Chiến lược xoay vốn giúp ông lớn hạ tầng TPHCM bám trụ ‘sân chơi’ PPP

CII và những dự án PPP khẳng định vị thế

Ngay từ đầu thập niên 2000, Công ty CP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TPHCM (CII) đã chọn BOT làm ‘cửa ngõ’ để bước vào cuộc chơi PPP. Dự án mở rộng Xa lộ Hà Nội giai đoạn 2 dài 15,7 km, tổng vốn gần 4.906 tỷ đồng là dấu ấn tiêu biểu.

Tuyến đường được nâng cấp lên 14–18 làn, bổ sung hai tuyến song hành và đưa vào thu phí từ tháng 4/2021. Doanh thu bình quân cuối 2022 đạt khoảng 2,1 tỷ đồng/ngày, bảo đảm dòng tiền cho phương án hoàn vốn đến 2035. Xa lộ Hà Nội không chỉ là trục kết nối TP.HCM – Bình Dương – Đồng Nai, mà còn minh chứng cho năng lực duy trì dự án BOT trong môi trường chính sách thường xuyên thay đổi.

Ở quy mô liên vùng, CII góp mặt trong cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận giai đoạn 1, là công trình chiến lược của miền Tây. Tuyến dài 51,1 km với tổng vốn 12.668 tỷ đồng, trong đó ngân sách chiếm 2.186 tỷ đồng, phần còn lại do nhà đầu tư huy động. Cao tốc chính thức thu phí từ tháng 8/2022, doanh thu bình quân cuối năm đạt 2,3 tỷ đồng/ngày với thời gian hoàn vốn đến 2036. Sự tham gia của CII cho thấy chiến lược mở rộng từ hạ tầng đô thị sang hạ tầng liên vùng, nơi nhu cầu vốn khổng lồ luôn là thách thức lớn.

Ngoài ra, công ty còn đầu tư vào QL1A đoạn qua Ninh Thuận (2.111 tỷ đồng, dài 36,75 km, 6 làn, thu phí từ 2017, doanh thu khoảng 740 triệu/ngày) và QL60 tại Bến Tre (1.752 tỷ đồng, dài 22,38 km, khai thác từ 2021 với doanh thu chừng 736 triệu/ngày). Các dự án này góp phần giảm ùn tắc, rút ngắn hành trình, đồng thời củng cố vị thế của CII như một trong số ít doanh nghiệp tư nhân bám trụ bền bỉ với PPP trên nhiều địa bàn.

Không chỉ dừng ở giao thông, CII còn mở rộng sang lĩnh vực thiết yếu như Nhà máy nước BOO Thủ Đức (1.600 tỷ đồng) và Nhà máy nước BOT Tân Hiệp 2 (1.200 tỷ đồng). Đặc biệt, với dự án BT tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, CII đổi hạ tầng kỹ thuật lấy quỹ đất đối ứng, sau đó phát triển các dự án bất động sản cao tầng như Marina Bay, D’Verano, Riverfront Residences. Đây chính là ví dụ điển hình cho chiến lược “đổi đất lấy hạ tầng”, giúp doanh nghiệp vừa đảm bảo vốn, vừa mở rộng sang mảng kinh doanh sinh lời cao.

Chiến lược xoay vốn bằng đòn bẩy và trái phiếu

Nếu danh mục dự án khẳng định vị thế, thì chiến lược xoay vốn lại lý giải cách CII bám trụ trong một sân chơi vốn nhiều rủi ro. Sáu tháng đầu 2025, doanh thu thuần hợp nhất của công ty đạt 1.426,7 tỷ đồng, trong đó thu phí giao thông chiếm tới 1.308 tỷ đồng, chiếm gần như toàn bộ cơ cấu. Chính dòng thu ổn định này là cơ sở để CII duy trì thanh toán nợ vay và lãi trái phiếu đúng hạn, đồng thời tiếp tục gọi vốn cho dự án mới.

Tính đến 30/6/2025, dư nợ vay và nợ thuê tài chính dài hạn của CII đạt 16.192 tỷ đồng; trong đó vay dài hạn chiếm 14.142 tỷ đồng. Cơ cấu nợ được giãn mạnh vào nhóm đáo hạn từ năm thứ ba đến năm thứ năm (5.941 tỷ đồng), phản ánh sự chủ động khớp dòng tiền theo chu kỳ hoàn vốn BOT.

