Cổ phiếu và trái phiếu hồi phục, công ty chứng khoán thắng lớn quý đầu năm

Thị trường chứng khoán trong những tháng đầu năm 2025 đã cho thấy dấu hiệu hồi phục rõ rệt với nhiều tín hiệu tích cực từ tâm lý nhà đầu tư, tăng trưởng lợi nhuận, cải thiện chất lượng tài sản và sự chủ động trong quản trị vốn của các công ty chứng khoán.

Theo báo cáo phân tích cập nhật quý 1/2025 của Công ty Cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) chỉ ra rằng, ngành đang trong chu kỳ tăng trưởng tích cực, được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố nội tại ổn định và điều kiện thị trường thuận lợi.

Theo đánh giá của VIS Rating, một trong những động lực chính giúp thị trường bật tăng trở lại là tâm lý lạc quan và sự tích cực của hoạt động giao dịch. Nhờ đó, các công ty chứng khoán đã ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận ấn tượng, đặc biệt là từ mảng cho vay ký quỹ và tự doanh. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản bình quân (ROAA) toàn ngành tăng lên 4,2% trong quý I/2025, cao hơn đáng kể so với mức 3,7% của quý cuối năm 2024.

Đáng chú ý, các công ty quy mô nhỏ và vừa thậm chí đạt ROAA trung bình lên tới 5,5%, nhờ hưởng lợi từ sự cải thiện định giá cổ phiếu, giúp gia tăng lợi nhuận đầu tư. MBS, SSI và TCBS là những đại diện nổi bật cho xu hướng tăng trưởng từ hoạt động cốt lõi như cho vay ký quỹ, đầu tư công cụ thu nhập cố định và tư vấn phát hành trái phiếu.

Bên cạnh sự gia tăng lợi nhuận, chất lượng tài sản của ngành chứng khoán cũng ghi nhận cải thiện đáng kể. Tỷ lệ tài sản có rủi ro cao đã giảm từ 21% xuống còn 19% tổng tài sản trong quý 1/2025, phần lớn đến từ việc các công ty chứng khoán lớn như MBS và TCBS chủ động cắt giảm tỷ trọng nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp. Dù một số công ty liên kết với ngân hàng tư nhân tăng cường cho vay ký quỹ đối với khách hàng lớn, từ đó làm gia tăng rủi ro tập trung, VIS Rating cho biết những rủi ro này vẫn được kiểm soát hiệu quả nhờ tỷ lệ tài sản đảm bảo cao. Quan trọng hơn, tình trạng chậm trả trái phiếu đã có xu hướng giảm dần, cho thấy nguy cơ suy giảm giá trị danh mục đầu tư trái phiếu đang được kiềm chế tốt.

Để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng, tỷ lệ đòn bẩy của ngành chứng khoán đã tăng lên mức 2,4 lần trong quý 1/2025 so với 2,2 lần vào cuối năm trước. Sự gia tăng này phản ánh xu hướng các công ty mở rộng quy mô kinh doanh thông qua vay nợ, đặc biệt là ở các công ty chứng khoán có liên kết với ngân hàng như VPBANKS, VCBS hay LPBS. Các hoạt động vay ngắn hạn gia tăng nhằm phục vụ cho đầu tư vào công cụ thu nhập cố định, cho vay ký quỹ hoặc các khoản phải thu từ khách hàng. Một số công ty như HCM và VND đang tiệm cận các giới hạn quy định về tỷ lệ cho vay hoặc đầu tư, buộc họ phải tính đến phương án tăng vốn để duy trì đà tăng trưởng. Trong số này, ACBS là công ty duy nhất đã thực hiện tăng vốn trong quý 1/2025, với mức tăng 30% tổng vốn chủ sở hữu.

Dù tỷ lệ đòn bẩy tăng, thanh khoản của ngành vẫn được duy trì ở mức ổn định. Tỷ lệ dòng tiền vào/dòng tiền ra trong toàn ngành chỉ giảm nhẹ từ 108% năm 2024 xuống 102% trong quý 1/2025, phản ánh mức độ kiểm soát rủi ro vẫn được duy trì tốt, đặc biệt ở các công ty có sự hỗ trợ từ hệ thống ngân hàng mẹ. Một điểm sáng là việc phát hành trái phiếu dài hạn của các công ty như VPSS, DSE đã giúp đa dạng hóa nguồn vốn và giảm áp lực tái cấp vốn. VIS Rating dự báo các công ty như ORS hay TCBS có thể sẽ tiếp tục xu hướng này trong năm 2025, nhằm củng cố cấu trúc vốn và gia tăng độ bền tài chính.

Trong toàn bộ 30 công ty chứng khoán được khảo sát, chỉ có ORS ghi nhận lỗ ròng trong quý 1/2025 do chịu tác động từ thua lỗ ở cả danh mục đầu tư cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp. Tuy vậy, phần lớn các công ty còn lại đều đang trên đà hoàn thành kế hoạch lợi nhuận năm, với sự đóng góp chủ yếu từ hoạt động cốt lõi như đầu tư, môi giới và cho vay ký quỹ. Mức độ cạnh tranh về phí trong mảng môi giới khiến biên lợi nhuận của hoạt động này chưa cải thiện đáng kể, nhưng bù lại, các nguồn thu từ đầu tư và ngân hàng đầu tư đã trở thành trụ cột tăng trưởng mới cho nhiều công ty quy mô vừa và lớn.

Triển vọng cả năm 2025 của ngành được VIS Rating đánh giá tích cực. Các công ty liên kết với ngân hàng nhiều khả năng sẽ tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt nhờ ưu thế về vốn, mạng lưới và năng lực cung ứng dịch vụ tài chính toàn diện. Sự phục hồi tâm lý nhà đầu tư, cùng với các chỉ số tài chính vĩ mô ổn định và dòng vốn nội mạnh mẽ, là những yếu tố tạo nền tảng cho một chu kỳ tăng trưởng bền vững của ngành chứng khoán trong năm nay.