Việc ngừng cung cấp khí CNG từ 01/01/2026 đang đẩy gần 500 xe buýt, hàng trăm doanh nghiệp công nghiệp và hàng nghìn người lao động vào thế bị động, làm dấy lên lo ngại về gián đoạn sản xuất, giao thông công cộng và môi trường đầu tư.
Thông báo cận kề, doanh nghiệp bị động
Ngày 18/12/2025, Công ty Phân phối Khí Thấp áp Dầu khí Việt Nam (PV GAS D) – Thuộc Tổng công ty Khí Việt Nam – CTCP (PV GAS), gửi văn bản số 803/KTA-KD thông báo ngừng cung cấp khí cho Công ty Khí Miền Nam (KMN) kể từ ngày 01/01/2026, khi hợp đồng mua bán khí giữa hai bên hết hiệu lực vào 24 giờ ngày 31/12/2025.
Trong văn bản số 803, PV GAS D đề nghị KMN “chủ động phương án nhiên liệu thay thế”. Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Ngọc Luận – Tổng Giám đốc Khí Miền Nam cho rằng đề xuất này không khả thi.
“Trong bối cảnh hiện nay, PV GAS là đơn vị duy nhất được Nhà nước giao nhiệm vụ thu gom, vận chuyển và phân phối khí từ các mỏ khí tại Việt Nam. Trong nước hiện nay không tồn tại bất kỳ nguồn khí thiên nhiên thương mại nào khác ngoài hệ thống do PV GAS quản lý. Trong bối cảnh đó, yêu cầu ‘tự tìm phương án nhiên liệu thay thế’ trong thời gian vài ngày như vậy là không khả thi, cả về kỹ thuật lẫn thương mại”, ông Luận nói.
Theo ông Luận, KMN đã có hơn 15 năm tham gia chuỗi cung ứng CNG, đầu tư hệ thống trạm nén, xe bồn và mạng lưới khách hàng trải rộng nhiều khu công nghiệp. Việc gián đoạn nguồn khí không chỉ ảnh hưởng đến một doanh nghiệp, mà kéo theo hàng loạt khách hàng liên quan.
Gần 500 xe buýt và hàng trăm nhà máy có nguy cơ gián đoạn
Hiện KMN cho biết đang cung cấp CNG cho nhiều doanh nghiệp sản xuất trong các lĩnh vực thép, kim loại, gạch men, gốm sứ, thủy tinh, thực phẩm, dệt nhuộm…, đồng thời cung cấp nhiên liệu cho gần 500 xe buýt công cộng tại TP Hồ Chí Minh, phục vụ khoảng 80.000 lượt hành khách mỗi ngày. Nếu chuyển sang sử dụng xăng hoặc dầu, theo tính toán, chi phí vận hành có thể tăng 30-40%, gây áp lực lên ngân sách trợ giá của TP Hồ Chí Minh, đồng thời làm gia tăng phát thải khí nhà kính, đi ngược lại mục tiêu phát triển giao thông xanh và cam kết Net Zero đến năm 2050.
Theo KMN, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh đã hai lần, vào tháng 9 và tháng 11/2025, gửi công văn đề nghị PV GAS ổn định giá và nguồn cung CNG cho xe buýt.
Trong năm 2024, KMN đã cung cấp khoảng 146 triệu Sm³ CNG, cho hàng trăm khách hàng tại TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh, Cần Thơ…. Nay tất cả đứng trước nguy cơ phải gián đoạn hoạt động từ 1/1/2026.
Ngoài ra, riêng trong năm 2024, KMN đã cung cấp khoảng 146 triệu Sm³ CNG, phục vụ hàng trăm khách hàng tại TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh, Cần Thơ…, tạo việc làm gián tiếp cho hàng chục nghìn lao động. Tổng giá trị sản xuất mà các doanh nghiệp này tạo ra ước tính hàng trăm nghìn tỷ đồng mỗi năm. Nếu nguồn CNG bị gián đoạn, việc chuyển đổi sang nhiên liệu khác trong thời gian ngắn là rất khó khăn.
Không chỉ doanh nghiệp trong nước, Sojitz – một trong các tập đoàn thương mại lớn của Nhật Bản đã đầu tư hàng chục triệu USD vào hệ sinh thái CNG tại Việt Nam cũng đã có văn bản lo ngại vụ việc “ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của nhà đầu tư Nhật Bản” vào Việt Nam.
Phía PV GAS D: Hợp đồng đã hết hạn, không có nguồn khí mới
Ở chiều ngược lại, trao đổi với phóng viên VTV Times, ông Đỗ Phạm Hồng Minh – Giám đốc PV GAS D cho biết việc chấm dứt cung cấp khí được thực hiện theo đúng các điều khoản hợp đồng đã ký kết.
