Dệt may bứt tốc bất chấp biến động

Dệt may bứt tốc bất chấp biến động

Ngành dệt may Việt Nam khép lại quý 3/2025 với diễn biến thuận lợi bất chấp sức ép cạnh tranh và chính sách thuế quan mới từ thị trường trọng điểm Hoa Kỳ.

Hội thi tổ may giỏi năm 2025 tại chi nhánh TNG Việt Đức – Sơn Cẩm. Ảnh minh họa

“Cú đấm” thuế quan trở thành lực đẩy ngắn hạn

Thống kê của VietstockFinance từ 34 doanh nghiệp dệt may niêm yết cho thấy, tổng doanh thu quý 3 đạt gần 23,800 tỷ đồng, tăng 3% so với cùng kỳ, trong khi lãi ròng vượt 1,100 tỷ đồng, tăng 16% nhờ biên lãi gộp trung bình nới rộng từ 13% lên 13.5%.

Lũy kế 9 tháng, đà tăng càng rõ khi doanh thu tiến sát 65,700 tỷ đồng, tăng 8% và lãi ròng gần 3,000 tỷ đồng, tăng 56%. Hiệu quả hoạt động được củng cố bền vững với biên lãi gộp 9 tháng vượt mốc 14%, cao hơn đáng kể so với 12.7% cùng kỳ 2024. Quy mô lợi nhuận 9 tháng năm 2025 đã vượt kết quả cả năm 2024 và 2023, đồng thời là mức cao thứ 2 trong thập niên qua, chỉ sau giai đoạn đỉnh cùng kỳ 2022.

Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi sự kết hợp của nhiều yếu tố, từ sự hạ nhiệt căng thẳng thương mại Mỹ – Trung đến sự phục hồi dần nhu cầu tiêu dùng. Tuy nhiên, động lực mang tính quyết định trong ngắn hạn lại chính là việc khách hàng đẩy nhanh đặt và giao hàng trước khi chính sách thuế quan của Mỹ có hiệu lực, tạo làn sóng đơn hàng tăng vọt, giúp không ít doanh nghiệp khai thác tối đa công suất.

Theo số liệu từ Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), kim ngạch xuất khẩu toàn ngành 9 tháng đạt 34.75 tỷ USD, tăng 7.7% so với cùng kỳ. Tuy vậy, bức tranh khả quan ở cấp độ ngành che khuất sự phân hóa sâu sắc ở cấp doanh nghiệp: trong khảo sát 34 đơn vị có 18 doanh nghiệp tăng trưởng lợi nhuận, 8 doanh nghiệp sụt giảm, 2 doanh nghiệp chuyển lỗ thành lãi và 6 doanh nghiệp báo lỗ.

Vinatex dẫn nhịp, hiệu ứng lan tỏa toàn hệ thống

Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex, VGT) giữ vai trò đầu tàu, đã đạt những thành tích lịch sử trong quý 3/2025 khi doanh thu lần đầu tiên vượt mốc 5,000 tỷ đồng và lãi ròng đạt trên 225 tỷ đồng, tăng 74% so với cùng kỳ, là mức cao nhất trong 12 quý. Lũy kế 9 tháng, lãi trước thuế trở lại mốc 1,000 tỷ đồng sau 3 năm, mở ra triển vọng tiến sát kỷ lục 1,400 tỷ đồng của năm 2021, trong khi lãi ròng vượt 578 tỷ đồng, tăng vọt 236%.

Sự khởi sắc này lan tỏa rộng rãi trong toàn hệ thống Vinatex: Phong Phú (PPH), May 10 (M10), May Nhà Bè (MNB) và Việt Thắng (TVT) ghi nhận lợi nhuận quý 3 tăng 30% đến 93%. Nhiều đơn vị xác lập kỷ lục 9 tháng như Huegatex (HDM) với lãi ròng gần 120 tỷ đồng, tăng 53%, Hòa Thọ (HTG) đạt kỷ lục lịch sử 264 tỷ đồng, tăng 40% hay Việt Tiến (VGG) chạm đỉnh 7 năm với 311 tỷ đồng.

