Bán lẻ điện máy đến hồi sàng lọc

Bán lẻ điện máy đến hồi sàng lọc

Việc Central Retail chuyển nhượng toàn bộ chuỗi điện máy Nguyễn Kim cho Pico không chỉ khép lại tham vọng điện máy của một tập đoàn bán lẻ ngoại tại Việt Nam, mà còn phơi bày mức độ khốc liệt của cuộc đua trong ngành. Ngay cả những doanh nghiệp sở hữu hệ sinh thái bán lẻ mạnh cũng khó đứng vững trước một thị trường cạnh tranh cao, biên lợi nhuận mỏng và hành vi tiêu dùng thay đổi nhanh chóng.

Chuỗi điện máy Nguyễn Kim từng thu hút đông đảo lượng khách đến tham quan – mua sắm. Ảnh: TL

Khi “ông lớn” cũng phải rút lui

Tập đoàn Central Retail vừa công bố chuyển nhượng toàn bộ vốn tại doanh nghiệp sở hữu chuỗi điện máy Nguyễn Kim cho Pico Holdings với giá khoảng 36 triệu đô la Mỹ. Về hình thức, đây là một thương vụ mua bán – sáp nhập quen thuộc. Nhưng về bản chất, đó là dấu mốc kết thúc chiến lược điện máy kéo dài khoảng 10 năm của một tập đoàn bán lẻ hàng đầu khu vực.

Central Retail bắt đầu đầu tư vào Nguyễn Kim từ năm 2015, khi chuỗi này vẫn giữ vị thế “anh cả” ngành điện máy Việt Nam, với doanh thu xấp xỉ 8.800 tỉ đồng và thương hiệu ăn sâu vào tâm trí người tiêu dùng đô thị. Khi đó, Điện Máy Xanh doanh thu thấp hơn đáng kể.

Mười năm sau, cục diện đảo chiều hoàn toàn. Doanh thu mảng điện máy của Central Retail tại Việt Nam liên tục suy giảm. Riêng 9 tháng 2025, doanh thu chỉ đạt khoảng 3.880 triệu baht, giảm hơn 18% so với cùng kỳ năm trước. Cuối 2024, chuỗi Nguyễn Kim thu hẹp còn chưa đến 50 cửa hàng, trong khi đối thủ dẫn đầu đã xây dựng mạng lưới lên đến hơn 2.000 điểm bán.

Việc chấp nhận bán Nguyễn Kim với mức giá chỉ bằng một phần nhỏ tổng vốn đầu tư ban đầu, đồng thời hạch toán khoản lỗ suy giảm tài sản gần 5,9 tỉ baht (186,7 triệu đô la Mỹ), cho thấy Central Retail đã đi đến quyết định dứt khoát là rút khỏi một cuộc chơi không còn tương xứng với nguồn lực bỏ ra.

Điều khiến giới quan sát chú ý không nằm ở việc Central Retail rút lui, mà ở chỗ tập đoàn này không hề thiếu lợi thế. Ngược lại, họ sở hữu một trong những hệ sinh thái bán lẻ mạnh nhất Việt Nam: chuỗi đại siêu thị GO!, Big C, Tops Market, hệ thống trung tâm thương mại và quỹ bất động sản bán lẻ lớn.

Về lý thuyết, điện máy là mảnh ghép có tính cộng hưởng cao với bán lẻ thực phẩm và hàng tiêu dùng. Lưu lượng khách lớn, khả năng bán chéo, tối ưu logistics và dữ liệu người tiêu dùng, tất cả đều là những “đòn bẩy” mà Central Retail nắm trong tay.

Thế nhưng, thực tế lại khác. Theo giới phân tích, biên lợi nhuận mỏng, chi phí mặt bằng lớn, vòng đời sản phẩm ngắn và cuộc chiến giá kéo dài đã khiến lợi thế hệ sinh thái không đủ bù đắp cho áp lực vận hành. Mô hình đại siêu thị điện máy, vốn là nền tảng của Nguyễn Kim, dần trở nên kém linh hoạt trước sự trỗi dậy của các chuỗi nhỏ gọn, phủ dày điểm bán và kênh thương mại điện tử (TMĐT).

Thị trường điện máy thường chứng kiến những cuộc giảm giá “sốc” của các nhà bán lẻ.

Nói cách khác, điện máy không còn là cuộc chơi chỉ cần quy mô và vốn lớn. Central Retail không phải trường hợp cá biệt. Trao đổi với KTSG Online, một quản lý chuỗi siêu thị lớn khác tại TPHCM cho biết đã dừng mảng điện máy do sức mua suy yếu, biên lợi nhuận mỏng, cạnh tranh giá khốc liệt và áp lực ngày càng lớn từ TMĐT.

Trước đó, thị trường điện máy Việt Nam cũng đã chứng kiến nhiều cuộc rút lui âm thầm lẫn ồn ào. Đáng chú ý, chuỗi điện máy Trần Anh, từng là biểu tượng của thị trường miền Bắc, đã đóng cửa năm ngoái, khép lại hành trình hơn một thập kỷ.

Trần Anh từng đạt doanh thu trên 4.000 tỉ đồng, sở hữu gần 40 siêu thị và được hậu thuẫn bởi đối tác Nhật Bản. Nhưng sau nhiều năm thua lỗ, ngay cả khi đã về tay một “ông lớn” bán lẻ nội địa, chuỗi này vẫn không thể trụ vững.

