Gặp Phó Thủ tướng, Tổng giám đốc FPT kiến nghị về UAV, Hiếu PC đề xuất lập TT quốc gia phòng chống lừa đảo

Sáng nay (26/11), tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cơ sở Hòa Lạc, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chủ trì cuộc làm việc này với sự tham dự của lãnh đạo các Bộ: Tài chính, Khoa học và Công nghệ; đại diện các viện nghiên cứu, trường đại học và gần 70 chuyên gia từ 22 quốc gia tham dự trực tiếp và trực tuyến.

Trong định hướng thảo luận, Phó Thủ tướng yêu cầu các chuyên gia tập trung trả lời câu hỏi trọng tâm: Việt Nam cần làm gì để phát triển nhanh các ngành công nghệ chiến lược trong 1–2 năm tới?

Phó Thủ tướng cho rằng còn nhiều lúng túng trong việc lựa chọn bài toán lớn và thiết kế chương trình đủ mạnh, do đó mong các chuyên gia đề xuất những giải pháp thực tiễn, khả thi, có tính đột phá, thay vì phân tích chung chung.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh cơ chế thu hút “Tổng công trình sư” và “Kiến trúc sư trưởng” cho các dự án công nghệ quốc gia, và coi đây là hai vị trí then chốt để dẫn dắt các chương trình mang tính nền tảng. Theo đó, “Tổng công trình sư” sẽ chịu trách nhiệm điều phối tổng thể, kết nối nguồn lực và đảm bảo dự án đạt đúng mục tiêu chiến lược, trong khi “Kiến trúc sư trưởng” thiết kế cấu trúc hệ thống, xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật và định hướng phát triển công nghệ lõi. Sự kết hợp của hai vai trò này giúp các dự án quốc gia có tầm nhìn dài hạn, tính đồng bộ cao cũng như giảm thiểu rủi ro trong quá trình triển khai.

Nhiều kiến nghị đột phá về UAV

Tại buổi làm việc với Phó Thủ tướng, có hơn 20 chuyên gia từ 11 lĩnh vực công nghệ chiến lược đã thảo luận và đề xuất loạt giải pháp, kiến nghị với Chính phủ về việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghệ chiến lược.

Liên quan đến lĩnh vực Công nghệ hàng không, vũ trụ, thiết bị bay không người lái, TS Nguyễn Xuân Mừng, GS ĐH Sejong (Hàn Quốc), thành viên Mạng lưới VIN tại Hàn Quốc chia sẻ kinh nghiệm phát triển “nền kinh tế tầm thấp” của Hàn Quốc, nơi UAV, UAM và eVTOL đang tăng trưởng mạnh với sự đầu tư lớn từ các tập đoàn như Hyundai, Korean Air hay Kakao Mobility. Vị chuyên gia này cho rằng, Việt Nam có thể tham gia mạnh vào phân khúc UAV cỡ nhỏ, đồng thời cần đầu tư phát triển hệ sinh thái UAV quốc gia, hạ tầng quản lý không gian bay tầm thấp và khung chính sách thử nghiệm phù hợp.

Cũng liên quan tới lĩnh vực này, ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch Mạng lưới hàng không, vũ trụ và thiết bị bay không người lái (AUVS) Việt Nam, Tổng giám đốc Tập đoàn FPT, đưa ra 7 đề xuất và 5 kiến nghị với Chính phủ.

Về đề xuất, thứ nhất, đưa cơ sở dữ liệu UAV vào Cơ sở dữ liệu quốc gia, theo đúng tinh thần Nghị quyết 57 và 06. Theo đó, mỗi thiết bị UAV cần có mã định danh riêng như biển số xe và được quản lý thống nhất, liên thông giữa Bộ Quốc phòng, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Công an. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để bảo đảm an toàn bay và quản trị minh bạch.

Thứ hai, thành lập Hành lang thử nghiệm UAV quốc gia. Trước mắt thí điểm tại Hà Nội, Quảng Ninh, Bình Định và TP HCM. Cụ thể, hành lang này cho phép thử nghiệm các ứng dụng từ bay tự động, logistics, phun nông nghiệp, lập bản đồ số 3D đến cứu hộ cứu nạn.

“Đặc biệt, cơ chế cấp phép linh hoạt trong 72 giờ và hành lang thử nghiệm ở cao độ 50 -120 m sẽ giúp tạo điều kiện để doanh nghiệp nghiên cứu và đổi mới liên tục”, Tổng giám đốc Tập đoàn FPT nêu.

Những đề xuất tiếp theo bao gồm: Quy hoạch vùng bay UAV toàn quốc; xây dựng trung tâm kiểm định và chứng nhận UAV quốc gia; phát triển hệ sinh thái doanh nghiệp UAV Việt Nam, phát triển nguồn nhân lực và thúc đẩy ngoại giao công nghệ…

Theo Tổng giám đốc Tập đoàn FPT, những chương trình “Engineer in UAV & Robotics” cần được triển khai tại các trường đại học kỹ thuật, đào tạo phi công UAV cần chuẩn hoá theo FAA (Mỹ) và JUIDA (Nhật Bản) và cần có sự kết nối chặt chẽ giữa doanh nghiệp – viện – trường để cung cấp nhân lực chất lượng cao cho toàn ngành.