Các doanh nghiệp lớn ngoài hệ sinh thái Vinatex cũng bứt phá. Đầu tư và Thương mại TNG tiếp tục lập đỉnh về doanh thu và lợi nhuận ròng quý 3, lần lượt đạt 2,633 tỷ đồng và 117 tỷ đồng nhờ kiểm soát chi phí bán hàng và phòng hộ tỷ giá. May Sông Hồng (MSH) lựa chọn chiến lược khác biệt, dù doanh thu quý 3 giảm nhẹ, Công ty vẫn lập kỷ lục lợi nhuận gần 201 tỷ đồng, tăng 54%, nhờ sàng lọc đơn hàng biên cao và dịch chuyển mạnh sang gia công (CMT) cho đối tác Trung Quốc, bù đắp trọn vẹn phần suy giảm ở mảng thành phẩm tại thị trường Mỹ.

Gam màu tối của đà phục hồi

Áp lực cạnh tranh, các vấn đề nội tại và tác động từ tranh chấp thương mại đã khiến nhiều đơn vị phải đối mặt với kết quả kinh doanh sụt giảm, thậm chí thua lỗ nặng nề.

Dệt may Thành Công (TCM), điển hình cho xu hướng trái chiều, ghi nhận lãi ròng quý 3 giảm 22% còn hơn 63 tỷ đồng, biên lãi gộp co về mức thấp nhất 2 năm. Điểm sáng duy nhất đến từ hoạt động tài chính, đóng vai trò “cứu cánh” giúp lợi nhuận 9 tháng của TCM vẫn tăng nhẹ 4%.

Từng là “ông lớn” xuất khẩu, do tranh chấp kéo dài với Amazon, Sản xuất Kinh doanh và Xuất nhập khẩu Bình Thạnh (Gilimex, GIL) rơi vào tình trạng thua lỗ sâu nhất kể từ khi thành lập, với khoản lỗ quý 3 hơn 32 tỷ đồng, nâng tổng mức lỗ 9 tháng vượt 100 tỷ đồng. Hệ lụy còn lan sang đối tác gia công là Garmex Sài Gòn (GMC), đơn vị đã phải ngừng sản xuất may mặc từ tháng 5/2023, tiếp tục thua lỗ và nâng lỗ lũy kế lên gần 125 tỷ đồng.

Sự sụp đổ trong hoạt động cốt lõi được minh họa một cách chua chát khi doanh thu 9 tháng của Garmex chỉ vỏn vẹn 1.4 tỷ đồng, trong đó hơn một nửa đến từ việc cho thuê sân pickleball, mang về 795 triệu đồng, tương đương gần 3 triệu đồng/ngày.

Sắc màu u ám còn được tô đậm bởi nhiều trường hợp khác. Fortex (FTM) lỗ hơn 119 tỷ đồng trong 9 tháng, kéo lỗ lũy kế đỉnh điểm tới 1,463 tỷ đồng và khiến vốn chủ sở hữu âm 954 tỷ đồng. Dệt May 7 (DM7) trải qua quý kinh doanh tệ nhất lịch sử với lợi nhuận ròng bốc hơi 97%.May Hữu Nghị (HNI) báo lãi giảm 34%, biên gộp chạm đáy 2 năm do gián đoạn nguồn hàng xuất khẩu sang Mỹ.

Nút thắt thượng nguồn chịu áp lực

Sự phân hóa này còn thể hiện rõ nét ngay cả trong các phân khúc chuyên biệt như sản xuất xơ sợi, nơi các doanh nghiệp đối mặt với những thách thức đặc thù.

Sợi Thế Kỷ (STK) dù đạt biên lãi gộp kỷ lục gần 23% nhưng lãi ròng quý 3 lao dốc tới 87%, chỉ còn hơn 10 tỷ đồng do sản lượng bán hàng thấp, dự án nhà máy Unitex trì hoãn và lỗ tỷ giá lớn. Áp lực tài chính đối với STK rất nặng nề, với chi phí tài chính 9 tháng tăng vọt 211% lên 121 tỷ đồng, trong đó lỗ tỷ giá 87 tỷ đồng; dư nợ vay gần 1,900 tỷ đồng tại cuối tháng 9/2025, vượt vốn chủ sở hữu, làm dấy lên lo ngại về chi phí vốn và sức chịu đựng tài chính.

