Đầu tư công trở thành điểm tựa để ứng phó thách thức thuế quan?

Đầu tư công trở thành điểm tựa để ứng phó thách thức thuế quan?

Trong bối cảnh chính sách thuế quan của Mỹ tạo ra nhiều thách thức với nền kinh tế, chuyên gia và doanh nghiệp hạ tầng nhận định đầu tư công sẽ là động lực chủ lực giúp Việt Nam duy trì tăng trưởng. Tuy nhiên, cần tác động lan tỏa sang đầu tư tư nhân, FDI và tiêu dùng để đạt mục tiêu.

Thuế quan và những tác động đến nền kinh tế

Tại hội thảo “Động lực đầu tư công, góc nhìn người trong cuộc” do CTCP Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSC, HOSE: HCM) tổ chức trực tuyến ngày 05/06, ông Phạm Vũ Thăng Long – Giám đốc cấp cao, nghiên cứu kinh tế vĩ mô HSC cho biết Tổng thống Donald Trump công bố áp mức thuế quan dự kiến lên các quốc gia hồi đầu tháng 4, kéo theo phản ứng điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

Theo ông Long, tác động trực tiếp đầu tiên là xuất khẩu, cũng như gián tiếp lên đầu tư FDI và tiêu dùng nội địa của Việt Nam. Trong số các mặt hàng xuất khẩu sang Mỹ, Việt Nam có 6 nhóm hàng chiếm trên 70% tổng kim ngạch.

4 mặt hàng gồm máy tính, máy móc, điện thoại và dệt may – phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc, nơi Mỹ đang căng thẳng thương mại leo thang. Đây chính là nguyên nhân khiến Mỹ có thể đặt ra các yêu cầu chính sách khắt khe hơn với Việt Nam, nếu Việt Nam muốn được hưởng mức thuế ưu đãi.

Tuy vậy, ông Long vẫn đưa ra một kịch bản khả quan khi Việt Nam và Mỹ có thể thương lượng để đưa mức thuế giảm xuống còn khoảng 20–25%. Trong trường hợp đó, tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2025 có thể đạt 6.5%.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025 và xa hơn là 10% mỗi năm trong 5–10 năm tới nhằm hướng đến mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, ông Long cho rằng đầu tư công là điểm nhấn quan trọng để bù đắp lại những tổn thất từ thương mại quốc tế và duy trì động lực tăng trưởng trong nước.

“Đầu tư công chỉ chiếm 30% tổng đầu tư xã hội, do đó cần tác động lan tỏa sang đầu tư tư nhân, FDI và tiêu dùng để đạt mục tiêu tăng trưởng. Các chiến lược lớn như đường sắt nối Trung Quốc, đường sắt tốc độ cao Bắc Nam sẽ thúc đẩy tác động lan tỏa. Cùng với đó, sự thay đổi thể chế, rút gọn bộ máy, thủ tục hành chính, giấy phép sẽ tác động tích cực” ông Long nói.

Kế hoạch giải ngân đầu tư công năm 2025 đang hướng tới con số kỷ lục gần 900 ngàn tỷ đồng. Trong 5 tháng đầu năm, gần 200 ngàn tỷ đồng đã được giải ngân, tương đương đạt hơn 22% kế hoạch năm. Ông Long nhận định giai đoạn 2026–2030, quy mô đầu tư công sẽ còn tiếp tục được mở rộng, đặc biệt ở các lĩnh vực hạ tầng then chốt như cao tốc, vành đai đô thị và đường sắt.

ông Phạm Vũ Thăng Long – Giám đốc cấp cao, nghiên cứu kinh tế vĩ mô HSC

Động lực lớn từ đầu tư công, từ các cơ chế, chính sách

Ông Nguyễn Quang Huy – Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn Đèo Cả, Thành viên HĐQT CTCP Đầu tư Hạ tầng Giao thông Đèo Cả (HOSE: HHV) cho biết hoạt động của Đèo Cả tập trung vào lĩnh vực hạ tầng giao thông, ít liên quan đến xuất nhập khẩu và thị trường nước ngoài, do đó không chịu ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan từ Mỹ. Ngược lại, trong thách thức về thuế quan, đầu tư công chắc chắn sẽ được thúc đẩy để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng.

