Xác lập vai trò trụ cột của Petrovietnam trong chuyển dịch năng lượng
Diễn đàn Dầu khí – Năng lượng thường niên năm 2025, với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng: Tầm nhìn và hành động”, đã diễn ra ngày 28/7 tại Hà Nội do Hội Dầu khí Việt Nam phối hợp cùng Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) tổ chức. Sự kiện diễn ra trong thời điểm có ý nghĩa chiến lược, ngay trước thềm Đại hội Đảng bộ Petrovietnam lần thứ IV, nhằm định hướng chiến lược dài hạn cho Tập đoàn trong bối cảnh toàn cầu đang thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi năng lượng.
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, TS Nguyễn Quốc Thập – Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam khẳng định, Diễn đàn lần này không chỉ mang ý nghĩa chuyên môn mà còn là cơ hội để cộng đồng dầu khí đóng góp trực tiếp vào chiến lược phát triển mới của Tập đoàn Petrovietnam. Theo TS Nguyễn Đức Hiển – Phó Trưởng Ban Chính sách và Chiến lược Trung ương, Kết luận số 76/KL/TW đã xác định rõ vai trò trụ cột của Petrovietnam trong quá trình chuyển dịch năng lượng quốc gia, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu đổi mới tư duy tiếp cận các nguồn năng lượng mới.
Tuy nhiên, quá trình hiện thực hóa tầm nhìn này vẫn đang gặp phải hàng loạt thách thức về thể chế, chính sách và khung pháp lý. Diễn đàn được kỳ vọng sẽ là nơi tập hợp ý kiến từ giới nghiên cứu, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp để tháo gỡ những điểm nghẽn này, tạo điều kiện cho Việt Nam từng bước xây dựng hệ sinh thái năng lượng bền vững, hiệu quả và hội nhập quốc tế.
Tại phần thảo luận chuyên sâu đầu tiên, PGS.TS Ngô Trí Long – chuyên gia kinh tế đưa ra cảnh báo rằng để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050, Việt Nam cần huy động tổng vốn đầu tư khoảng 368 tỷ USD, trong đó riêng hạ tầng và năng lượng tái tạo chiếm tới 135 tỷ USD. Dù nhu cầu cấp bách, song hiện vẫn thiếu cơ chế huy động vốn hiệu quả. Vì vậy, ông kiến nghị cần sớm ban hành Luật Tài chính xanh – đạo luật nền tảng để hợp pháp hóa các công cụ như trái phiếu xanh, thị trường carbon, bảo hiểm khí hậu và báo cáo ESG.
Đáng chú ý, ông Long đề xuất Chính phủ giao cho Petrovietnam thí điểm mô hình định chế tài chính xanh, giữ vai trò đầu mối kết nối với các tổ chức quốc tế như Quỹ Khí hậu Xanh (GCF), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF), qua đó mở rộng cánh cửa tiếp cận vốn quốc tế cho các dự án năng lượng mới.
Tái cấu trúc chiến lược và định hình danh mục đầu tư mới
Các nhà khoa học của Viện Dầu khí Việt Nam và Ban Chiến lược Petrovietnam đã phân tích sâu những chuyển động toàn cầu trong xu hướng năng lượng carbon thấp, từ đó chỉ ra những cơ hội và thách thức cốt lõi cho Petrovietnam. Theo dự báo, tỷ trọng năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp của Việt Nam có thể đạt 15–20% vào năm 2030 và vươn tới 80–85% vào năm 2050 – một xu thế không thể đảo ngược.
Trong bối cảnh đó, Petrovietnam đang đứng trước ngã rẽ chiến lược: Từ một tập đoàn dầu khí truyền thống cần chuyển mình trở thành tổ hợp công nghiệp – năng lượng quốc gia đa dạng và bền vững. Những lĩnh vực như điện gió ngoài khơi, điện khí LNG, hydrogen xanh, amonia, và công nghệ CCS/CCUS (thu giữ – lưu trữ carbon) được xác định là mũi nhọn đầu tư trong tương lai.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi không dễ dàng khi vai trò truyền thống của dầu thô và khí tự nhiên đang thu hẹp, trong khi Tập đoàn vẫn phải đảm bảo sản lượng khai thác ổn định để duy trì nguồn thu ngân sách và giữ vai trò chủ lực trong an ninh năng lượng. Trong khi đó, đầu tư vào lĩnh vực năng lượng mới lại tiềm ẩn nhiều rủi ro và cần nguồn lực tài chính khổng lồ.
