Dự án 67 tỷ USD và những người khổng lồ đang nhập cuộc
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, với tổng vốn đầu tư ước tính hơn 67 tỷ USD, đang bước vào giai đoạn nước rút chuẩn bị trước khi khởi công. Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành liên quan hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế đặc thù và lộ trình triển khai, dự kiến chỉ còn hơn một năm nữa sẽ khởi công giai đoạn đầu tiên.
.jpg)
Từ một kế hoạch mang tính biểu tượng cho hạ tầng quốc gia, dự án nay trở thành “phép thử” về năng lực tài chính, công nghệ và quản trị của khối doanh nghiệp Việt. Hàng loạt tên tuổi lớn như Vingroup, THACO, liên danh Mekolor – Great USA, Công ty CP Xây dựng Thăng Long Quốc gia hay Công ty CP Vận tải Đường sắt Việt Nam đều bày tỏ mong muốn tham gia.
Tuy nhiên, Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG) lại chọn một hướng đi khác. Chủ tịch Trần Đình Long nhiều lần khẳng định “Hòa Phát luôn nhất quán mạnh ở đâu, làm ở đó” và “không tham gia đầu tư hạ tầng đường sắt tốc độ cao”. Thay vào đó, tập đoàn sẽ tập trung vào mảng mà mình có lợi thế tuyệt đối là cung ứng vật liệu thép, đặc biệt là thép ray tốc độ cao, một trong những sản phẩm đòi hỏi trình độ luyện kim và kiểm soát chất lượng cực kỳ nghiêm ngặt.
Theo tiết lộ của ông Long, Hòa Phát đã ký hợp đồng mua dây chuyền, công nghệ sản xuất thép ray từ tháng 5/2025, với kế hoạch khởi công nhà máy trị giá 14.000 tỷ đồng tại Quảng Ngãi trong hai tháng tới. Dự kiến trong vòng hai năm, Việt Nam sẽ có những sản phẩm thép ray đầu tiên do chính Hòa Phát sản xuất, một cột mốc quan trọng trong tiến trình tự chủ vật liệu hạ tầng quốc gia. Tuy nhiên, hiện tại Hoà Phát vẫn chưa nhận được đơn hàng.
Vingroup lặng lẽ dựng “bàn tay thép” VinMetal
Trái với sự thận trọng của Hòa Phát, Vingroup (HoSE: VIC) lại đang dồn dập chuẩn bị cho một cuộc chơi mới. Ngày 10/10/2025, tập đoàn chính thức thành lập Công ty CP Sản xuất và Kinh doanh VinMetal, trụ sở tại khu đô thị Vinhomes Riverside, Hà Nội. Chưa đầy một tháng sau, ngày 12/11, doanh nghiệp này tăng vốn điều lệ từ 10.000 tỷ lên 15.000 tỷ đồng, toàn bộ góp bằng tiền mặt, một động thái hiếm thấy về tốc độ và quy mô vốn tư nhân.
VinMetal đặt mục tiêu xây dựng tổ hợp sản xuất thép công nghiệp – công nghệ cao tại Vũng Áng (Hà Tĩnh), với công suất giai đoạn 1 khoảng 5 triệu tấn/năm. Sản phẩm trọng tâm gồm thép cán nóng, thép hợp kim đặc chủng và thép ray phục vụ xe điện, cầu cảng và đặc biệt là đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Khác với Hòa Phát vốn phát triển trên nền luyện kim truyền thống, VinMetal mang đậm “dấu ấn Vingroup” từ cách tiếp cận hệ sinh thái khép kín, phục vụ nội bộ cho các mảng Vinhomes, VinFast, đồng thời chủ động nguồn cung thép cho các dự án công nghiệp lớn. Cách Vingroup xây VinFast để mở đường cho ngành ô tô điện, thì VinMetal nhiều khả năng sẽ đóng vai trò “trụ thép” cho giai đoạn hạ tầng mới của tập đoàn.
Điều đáng chú ý là dự án này gắn với Vũng Áng – Hà Tĩnh, nơi đang được định hướng trở thành trung tâm luyện kim – năng lượng của cả nước. Nếu thành công, VinMetal không chỉ mở thêm một mảnh ghép trong chuỗi sản xuất của Vingroup, mà còn đặt nền móng cho cuộc cạnh tranh trực tiếp với Hòa Phát trong mảng vật liệu hạ tầng.
Cạnh tranh nhưng cùng hướng tới tự chủ vật liệu quốc gia
Câu chuyện giữa Hòa Phát và Vingroup vì thế không dừng lại ở việc “ai mạnh hơn”, mà là minh chứng cho hai con đường khác nhau để phục vụ cùng một mục tiêu tự chủ công nghiệp nền.
Hòa Phát chọn cách “đi sâu” vào sản phẩm lõi, chiếm lĩnh chuỗi luyện kim và cam kết cung ứng 100% ray thép cho dự án đường sắt tốc độ cao. Vingroup lại “đi rộng”, đầu tư mới từ đầu, tận dụng sức mạnh hệ sinh thái để chủ động nguồn cung thép cho hạ tầng và công nghiệp. Một bên củng cố vị thế bằng chiều sâu công nghệ, bên kia mở rộng bằng tốc độ vốn và tầm nhìn hệ thống.
Nếu cả hai cùng hiện thực hóa kế hoạch, ngành thép Việt Nam lần đầu tiên có thể sản xuất đầy đủ chủng loại thép hạ tầng đặc chủng, từ ray, dầm cho đến kết cấu nặng, thay thế hàng nhập khẩu trị giá hàng tỷ USD mỗi năm. Quan trọng hơn, cuộc đua này không chỉ tạo sức bật cho ngành thép, mà còn đặt nền tảng cho sự tự chủ trong chuỗi cung ứng vật liệu chiến lược, yếu tố quyết định khi Việt Nam bước vào kỷ nguyên công nghiệp hạ tầng quy mô lớn.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam vì thế không chỉ là phép thử của ngân sách hay năng lực thi công, mà còn là thước đo về khả năng tự cường công nghiệp của Việt Nam. Khi Hòa Phát nói “không đầu tư nhưng vẫn góp phần bằng năng lực cốt lõi”, còn Vingroup chọn “xây mới để làm chủ”, cả hai đều đang đặt dấu ấn cho giai đoạn hạ tầng mang tính bước ngoặt của đất nước.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/hoa-phat-van-cho-don-hang-vingroup-da-co-dong-thai-moi-tai-cuoc-choi-nganh-thep-1414329.html
