Từ vị thế dẫn đầu ngành thép đến chuỗi khó khăn kéo dài
Công ty CP Thép Pomina (UPCoM: POM) từng là một trong những thương hiệu lớn nhất ngành thép Việt Nam. Được thành lập năm 1999, doanh nghiệp nhanh chóng mở rộng quy mô với ba nhà máy Pomina 1, 2 và 3 chỉ trong vòng một thập kỷ. Đặc biệt, nhà máy Pomina 3 đi vào hoạt động năm 2011 với tổng mức đầu tư 300 triệu USD và công suất 1 triệu tấn/năm, đưa doanh nghiệp lên nhóm dẫn đầu thị trường thép xây dựng. Cùng thời điểm, Pomina chiếm 16,6% thị phần, doanh thu năm 2009 đạt 7.539 tỷ đồng, gần tương đương với Hòa Phát.
Tuy nhiên, giai đoạn tăng trưởng nhanh không kéo dài, trong khi các doanh nghiệp đối thủ liên tục mở rộng hệ sinh thái và tối ưu chuỗi giá trị, hoạt động kinh doanh của Pomina bắt đầu chững lại. Bước ngoặt lớn xảy đến năm 2019, khi công ty đầu tư dự án lò cao và lò EAF luyện phôi thép quy mô 1 triệu tấn/năm. Dự án tiêu tốn hơn 5.700 tỷ đồng, chủ yếu từ vốn vay ngân hàng nhằm tham gia sâu vào chuỗi sản xuất phôi thép.
Khi nhà máy đang xây dựng, dịch Covid-19 bùng phát khiến thị trường tiêu thụ suy giảm mạnh. Giá nguyên liệu biến động và chi phí tài chính tăng nhanh đã tạo áp lực lớn lên dòng tiền của doanh nghiệp. Theo kế hoạch, dự án lò cao đi vào hoạt động năm 2021, nhưng đến cuối năm 2025 vẫn chưa thể vận hành. Phần lớn tài sản của Pomina hiện nằm tại dự án này.
.png)
Theo đó, kết quả kinh doanh của POM liên tục đi xuống từ đây, giai đoạn 2022–2025, Pomina lỗ lũy kế hơn 3.000 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu đến cuối quý III/2025 âm gần 190 tỷ đồng, tổng nợ vay xấp xỉ 6.000 tỷ đồng. Áp lực tài chính khiến công ty phải dừng nhiều dây chuyền sản xuất và thu hẹp quy mô vận hành. Cổ phiếu POM rơi từ vùng 35.000 đồng năm 2010 xuống 1.400 đồng, bị hủy niêm yết trên HoSE năm 2024 và chuyển sang UPCoM với tần suất giao dịch một ngày mỗi tuần.
Các nỗ lực tự cứu và tìm kiếm đối tác trước khi Vingroup xuất hiện
Những khó khăn kéo dài buộc Pomina liên tục tìm kiếm giải pháp khôi phục hoạt động và tái cấu trúc tài chính. Trong ba năm gần đây, Pomina theo đuổi nhiều hướng tái cấu trúc khác nhau. Đầu năm 2024, doanh nghiệp trình cổ đông kế hoạch chuyển nhượng hai nhà máy Pomina 1 và Pomina 3 với kỳ vọng thu về 6.000–6.800 tỷ đồng. Số tiền này dự kiến dùng để trả nợ nội địa và thành lập pháp nhân mới hợp tác với đối tác chiến lược. Tuy nhiên, thương vụ không đạt tiến triển đáng kể.
Trong giai đoạn này, Pomina ký hợp đồng hợp tác chiến lược với Công ty Thép Nansei (Nhật Bản) nhằm đảm bảo nguồn nguyên liệu và vận hành tối đa công suất Pomina 2. Doanh nghiệp cũng ký biên bản ghi nhớ với một nhà đầu tư trong nước để xem xét phương án tái khởi động dự án lò cao vào năm 2025. Tuy vậy, hoạt động thực tế của Pomina vẫn gặp nhiều trở ngại, thể hiện qua doanh thu 9 tháng 2025 chỉ đạt 1.694 tỷ đồng và tiếp tục lỗ 512 tỷ đồng.
Song song với đó, Pomina từng đàm phán sâu với THACO Industries. Công ty vay 300 tỷ đồng từ Công ty Đại Quang Minh thuộc hệ sinh thái THACO, đồng thời tổ chức Đại hội cổ đông bất thường tháng 3/2024 để xin ý kiến về việc chuyển nhượng một phần tài sản sang pháp nhân mới hợp tác cùng THACO. Tuy nhiên, quá trình thẩm định công nghệ và đánh giá vận hành lò cao kéo dài khiến thương thảo không đạt được đồng thuận cuối cùng.