Ông Nguyễn Quang Huy – Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn Đèo Cả, Thành viên HĐQT HHV

Theo ông Huy, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết 66 về thủ tục hành chính và Nghị quyết 57 liên quan đến chuyển đổi số đang mở ra cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp nội địa tham gia sâu hơn vào các dự án lớn. Cùng với đó, vật liệu xây dựng được Nhà nước giao trực tiếp cho các doanh nghiệp, nhà thầu khai thác, giúp hạn chế biến động nguồn cung và giá cả trên thị trường.

Hiện, Đèo Cả đang triển khai khoảng 20 dự án giao thông, tổng giá trị hợp đồng thi công đã ký vượt 40,000 tỷ đồng. Tính đến cuối quý 1/2025, backlog còn khoảng 34,000 tỷ đồng, đảm bảo khối lượng công việc đến hết năm 2028. Đối với HHV, backlog thời điểm cuối quý 1 khoảng 4,000 tỷ đồng.

Bên cạnh mảng thi công xây lắp, mảng quản lý vận hành của tập đoàn Đèo cả sẽ do HHV đảm nhận, ông Huy thông tin mảng này có dư địa lớn cho HHV khi 3,000km đường cao tốc đi vào khai thác cuối năm nay và 5,000km đường cao tốc Bắc Nam hoàn thành vào năm 2030. Lĩnh vực đường sắt cũng sẽ là lĩnh vực mới cho HHV trong công tác khai thác bảo hành.

Ông Huy cho hay Tập đoàn Đèo Cả cũng đang hướng tới lĩnh vực đường sắt và sẽ tham gia vào các dự án lớn trọng điểm quốc gia như đường sắt Hà Nội – Hải Phòng (nối Trung Quốc) dài khoảng 400km, tổng đầu tư hơn 8.3 tỷ USD, dự kiến triển khai ngay trong năm nay. Hai tuyến khác nối Trung Quốc là Hà Nội – Lạng Sơn và Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái, tổng mức đầu tư khoảng 21 tỷ USD và đặc biệt là dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam với tổng mức đầu tư khoảng 68 tỷ USD.

Để chuẩn bị cho các dự án mang tính đột phá này, Đèo Cả đã tiến hành đào tạo nhân sự, gửi cán bộ đi học ở nước ngoài, ký hợp tác chuyển giao công nghệ với các đối tác Trung Quốc và châu Âu. Các thiết bị hiện đại như máy khoan hầm tự động TBM và hệ thống lưu tự động từ Trung Quốc đã được nghiên cứu đặt hàng để phục vụ các công trình đường sắt trong tương lai. Một trong những điểm khởi đầu cho lĩnh vực mới này là hầm đường sắt Khe Nét (Quảng Bình) dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2025.

Theo ông Huy, Chính phủ và nhà nước rất quyết tâm triển khai các dự án lớn, đòi hỏi yêu cầu cao về kỹ thuật, nguồn lực nhân sự, máy móc và tài chính. Doanh nghiệp Việt Nam cần có sự chuẩn bị về kỹ thuật, con người và tiếp cận, làm chủ công nghệ mới. Các cơ chế đang dần được gỡ bỏ, việc sáp nhập tỉnh thành giúp giảm thủ tục hành chính, thanh toán và đẩy nhanh giải ngân vốn ngân sách; Thủ tướng cũng đã có công điện yêu cầu giảm thủ tục hành chính trong ngành xây dựng.

Liên quan đến nợ vay, thời điểm cuối quý 1/2025, nợ phải trả HHV gần 28 ngàn tỷ đồng, trong đó, hơn 18.7 ngàn tỷ đồng là nợ vay tài chính. Về vấn đề này, ông Huy cho biết các khoản nợ vay chủ yếu là nợ dài hạn từ các ngân hàng tài trợ cho dự án giao thông. Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trong các dự án của HHV đạt 24%, cao hơn đáng kể so với mức tối thiểu thường chỉ 10-15% tổng mức đầu tư.

Ông Huy cũng đánh giá cao gói tín dụng 500 ngàn tỷ đồng cho hạ tầng và công nghệ. Tuy vậy. cần thời gian để đo lường hiệu quả thực tế, nhưng đây là động lực tốt giúp các doanh nghiệp tin tưởng mạnh dạn triển khai các kế hoạch lớn.

* Chủ tịch HHV: Nghị quyết 68 là “cái trên” của quy định hiện hành

Thanh Tú

FILI

– 14:13 06/06/2025