Chuyên gia VinaCapital chỉ ra 3 yếu tố cốt lõi giúp startup Việt “lên sàn” thành công

Chuyên gia VinaCapital chỉ ra 3 yếu tố cốt lõi giúp startup Việt “lên sàn” thành công

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc mới, khi FTSE Russell vừa nâng hạng lên nhóm “Thị trường mới nổi thứ cấp” và thanh khoản duy trì ở mức dẫn đầu khu vực. Trong làn sóng cải cách mạnh mẽ đó, câu chuyện “lên sàn – IPO” trở thành từ khóa nóng của giới đầu tư và cộng đồng startup Việt.

Tại phiên thảo luận chuyên đề “IPO Playbook for Startups in Vietnam”, do Genesia Ventures tổ chức tại TP.HCM chuyên gia từ Genesia Ventures Vietnam và VinaCapital đã có những bình luận về chủ đề này. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng IPO không phải là đích đến, mà là nên được coi đúng hơn là phương tiện để đạt được mục tiêu phát triển lớn hơn của doanh nghiệp, khởi đầu cho hành trình chuẩn hóa dòng tiền, mô hình kinh doanh, quản trị doanh nghiệp và chiến lược phát triển bền vững trên thị trường đại chúng.

Phiên thảo luận chuyên đề “IPO Playbook for Startups in Vietnam” tổ chức ngày 31/10/2025

Việt Nam – Thị trường vốn thanh khoản hàng đầu khu vực 

Hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam ngày càng sôi động, IPO (Initial Public Offering) hay thuật ngữ cho việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng được xem là một cột mốc quan trọng, một dấu hiệu trưởng thành của doanh nghiệp.

Theo ông Duy Lê – Thành viên Hội đồng quản trị & Phó Tổng Giám đốc Điều hành VinaCapital: “Việt Nam hiện đang là một trong những thị trường có thanh khoản cao nhất Đông Nam Á – yếu tố then chốt khiến các doanh nghiệp khởi nghiệp nên cân nhắc nghiêm túc việc niêm yết trong nước thay vì ra thị trường quốc tế. Một ngày Việt Nam có thể đạt giá trị giao dịch từ 1-2 tỷ đô la, trong khi tại Indonesia, Philippines hay Thái Lan, con số này chỉ khoảng 600–700 triệu USD”.

Ông Duy Lê – Thành viên Hội đồng quản trị & Phó Tổng Giám đốc Điều hành VinaCapital

Ông cũng cho biết, Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn của cả nhà đầu tư trong và ngoài nước. “Vấn đề không nằm ở nguồn vốn, mà ở chất lượng và khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp có chất lượng, dòng vốn sẽ tự động tìm đến,” ông nói.

Sự dồi dào về thanh khoản này chứng tỏ Việt Nam có một “hùng vốn” (funding pool) khổng lồ, sẵn sàng bơm vào các doanh nghiệp chất lượng. Nguồn vốn này đến từ cả nhà đầu tư nội địa – trong bối cảnh lãi suất huy động duy trì ở mức thấp và sự quan tâm lớn từ các quỹ đầu tư tổ chức quốc tế.

Các quỹ đầu tư tư nhân (PE) hàng đầu thế giới như Warburg Pincus, TPG hay CVC Capital Partners đã thực hiện nhiều thương vụ trị giá hàng trăm triệu đô la tại Việt Nam, cho thấy sức hút ngày càng lớn của thị trường vốn trong nước.

Ba yếu tố cốt lõi giúp startup Việt “lên sàn” thành công 

Theo ông Duy Lê, để hướng tới IPO, doanh nghiệp cần chuẩn bị vững vàng trên ba trụ cột chính: Sản phẩm – Dòng tiền – Quản trị doanh nghiệp.

Đầu tiên là sản phẩm và mô hình tăng trưởng: Startup có thể chấp nhận lỗ trong giai đoạn đầu để ưu tiên tăng trưởng, nhưng về lâu dài, sản phẩm phải có giá trị thực, mô hình kinh doanh rõ ràng và khả năng mở rộng thị trường. “Nhà đầu tư không chỉ nhìn vào doanh thu hiện tại, mà họ đánh giá năng lực phát triển dài hạn – liệu doanh nghiệp có khả năng chiếm lĩnh thị phần, tạo giá trị bền vững hay không,” ông Duy Lê nhận định.

Dòng tiền – “dòng máu” của doanh nghiệp: “ Dòng tiền (Cash Flow) giống như dòng máu của doanh nghiệp. Bạn có lợi nhuận trên giấy mà anh không có dòng tiền thì anh cũng sẽ chết,” ông Duy Lê thẳng thắn chia sẻ. Nhiều công ty đã tìm cách “làm đẹp” báo cáo tài chính. Tuy nhiên, nhà đầu tư chuyên nghiệp sẽ luôn đánh giá dựa trên dòng tiền thực tế từ hoạt động kinh doanh (Operating Cash Flow), nó phản ánh sức khỏe thật của doanh nghiệp. Sau giai đoạn tăng trưởng nóng, startup cần chứng minh khả năng tạo dòng tiền ổn định, vì đây là yếu tố quyết định giá trị khi IPO.

Việc có kế hoạch tài chính 3 – 5 năm rõ ràng, dự báo lợi nhuận, nhu cầu vốn và kế hoạch sử dụng vốn cụ thể là điều kiện tiên quyết để thuyết phục nhà đầu tư và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Quản trị doanh nghiệp – nền móng cho niềm tin: Theo ông Duy Lê, quản trị là yếu tố thường bị xem nhẹ nhưng lại quyết định thành bại trong quá trình IPO: “Ngay từ đầu, công ty đã phải làm việc với luật sư để chuẩn bị quản trị doanh nghiệp, làm các báo cáo tài chính theo chuẩn quốc tế. Nếu không chuẩn hóa ngay từ đầu, khi lên sàn sẽ rất khó khắc phục.”

Việc chuẩn hóa bao gồm: Minh bạch cơ cấu sở hữu; Thiết lập Hội đồng quản trị độc lập; Tuân thủ quy định công bố thông tin cho tất cả các bên liên quan: nhà cung cấp, nhân viên, cổ đông, chính phủ và cộng đồng.

Bà Hoàng Thị Kim Dung – Giám đốc Quốc gia Genesia Ventures Vietnam

Bà Hoàng Thị Kim Dung – Giám đốc Quốc gia Genesia Ventures Vietnam chia sẻ kinh nghiệm từ Nhật Bản, “Tại Nhật, mỗi năm đều có một vòng ‘short review’ – rà soát ngắn nhưng rất chi tiết, để đảm bảo doanh nghiệp đi đúng hướng và đáp ứng tiêu chuẩn về quản trị, tài chính, minh bạch mà Sở Giao dịch Tokyo yêu cầu,” bà nói.

Theo bà, việc duy trì quy trình rà soát định kỳ này giúp các doanh nghiệp tích lũy kinh nghiệm và văn hóa tuân thủ, điều mà các startup Việt nên xem như một dự án chiến lược dài hạn, chứ không phải nhiệm vụ phát sinh ngay trước IPO.

Yến Chi

FILI

– 10:57 07/11/2025