổi chiều với biên độ dao động lên tới hàng chục điểm. Những nhịp biến động bất ngờ khiến nhiều nhà đầu tư không kịp trở tay, tài khoản lao dốc chỉ trong phút chốc.

Điều gì khiến VN-Index biến động mạnh trong phiên?

Theo phân tích của ông Nguyễn Minh Hoàng – Giám đốc Phân tích Chứng khoán VFS, những phiên có biên độ biến động lớn chịu tác động chủ yếu từ phản ứng thận trọng của dòng tiền trước các tín hiệu vĩ mô và chính sách chưa rõ ràng, được khuếch đại bởi tâm lý đầu cơ nhạy cảm.

Thực tế, VN-Index đã trải qua một nhịp tăng giá kéo dài và trở thành một trong những thị trường tăng nóng nhất thế giới kể từ đầu năm 2025, nhưng từ tháng 8 đã bước vào giai đoạn điều chỉnh và tích lũy. Trong giai đoạn sideway, các phiên sáng xanh rực rỡ và chiều đảo chiều mạnh thường xuyên xuất hiện.

Biến động lớn chủ yếu do nhóm nhà đầu tư cá nhân trong nước chi phối, đi kèm với nhịp tăng của dòng tiền “nóng” trong tài khoản. Khi nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy cao, dư nợ margin đến hết quý 3 đạt mức cao kỷ lục, tâm lý nhà đầu tư biến động theo từng cú rung lắc, chỉ cần một tin vĩ mô hay chính sách hơi tiêu cực cũng có thể kích hoạt lực bán mạnh.

Việc thị trường biến động mạnh trong phiên cho thấy tâm lý ngắn hạn còn thiếu chắc chắn và chưa tìm được điểm cân bằng thực sự. Tóm lại, bên mua và bên bán đang giằng co, thị trường cần dòng tiền mạnh như chất xúc tác để củng cố niềm tin cho nhà đầu tư.

Theo chuyên gia VFS, VN-Index hiện vẫn chưa xác nhận tạo đáy, nhưng có những tín hiệu tích cực. Việc thị trường giảm điểm trong tháng 9 và 10 giúp định giá hấp dẫn với P/E khoảng 14,4, nhiều cổ phiếu đã chiết khấu về vùng nền giá ngang với thời điểm có thông tin thuế quan trong tháng 4-5/2025. Số liệu vĩ mô và chính sách vẫn ủng hộ môi trường lãi suất thấp, thuận lợi cho tăng giá tài sản.

Về phân tích kỹ thuật, việc chỉ số lấy lại mốc RSI 50 là dấu hiệu đáng tin cậy cho xu hướng tăng trở lại. Thanh khoản cần trở lại mức khoảng 1 tỷ cổ phiếu/phiên, vì thanh khoản lớn là “nhiên liệu” cho thị trường chinh phục đỉnh mới. Cuối cùng, số lượng cổ phiếu có hiệu suất lãi ngắn hạn cũng giúp nhà đầu tư lấy lại sự tự tin và báo hiệu thị trường chạm điểm quá bán.

Ưu tiên quản trị rủi ro và bảo toàn vốn

Trong bối cảnh thị trường biến động và tài khoản nhà đầu tư bị bào mòn, chuyên gia VFS cho rằng chiến lược quan trọng là quản trị rủi ro và bảo toàn vốn. Giai đoạn này đặc trưng bởi sự thiếu hụt dòng tiền và tâm lý thận trọng cao độ. Đây không phải lúc để giao dịch liên tục hay sử dụng đòn bẩy. Thay vào đó, nhà đầu tư nên tập trung vào hai chiến lược chính.

Nhà đầu tư dài hạn nên tận dụng nhịp điều chỉnh sâu để giải ngân từng phần vào doanh nghiệp có nền tảng cơ bản tốt, quản trị vững, và giá hấp dẫn, chuẩn bị cho chu kỳ tăng trưởng tiếp theo.

Nhà giao dịch ngắn hạn nếu tham gia, cần áp dụng chiến lược “mua thấp – bán cao” trong biên độ hẹp, xác định rõ vùng hỗ trợ và kháng cự, giao dịch với tỷ trọng thấp, tuân thủ kỷ luật cắt lỗ và chốt lời, tránh tâm lý gồng lỗ.

Sau giai đoạn chiết khấu sâu, nhiều nhóm ngành và cổ phiếu đã trở về vùng giá hấp dẫn, mở cơ hội “làm ván mới”. Từ đỉnh 1.794 điểm, VN-Index giảm 150 điểm (8,38%) xuống 1.642 điểm. Trong khi chỉ số tổng thể giảm nhẹ, nhiều cổ phiếu ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, và đầu tư công đã giảm 15–30%, tạo cơ hội cho nhà đầu tư có vị thế an toàn thăm dò thị trường.

Trong dài hạn, hai nhóm ngành đáng chú ý là bán lẻ và đầu tư công. Ngành bán lẻ đang phục hồi rõ rệt, nhờ kết quả kinh doanh tích cực, chính sách kích cầu tiêu dùng và cao điểm mua sắm cuối năm. Ngành đầu tư công được hưởng lợi từ chính sách tài khóa mở rộng, với mục tiêu giải ngân vốn năm nay là 100%, trong khi tính đến cuối tháng 10 mới đạt hơn 54%, tạo cơ hội cho doanh nghiệp mở rộng khối lượng công việc. Trong những năm tới, chính sách này dự kiến tiếp tục, hỗ trợ nền kinh tế ổn định và đảm bảo công việc dài hạn cho doanh nghiệp.