“Theo hợp đồng mua bán khí giữa hai bên, thời hạn kết thúc vào ngày 31/12/2025. Hiện nay PV GAS D không có nguồn khí mới để tiếp tục ký hợp đồng, nên việc ngừng cung cấp là bất khả kháng”, ông Minh nêu rõ.
Theo đại diện PV GAS D, việc gia hạn hay ký kết hợp đồng mới phụ thuộc vào nguồn khí được phân bổ trong giai đoạn tiếp theo, không chỉ là quyết định riêng của doanh nghiệp phân phối khí thấp áp.
Tuy nhiên, theo tài liệu do KMN cung cấp, từ ngày 26/8 đến 18/12/2025, doanh nghiệp này đã gửi 6 văn bản liên tiếp đề nghị PV GAS và PV GAS D gia hạn hợp đồng mua bán khí nhưng không nhận được phản hồi cụ thể về khả năng gia hạn.
Đáng chú ý, tháng 11/2025, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã ban hành văn bản số 10821/CNNL-TMDV chỉ đạo PV GAS “xem xét, giải quyết dứt điểm các vướng mắc để tránh ảnh hưởng đến uy tín của Tập đoàn”. Tuy nhiên, theo phản ánh của KMN, đến nay chỉ đạo này vẫn chưa được triển khai trên thực tế.
Đây không phải lần đầu tiên KMN phản ánh về vấn đề với PV GAS. Năm 2020, Hội đồng Quản trị PV GAS từng ban hành Nghị quyết số 11/NQ-KVN với mức giá khí bán cho KMN cao hơn khoảng 12% so với giá dành cho Công ty CNG Việt Nam (doanh nghiệp do PV GAS nắm quyền chi phối). Khi đó, sau khi Cục Cạnh tranh (nay là Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia) vào cuộc, chính sách giá này đã dừng lại.
Không chỉ là tranh chấp dân sự
Dưới góc độ pháp lý, luật sư Lê Thành Kính – Giám đốc Công ty Luật TNHH Lê Nguyễn, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho rằng vụ việc cần được xem xét vượt ra ngoài khuôn khổ tranh chấp hợp đồng thông thường.
“Luật Cạnh tranh 2018 có quy định về hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh, trong đó có việc từ chối hoặc gián đoạn cung cấp đầu vào thiết yếu khi không có lý do chính đáng, gây thiệt hại cho thị trường. Với những thị trường mà doanh nghiệp nắm độc quyền tuyệt đối nguồn cung, cơ quan quản lý sẽ nhìn vào tác động thực tế chứ không chỉ dừng ở việc hợp đồng đã hết hạn hay chưa”, luật sư Kính phân tích.
Theo luật sư Kính, tại Việt Nam, PV GAS là đơn vị duy nhất được Nhà nước giao nhiệm vụ thu gom, vận chuyển khí từ các mỏ, còn PV GAS D là công ty con được giao phân phối khí thấp áp. Trong bối cảnh không tồn tại nguồn cung thay thế, việc đánh giá có hay không dấu hiệu vi phạm pháp luật cạnh tranh thuộc thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nước, dựa trên hồ sơ, chứng cứ và tác động thực tế đến thị trường.
Theo KMN, ngày 06/11/2025, doanh nghiệp đã gửi đơn phản ánh, kiến nghị đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Cơ quan này đã tiếp nhận, làm việc với các bên liên quan và hiện đang chờ PV GAS cung cấp thông tin theo yêu cầu.
Trong bối cảnh này, vai trò điều phối của cơ quan quản lý nhà nước được dư luận và cộng đồng doanh nghiệp đặc biệt quan tâm.
Ngày 22/12, phát biểu tại lễ công bố và trao quyết định quyền Bộ trưởng Bộ Công Thương, quyền Bộ trưởng Lê Mạnh Hùng đã khẳng định tập trung ưu tiên cho nhiệm vụ bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, gắn với chuyển dịch năng lượng, hình thành hệ sinh thái năng lượng hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển trong dài hạn của đất nước.
Theo các chuyên gia, từ vụ việc cụ thể này, Bộ Công Thương và các cơ quan chức năng cần rà soát cơ chế điều phối, xử lý kịp thời các vướng mắc phát sinh, qua đó tránh nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng năng lượng và bảo đảm hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và xã hội./.
Nguồn: https://cafef.vn/gan-500-xe-buyt-o-tp-ho-chi-minh-co-nguy-co-gian-doan-vi-thieu-khi-cng-188251224150240021.chn