Cùng với 7 đề xuất trên, Tổng giám đốc Tập đoàn FPT, kiến nghị Chính phủ chỉ đạo 5 nội dung chính. Thứ nhất, xây dựng “Đề án phát triển UAV quốc gia 2025 – 2030” do Bộ KH&CN chủ trì. Thứ hai, ban hành nghị định mới về UAV (thay thế Nghị định 36 năm 2008 và Nghị định 79 năm 2011). Thứ ba, phê duyệt sandbox UAV quốc gia. Thứ tư, hoàn thiện Quy hoạch vùng bay UAV. Cuối cùng, xây dựng bộ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) cho UAV trong giai đoạn 2025 – 2030.

Hiếu PC kiến nghị thành lập Trung tâm Phòng chống lừa đảo và tội phạm mạng quốc gia

Về lĩnh vực an ninh mạng, ông Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) – Nhà sáng lập/ Giám đốc Dự án Chống lừa đảo nhấn mạnh rằng Việt Nam muốn phát triển AI, tài chính số hay govtech, công nghệ về phòng chống tội phạm mạng thì trước hết phải xây dựng một môi trường số an toàn và đáng tin cậy.

“Tội phạm mạng hiện nay dùng các công nghệ AI, DeepFace và thường xuyên lừa đảo xuyên biên giới đang rất gia tăng. Vì vậy, chúng ta cần bảo vệ người dân và doanh nghiệp khỏi những mối đe dọa này là ưu tiên hàng đầu”, Hiếu PC nhấn mạnh.

Về dữ liệu và hạ tầng AI, theo ông Ngô Minh Hiếu, Việt Nam cần dữ liệu sạch và mở, chuẩn bị cho việc chuẩn hóa cùng với các hạ tầng để phát triển các mô hình tiếng Việt, các sản phẩm AI.

“Không có dữ liệu và hạ tầng, chúng ta sẽ khó tạo ra cái công nghệ lõi của riêng mình”, ông Hiếu khẳng định.

Ngoài ra, theo ông Ngô Minh Hiếu: “Nhân lực công nghệ phải được đào tạo rất thực chiến. Nguồn nhân lực AI hiện nay như an ninh mạng, điều tra số và xử lý dữ liệu cần phải được đào tạo dựa trên các tình huống thật, dữ liệu thật và giải những bài toán thật giống mô hình của các nước tân tiến như Singapore hay Israsel”.

Về các giải pháp triển khai nhanh trong 1 – 2 năm tới, theo ông Ngô Minh Hiếu, cần thành lập Trung tâm Phòng chống lừa đảo và tội phạm mạng quốc gia theo mô hình Singapore, kết nối dữ liệu ngân hàng, viễn thông, mạng xã hội, cơ quan điều tra nhằm cảnh báo rủi ro theo thời gian thực. Thứ hai, cần xây dựng sandbox chia sẻ dữ liệu số an toàn cho phép doanh nghiệp công nghệ và viện nghiên cứu khai thác dữ liệu phi cá nhân, ẩn danh để phát triển các mô hình AI và hệ thống cảnh báo sớm. Thứ ba, đào tạo kỹ sư AI và an ninh mạng có học bổng thực chiến và hỗ trợ liên quan tới mảng công nghệ.

Tạo thuận lợi để phát triển các ngành công nghệ chiến lược

Sau khi lắng nghe các ý kiến, Phó Thủ tướng đề nghị các bên liên quan tập trung vào một số vấn đề. Trong đó, Bộ Tài chính tổng hợp và đề xuất các cơ chế đột phá nhằm tạo thuận lợi cho việc huy động và phân bổ nguồn lực phục vụ phát triển các ngành công nghệ chiến lược.

Trong đó, ưu tiên phát triển NIC là hạt nhân của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và công nghệ chiến lược, với mạng lưới đổi mới sáng tạo có nhiều chuyên gia giỏi, nhiệt huyết để giải quyết những “bài toán lớn” của đất nước. Đồng thời tập trung hình thành các trung tâm ươm tạo doanh nghiệp, phát triển nhân tài tại NIC cho một số ngành để thu hút các “đại bàng” công nghệ lớn trên thế giới về Việt Nam đặt trung tâm R&D, chẳng hạn như: Bán dẫn, AI, lượng tử, thiết bị bay không người lái (UAV), an ninh mạng, robot và tự động hoá…

Ngoài ra, cần nghiên cứu cơ chế tài chính đặc thù cho R&D công nghệ chiến lược, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học; cũng như đầu tư các phòng thí nghiệm dùng chung, máy móc, thiết bị nghiên cứu, giảng dạy, đào tạo… để hỗ trợ các trường, viện nghiên cứu.

Phó Thủ tướng tin tưởng: “Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia các ngành công nghệ chiến lược sẽ tiếp tục lớn mạnh, đồng thời trở thành cầu nối quan trọng đưa Việt Nam bước vào thời kỳ phát triển dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo”.

(Ảnh: MH)