Phân tích về một trong các trụ cột của Quy hoạch điện VIII là LNG, TS Nguyễn Quốc Thập chỉ rõ nhiều rào cản hiện hành: Thiếu cơ chế mua bán điện ổn định (PPA), chưa có cơ sở pháp lý cho BOT, IPP, chưa có quy định rõ về bảo lãnh ngoại tệ và nghĩa vụ thanh toán quốc tế. Cơ sở hạ tầng cho nhập khẩu, lưu trữ và truyền tải LNG còn rời rạc, trong khi nhu cầu tiêu thụ điện khí LNG vẫn chưa đủ lớn để tạo đà phát triển thị trường.
Ông Thập kiến nghị sớm ban hành Luật Năng lượng Quốc gia theo hướng tích hợp, đồng bộ các yếu tố từ quy hoạch cảng LNG, nhà máy, truyền tải đến người tiêu dùng. Đồng thời, cần đơn giản hóa thủ tục lựa chọn nhà đầu tư BOT/IPP, xây dựng cơ chế giá điện LNG linh hoạt và phát triển mô hình mua bán điện trực tiếp (DPPA) cho các dự án quy mô lớn.
Đặc biệt, cơ chế DPPA giữa nhà máy LNG và khách hàng công nghiệp sẽ góp phần quan trọng giúp doanh nghiệp chứng minh nguồn gốc xanh của sản phẩm, đáp ứng yêu cầu của các thị trường xuất khẩu có tiêu chuẩn cao về môi trường.
Thể chế hóa mô hình chuyển dịch và thúc đẩy các dự án tiên phong
Phiên thảo luận cuối Diễn đàn đã chứng kiến loạt đề xuất đáng chú ý từ giới chuyên gia, nhà khoa học và các đơn vị thành viên của Petrovietnam. Một trong những đề xuất nổi bật là việc xây dựng một khung pháp lý chuyên biệt về điện gió ngoài khơi – lĩnh vực giàu tiềm năng tại Việt Nam. TS Dư Văn Toán từ Viện Khoa học Môi trường, Biển và Hải đảo đề xuất giao Petrovietnam đi đầu trong công tác khảo sát – tiền đề cho việc triển khai các dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn.
Ở lĩnh vực điện hạt nhân, Ban Điện và Năng lượng Tái tạo của Petrovietnam chia sẻ về chiến lược hành động từng bước, thể hiện nỗ lực chuẩn bị nền tảng để đón đầu khi điều kiện pháp lý cho phép tái khởi động lĩnh vực này.
Một trong những mô hình tiên phong được giới thiệu tại Diễn đàn là Dự án tổ hợp điện sạch tích năng Lâm Sơn do PV Power đề xuất. Khác với các mô hình thủy điện tích năng truyền thống, dự án này sử dụng điện mặt trời để bơm nước từ hồ thấp lên hồ cao và phát điện trở lại vào ban đêm, không phụ thuộc vào lưới điện quốc gia. Đây được đánh giá là giải pháp công nghệ hữu hiệu nhằm cân bằng phụ tải và ổn định hệ thống điện quốc gia trong tương lai.
Tổng kết Diễn đàn, ông Lê Xuân Huyên – Phó Tổng Giám đốc Petrovietnam khẳng định: “Năng lượng tái tạo là xu thế tất yếu. Petrovietnam sẽ tiếp tục bám sát chính sách quốc gia, định hướng đầu tư phù hợp, linh hoạt, đồng thời chủ động trong việc xây dựng mô hình kinh doanh mới”.
Thành viên HĐTV Petrovietnam – ông Bùi Minh Tiến cũng ghi nhận các kiến nghị, thảo luận tại Diễn đàn là những đóng góp quý báu cho chiến lược phát triển dài hạn của Tập đoàn. Ông nhấn mạnh: “Chuyển dịch năng lượng không còn là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc trong chiến lược phát triển. Petrovietnam sẽ phải dẫn dắt quá trình này bằng sự chủ động, sáng tạo và năng lực quản trị vượt trội”.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/can-huy-dong-368-ty-usd-cho-mot-cuoc-chuyen-minh-ma-petrovietnam-se-dong-vai-tro-hat-nhan-1393578.html