Trong khi đó, dư nợ trái phiếu ở mức 2.049,8 tỷ đồng, với lô lớn nhất CII012029_G trị giá hơn 1.022 tỷ đồng, chiếm gần 50% tổng dư nợ. Lịch trả nợ trái phiếu được thiết kế hợp lý, với chỉ 180 tỷ trong vòng một năm, 588 tỷ trong năm thứ hai, còn lại 1.475 tỷ sau 2027. Việc phát hành trái phiếu lãi suất cố định 10–11%/năm tạo áp lực chi phí, song mang lại sự chắc chắn về vốn trung và dài hạn. Đặc biệt, nhiều lô trái phiếu do chính công ty mẹ nắm giữ, giúp kiểm soát rủi ro và linh hoạt mua lại trước hạn. Trong nửa đầu 2025, BOT Ninh Thuận chi gần 62 tỷ đồng trả lãi, HNHC (Xa lộ Hà Nội) chi 26 tỷ đồng, tất cả đều đúng hạn.

Không chỉ trái phiếu, CII còn tận dụng các khoản vay dài hạn tại ngân hàng thương mại. Doanh nghiệp hiện vay tại Vietcombank tổng cộng hơn 8.379 tỷ đồng; gồm khoản vay hơn 4.700 tỷ đồng đáo hạn 2035 cho dự án Trung Lương – Mỹ Thuận, gần 1.900 tỷ đồng đáo hạn 2035 và 1.694 tỷ đồng đáo hạn 2029 cho dự án Xa lộ Hà Nội. Các khoản vay này đều được thế chấp bằng quyền tài sản từ hợp đồng BOT và dòng tiền thu phí. Tương tự, CII đã dùng tài sản bảo đảm là dòng tiền thu phí từ các BOT để thế chấp cho các khoản vay dài hạn, tổng dư nợ hơn 3.153 tỷ đồng tại VPBank.

Từ đây có thể thấy rõ ‘vòng tuần hoàn vốn’ của CII: Dòng phí hiện hữu → trả nợ đúng hạn → tạo niềm tin thị trường vốn → vay mới hoặc phát hành thêm trái phiếu → đầu tư dự án mới. Mô hình này đã giúp công ty duy trì chuỗi dự án liên tục trong hơn hai thập kỷ, dù phải đánh đổi bằng mức đòn bẩy tài chính cao.

Lộ tham vọng lớn khi đề xuất loạt dự án ‘khủng’

Không chỉ dựa vào những dự án đang khai thác, CII còn liên tục đưa ra loạt đề xuất PPP mới. Tại Đồng Nai, doanh nghiệp cùng liên danh đề xuất tuyến đường trên cao dọc quốc lộ 51, tổng vốn 13.000–16.600 tỷ đồng, quy mô 6 làn, thời gian thu phí hoàn vốn 25–27 năm.

Tại Thủ Thiêm, CII đề xuất xây dựng bốn cây cầu và hồ trung tâm, theo hình thức BT, với cam kết hoàn thành các hạng mục từ 12 đến 30 tháng.

Một dự án khác thu hút sự chú ý là khu đô thị TOD tại Hàng Xanh (Bình Thạnh), diện tích hơn 51 ha, vốn khái toán trên 8,5 tỷ USD, hướng tới phát triển đô thị gắn với hệ thống metro. Song song, công ty cũng đang chuẩn bị mở rộng cao tốc TP.HCM – Trung Lương – Mỹ Thuận lên 6–8 làn, với tổng mức đầu tư khoảng 39.800–41.000 tỷ đồng, dự kiến khởi công trong năm 2025.

Những đề xuất này cho thấy tham vọng mở rộng của CII không dừng ở hạ tầng giao thông truyền thống, mà còn hướng tới các mô hình PPP hiện đại hơn, gắn liền với phát triển đô thị và nhu cầu kết nối vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Tuy nhiên, thành công còn phụ thuộc vào việc duy trì kỷ luật tài chính, xử lý áp lực đòn bẩy, cũng như khả năng thích ứng với khung pháp lý PPP ngày càng siết chặt.

Từ BOT Xa lộ Hà Nội, cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận, đến BT Thủ Thiêm, CII luôn vận dụng linh hoạt công cụ tài chính để duy trì và mở rộng dự án. Với mô hình ‘dùng BOT nuôi BOT’, kết hợp trái phiếu và vay dài hạn, CII đã duy trì sự hiện diện đầy sức nặng trên bản đồ PPP suốt thời gian qua, và hứa hẹn sẽ là tên tuổi lớn trong giai đoạn sắp tới.

Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/chien-luoc-xoay-von-giup-ong-lon-ha-tang-tphcm-bam-tru-san-choi-ppp-1400176.html