Đến tháng 6/2024, Pomina chuyển sang phương án hợp tác với Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel) nhằm thành lập pháp nhân Pomina Phú Mỹ với vốn điều lệ 2.700–2.800 tỷ đồng. Pomina dự kiến góp 35% bằng đất đai và dây chuyền thiết bị của hai nhà máy đang ngừng hoạt động. Quá trình đàm phán đến cuối năm 2025 vẫn đang tiếp tục và chưa có kết luận chính thức.
Chuỗi nỗ lực trải dài cho thấy Pomina đã nhiều lần tìm kiếm hướng đi mới để giải quyết vấn đề tài chính và khôi phục sản xuất, nhưng các cơ chế hợp tác đều chưa thể tạo ra bước chuyển căn bản.
Bước ngoặt từ Vingroup
Ngày 25/11/2025, Vingroup của Chủ tịch Phạm Nhật Vượng thông báo cung cấp cho Pomina khoản vay vốn lưu động với lãi suất 0% trong tối đa hai năm thông qua Công ty CP Sản xuất và Kinh doanh VinMetal, điều này cho phép Pomina cải thiện khả năng thanh toán và khôi phục chuỗi cung ứng nguyên vật liệu sau thời gian dài đình trệ.
Cùng với dòng vốn, Vingroup cho biết sẽ ưu tiên sử dụng thép Pomina cho các dự án và doanh nghiệp trong hệ sinh thái như VinFast, Vinhomes hay VinSpeed. Cam kết này giúp Pomina có cơ sở duy trì công suất ổn định trở lại tại nhà máy Pomina 2, đồng thời tạo điều kiện để từng bước xem xét phương án vận hành những dự án đang tạm dừng.
Một điểm đáng chú ý khác là sự điều chỉnh nhân sự cấp cao. Ông Đỗ Tiến Sĩ vốn người có nhiều kinh nghiệm trong ngành luyện kim và từng giữ vị trí lãnh đạo tại Pomina đã quay trở lại điều hành doanh nghiệp. Trước đó, trong tháng 11, ông được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc VinMetal trước khi vị trí này được chuyển giao lại cho ông Phạm Nhật Quân Anh, con trai của Chủ tịch Vingroup. Sự dịch chuyển nhân sự giữa hai tổ chức cho thấy việc phối hợp nhằm đảm bảo tính kết nối trong quản trị và vận hành.
Động thái từ Vingroup được công bố trong thời điểm Pomina đã trải qua 14 quý liên tiếp báo lỗ và tình trạng tài chính rơi vào nhóm đáng lo ngại nhất trong ngành thép. Việc xuất hiện một đối tác trong nước có quy mô lớn, có nhu cầu vật liệu ổn định và sẵn sàng hỗ trợ vốn được kỳ vọng giúp doanh nghiệp từng bước khôi phục hoạt động.
Việc Vingroup tham gia hỗ trợ Pomina không chỉ diễn ra trong bối cảnh doanh nghiệp này mở rộng sang lĩnh vực sản xuất thép với VinMetal, mà còn tạo ra tín hiệu mới cho tiến trình tái cấu trúc của Pomina sau nhiều năm bế tắc. Khoản vay ưu đãi 0%, cam kết đầu ra và điều chỉnh nhân sự quản trị giúp Pomina có thêm nguồn lực để cải thiện hoạt động trong ngắn hạn, đồng thời xây dựng cơ sở cho chiến lược vận hành dài hạn.
Dù cần thời gian để đánh giá hiệu quả, bước hợp tác này mở ra giai đoạn mới cho doanh nghiệp từng có thời gian dài giữ vị trí cao trong ngành thép Việt Nam và hiện đang tìm kiếm lời giải cho bài toán khôi phục năng lực sản xuất cũng như cân bằng lại cấu trúc tài chính.
Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu POM cũng phản ứng tích cực với thông tin này. Cổ phiếu POM trên UPCoM ghi nhận mức tăng hơn 60% trong 8 phiên giao dịch từ ngày 8/10 đến 21/11, dù thanh khoản còn hạn chế do đặc thù chỉ được giao dịch một ngày mỗi tuần.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/co-ga-khong-lo-lam-diem-tua-pomina-sap-duoc-hoi-sinh-1416280.html