Sớm hơn là chuỗi Việt Long, Topcare…, và xa hơn là HomeOne, Wonderbuy, Best Carering… lần lượt biến mất. Điểm chung của các mô hình này là chi phí vận hành cao, phụ thuộc khuyến mãi và không chịu được những cú sốc tiêu dùng kéo dài.

Điều đáng nói là chu kỳ đào thải này không phải hiện tượng nhất thời, mà lặp lại suốt 15 năm qua, mỗi khi thị trường bước sang một pha cạnh tranh mới khốc liệt hơn.

Cơ hội lớn đi kèm thách thức lớn

Ở chiều ngược lại, Pico Holdings, bên mua lại Nguyễn Kim, đang đứng trước một cơ hội hiếm có để tái định vị. Pico là thương hiệu điện máy nội địa có lịch sử lâu năm, đặc biệt mạnh ở thị trường phía Bắc và từng cạnh tranh trực diện với Trần Anh trong giai đoạn hoàng kim.

Việc tiếp quản Nguyễn Kim giúp Pico mở rộng nhanh độ phủ, thâm nhập sâu vào thị trường phía Nam và sở hữu một thương hiệu vẫn còn giá trị nhận diện. Nhưng đó mới chỉ là điều kiện cần.

Chuỗi Nguyễn Kim mà Pico tiếp nhận vận hành trong bối cảnh thị trường điện máy cạnh tranh ngày càng gay gắt, với áp lực từ chi phí vận hành, sự dịch chuyển mạnh sang kênh TMĐT và lợi thế quy mô của các đối thủ có mạng lưới phủ rộng. Trong điều kiện đó, thương vụ chỉ thực sự phát huy giá trị nếu đi kèm những điều chỉnh chiến lược và tái cơ cấu phù hợp với mặt bằng cạnh tranh mới.

Bài toán với Pico không đơn thuần là mở rộng, mà là thu gọn có chọn lọc, tinh giản hệ thống, tối ưu danh mục, đẩy mạnh đa kênh và tận dụng hiểu biết thị trường nội địa để phản ứng nhanh hơn.

Trên thực tế, thị trường điện máy Việt Nam hiện đang trải qua cuộc chiến giá khốc liệt nhất trong lịch sử. Khuyến mãi lớn, xả kho quanh năm, trả góp dài hạn đã trở thành trạng thái bình thường, không còn là công cụ kích cầu hiệu quả.

Thị trường điện máy cạnh tranh khốc liệt. Ảnh: P.U

Trong khi đó, sức mua vẫn yếu. Nhiều khảo sát cho thấy người tiêu dùng trì hoãn thay mới các sản phẩm điện máy lớn, ưu tiên chi tiêu cho nhu cầu thiết yếu. Công nghệ chưa có đột phá đủ mạnh để kích thích làn sóng nâng cấp, khiến chu kỳ thay thế kéo dài hơn.

Đơn cử, Tết vốn là dịp để nhà bán lẻ xả hàng tồn trước mùa sản phẩm mới, nhưng từ đầu tháng 11-2025, dù các chuỗi điện máy lớn tại TPHCM đồng loạt giảm giá 30-60% kèm nhiều ưu đãi và trả góp 0%, sức mua vẫn chưa cải thiện.

Biên lợi nhuận vốn đã mỏng lại tiếp tục bị bào mòn. Doanh nghiệp nào không đủ quy mô mua hàng, không tối ưu được chi phí logistics và không kiểm soát tốt tồn kho rất dễ rơi vào vòng xoáy thua lỗ.

Một thực tế khác là tăng trưởng của ngành điện máy đang dịch chuyển mạnh sang kênh TMĐT. Doanh thu điện máy, điện tử trên các sàn trực tuyến tăng hơn 40% trong năm ngoái và tiếp tục tăng hai chữ số trong năm nay.

Điều này đặt các chuỗi truyền thống trước áp lực kép khi vừa phải gánh chi phí duy trì mạng lưới cửa hàng vật lý, vừa buộc tăng đầu tư cho kênh trực tuyến để không bị tụt lại. Không phải doanh nghiệp nào cũng đủ nguồn lực theo đuổi đồng thời hai mặt trận.

Ngay cả những chuỗi dẫn đầu cũng liên tục thu hẹp điểm bán, tái cấu trúc nhân sự và điều chỉnh mô hình kinh doanh, cho thấy cuộc chơi đã chuyển từ mở rộng quy mô sang cuộc đua sinh tồn.

Thương vụ Central Retail – Pico nối dài quá trình sàng lọc khắc nghiệt của thị trường điện máy, nơi ngày càng nhiều doanh nghiệp, thương hiệu phải rời cuộc chơi. Ngành này đang trở về đúng bản chất với biên lợi nhuận mỏng, rủi ro cao và đòi hỏi năng lực vận hành ngày một khắt khe.

Thậm chí Central Retail, tập đoàn sở hữu hệ sinh thái bán lẻ và bất động sản thương mại hàng đầu, cũng phải thoái lui cho thấy điện máy không còn là mảnh đất dễ khai thác. Với Pico và những doanh nghiệp còn trụ lại, thách thức không nằm ở mở rộng bằng mọi giá mà ở khả năng thích nghi, tinh gọn và bắt nhịp sự thay đổi của người tiêu dùng.

Khi ngay cả các chuỗi dẫn đầu cũng phải thu hẹp điểm bán, tái cấu trúc và đổi mô hình, thị trường cho thấy cuộc chơi này đã rời xa cuộc đua quy mô, để trở thành phép thử khắc nghiệt về sức bền và khả năng trụ lại lâu dài.

Lê Hoàng

TBKTSG

– 19:00 24/12/2025