Một số doanh nghiệp sợi khác như Hanoisimex (HSM) và Sợi Vũ Đằng (SVD) cũng sụt giảm hơn nửa lợi nhuận trong quý. Dù vậy, phân khúc này vẫn có những điểm sáng: Sợi Phú Bài (SPB) lãi quý 3 cao nhất lịch sử gần 9 tỷ đồng, tăng 795%, chính thức thoát lỗ lũy kế; Damsan (ADS) có lợi nhuận tăng mạnh 3 chữ số, song động lực chính đến từ mảng bất động sản.

“Bữa tiệc” đã tàn, thách thức bắt đầu

Bất chấp những con số tích cực trong 9 tháng đầu năm, các lãnh đạo trong ngành đều đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về tương lai. “Bữa tiệc” đơn hàng ngắn hạn đã kết thúc, nhưng những thách thức thực sự bắt đầu.

Tổng Giám đốc Vinatex Cao Hữu Hiếu

Tổng Giám đốc Vinatex, ông Cao Hữu Hiếu đã đưa ra cảnh báo: tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ đã bắt đầu “ngấm” sâu vào các doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, tình trạng đơn hàng đang bị thu hẹp đáng kể. Nếu như trước đây, đây là giai đoạn cao điểm chốt đơn cho cả năm sau, thì hiện tại, các đơn hàng chủ yếu chỉ được ký kết theo tháng, thậm chí nhiều doanh nghiệp còn chưa có đủ đơn hàng cho tháng 11/2025.

Theo phân tích của lãnh đạo Vinatex, ngành đối mặt 3 thách thức mang tính cấu trúc gồm bài toán tuân thủ quy tắc xuất xứ để vừa hưởng FTA vừa tránh rủi ro thuế trừng phạt; yêu cầu nâng cấp vị thế trong chuỗi giá trị từ gia công sang thiết kế, thương hiệu, phân phối; và áp lực chi phí khi lợi thế nhân công rẻ suy giảm, đe dọa sự dịch chuyển đơn hàng cơ bản sang các thị trường chi phí thấp hơn.

Chủ tịch Vinatex, ông Lê Tiến Trường, cũng nhấn mạnh, 3 tháng cuối năm 2025 và cả năm 2026 sẽ còn nhiều rủi ro chính sách và phân hóa khu vực, biến động nhanh khiến mô hình dự báo dài hạn kém phù hợp, đòi hỏi doanh nghiệp liên tục cập nhật tín hiệu thị trường để ra quyết định kịp thời.

Chiến lược thích ứng của doanh nghiệp

Doanh nghiệp trong ngành đang chủ động triển khai nhiều giải pháp để ổn định sản xuất và duy trì đà tăng trưởng. Hòa Thọ theo đuổi chiến lược đa hướng, từ theo dõi sát chính sách thuế, đa dạng hóa thị trường sang Canada, Nhật, EU, Hàn Quốc, đến cải tiến công nghệ và bảo đảm truy xuất nguồn gốc. Việt Tiến tập trung tìm nguồn cung thay thế nhằm không gián đoạn kế hoạch kinh doanh. Việt Thắng ưu tiên tối ưu vận hành thông qua sắp xếp lại sản xuất, giảm tồn kho và đẩy mạnh xuất khẩu có chiều sâu bằng kinh doanh vải thành phẩm cùng xúc tiến chứng chỉ xuất xứ.

Tóm lại, 9 tháng đầu năm 2025 đã vẽ nên bức tranh với 2 gam màu sáng – tối rõ rệt cho ngành dệt may Việt Nam. Một mặt, ngành đạt kỷ lục mới về doanh thu và lợi nhuận, thể hiện sức bật và khả năng chớp thời cơ. Mặt khác, sự phân hóa sâu sắc và những thách thức cấu trúc đang hiện hữu ngày càng rõ. Giai đoạn thuận lợi nhờ đơn hàng đẩy sớm có thể đã qua, và chặng đường phía trước được dự báo sẽ còn nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, khả năng thích ứng linh hoạt, không ngừng đổi mới và chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh sẽ là những yếu tố then chốt, quyết định sự thành bại của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam trong giai đoạn đầy thử thách.

Thế Mạnh

FILI

– 12:00 13/11/2025