Từ dự án sinh viên đến hệ thống robot hoạt động trên 3 châu lục
Một chú robot nhỏ cao ngang đầu gối, chớp đèn LED và phát tiếng “bíp” nhẹ nhàng khi di chuyển qua khuôn viên Đại học California, Berkeley (Mỹ). Hình ảnh quen thuộc này là sản phẩm của Robot.com – startup đến từ Colombia được sáng lập bởi nhóm sinh viên trẻ và hiện là đối tác chiến lược lâu năm của Amazon Web Services (AWS).
Câu chuyện của Robot.com bắt đầu năm 2016, khi một nhóm sinh viên Colombia thành lập Lulo – dự án giao hàng bằng máy bay không người lái. Do hạn chế về pin, nhóm chuyển hướng sang phát triển robot mặt đất và tham gia chương trình tăng tốc khởi nghiệp SkyDeck Accelerator của Đại học California, Berkeley.
Từ đó, nhóm sáng lập phát triển mẫu robot đầu tiên và thành lập công ty Kiwibot vào năm 2017. Sau gần một thập kỷ hoạt động, tháng 5/2025, Kiwibot đổi tên thành Robot.com, phản ánh định hướng mở rộng sang các lĩnh vực mới trong chuỗi cung ứng và công nghệ dịch vụ.
Hiện Robot.com đã triển khai hơn 500 robot do kỹ sư Colombia thiết kế và lắp ráp tại Medellín. Các sản phẩm này hoạt động tại hơn 30 tiểu bang của Mỹ cũng như ở Dubai và Ả Rập Saudi. Bên cạnh dịch vụ giao hàng tự động, công ty đang mở rộng sang hậu cần kho bãi, quảng cáo kỹ thuật số, an ninh và giám sát hạ tầng.
Các robot của Robot.com được trang bị GPS, lidar 3D và thị giác máy tính, đạt mức tự chủ Cấp 4 – tương đương các hệ thống hàng đầu tại Mỹ và Trung Quốc.
Năm 2024, startup này ký hợp tác nhiều năm với Amazon Web Services, nhằm tăng năng lực dữ liệu và vận hành toàn cầu. Đây được xem là bước đi chiến lược giúp Robot.com tham gia thị trường robot dịch vụ toàn cầu, ước tính trị giá khoảng 40 tỷ USD.
Theo Robert Atkinson – Chủ tịch Viện Công nghệ và Đổi mới Thông tin (ITIF) tại Washington D.C., ngành công nghiệp robot đang mở ra cơ hội lớn cho các công ty Mỹ Latinh. “Họ có lợi thế về thiết kế và kỹ thuật lắp ráp, hoàn toàn có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế”, ông nhận định.
Sự phát triển của Robot.com nằm trong xu hướng chung của ngành robot khu vực Mỹ Latinh. Tại Brazil, công ty Human Robotics sản xuất robot tự hành phục vụ thương mại; ở Peru, Tumi Robotics phát triển robot phục vụ khai khoáng và nghiên cứu đại dương còn tại Mexico, Roomie dự kiến mở rộng sang thị trường Mỹ với robot phục vụ an ninh và khách hàng.
Tại Chile, Levita Magnetics đang phát triển robot phẫu thuật cho các bệnh viện trong nước và Hoa Kỳ.
Theo Santiago Sinisterra, Giám đốc tiếp thị của Robot.com, thế mạnh của Colombia không nằm ở quy mô sản xuất mà ở nguồn nhân lực. “Chúng tôi có đội ngũ kỹ sư trình độ cao, có thể sánh với Thung lũng Silicon”, ông nói.
Robot.com hiện có khoảng 400 nhân viên làm việc tại Mỹ Latinh, Mỹ và châu Á, trong đó 30% đặt tại Colombia. Năm ngoái, công ty mua lại Auto, doanh nghiệp sản xuất chip AI tại Đài Loan, đồng thời mở trung tâm nghiên cứu tại Thâm Quyến và Thượng Hải để phát triển công nghệ cảm biến và thị giác máy tính.
Nhờ chiến lược mở rộng này, số lượng nhiệm vụ mà robot của công ty thực hiện đã tăng mạnh, từ 300.000 trong 7 năm đầu lên hơn 1 triệu chỉ trong 7 tháng gần đây.
Trước nhiều thách thức, vẫn kiên định với hướng đi riêng
Dù đạt nhiều thành tựu, ngành công nghệ Colombia vẫn đối mặt với hạn chế lớn về vốn đầu tư. Quốc gia này chỉ dành 0,25% GDP cho nghiên cứu và phát triển (R&D), thấp hơn nhiều so với Trung Quốc (2,6%) và Hàn Quốc (5%). Ngân sách cho khoa học – công nghệ cũng giảm từ 158 triệu USD năm 2021 xuống còn 91 triệu USD năm 2024.
Cựu Bộ trưởng Thương mại José Manuel Restrepo cảnh báo: “Một quốc gia cắt giảm đầu tư vào khoa học và công nghệ sẽ khó bắt kịp làn sóng công nghiệp 4.0”.
Theo báo cáo Deep Tech Colombia 2024, nước này có khoảng 50 startup công nghệ sâu nhưng chỉ huy động được 60 triệu USD trong một thập kỷ qua. Hơn hai phần ba vẫn ở giai đoạn tiền hạt giống.
Theo Alejandro Serna, CEO ICRA Robotics, việc thiếu vốn đầu tư và hệ sinh thái hỗ trợ khiến các công ty phải dựa nhiều vào nội lực. Tuy nhiên, ông cho rằng chính điều đó giúp các kỹ sư Mỹ Latinh trở nên sáng tạo và kiên định hơn.
Trước sức ép cạnh tranh từ Trung Quốc, Robot.com lựa chọn hướng đi riêng, học hỏi từ thị trường quốc tế và ứng dụng vào nhu cầu nội địa. Tháng 9/2024, công ty hợp tác với Sở Giao thông Vận tải Washington D.C. triển khai robot phát hiện hư hại hạ tầng đô thị như vỉa hè nứt hoặc đèn tín hiệu lỗi.
Năm 2025, doanh nghiệp dự kiến triển khai dự án đầu tiên tại Colombia với robot vận chuyển mẫu máu và thuốc trong bệnh viện lớn ở Bogotá.
Thành công của Robot.com không chỉ minh chứng cho năng lực đổi mới của các kỹ sư Colombia mà còn phản ánh khát vọng của khu vực Mỹ Latinh trong việc khẳng định vị thế công nghệ trên bản đồ toàn cầu.
Từ nhóm sinh viên khởi nghiệp trong phòng thí nghiệm đến đối tác của Amazon, Robot.com đang chứng minh rằng những giấc mơ công nghệ lớn hoàn toàn có thể bắt đầu từ một quốc gia nhỏ, nếu có tri thức, ý chí và tầm nhìn đủ xa.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/bat-dau-tu-y-tuong-sinh-vien-startup-robot-vuon-len-thanh-doi-tac-chien-luoc-cua-amazon-dan-dau-xu-huong-giao-hang-tu-dong-1408859.html
