Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến dự thảo nghị định về phát triển khoa học, công nghệ, nhận chuyển giao và ứng dụng công nghệ phục vụ các dự án đường sắt, trong đó có tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Dự thảo xây dựng trên tinh thần các văn bản cấp cao như Kết luận 49-KL/TW và Nghị quyết 57-NQ/TW, nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh hợp tác quốc tế, thử nghiệm công nghệ mới và miễn trừ trách nhiệm cho các đơn vị thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ trong lĩnh vực giao thông đường sắt.
.png)
Theo đó, tổ chức, cá nhân tham gia nghiên cứu phục vụ dự án đường sắt sẽ được hưởng các cơ chế miễn trừ trách nhiệm nếu gặp rủi ro, cũng như không phải hoàn trả ngân sách trong trường hợp sử dụng vốn nhà nước nhưng không đạt được kết quả như kỳ vọng – miễn là tuân thủ các quy định về chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học.
Với mục tiêu khởi công dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam vào cuối năm 2026, Bộ khẳng định chuyển giao công nghệ là một cấu phần cốt lõi, cần sớm được thể chế hóa thành hành lang pháp lý cụ thể.
Ưu đãi đặc biệt cho doanh nghiệp nhận chuyển giao công nghệ
Tại Điều 8 của dự thảo, các doanh nghiệp thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu phát triển phục vụ dự án đường sắt sẽ được hưởng nhiều chính sách ưu đãi, tương đương với doanh nghiệp công nghệ cao. Bao gồm: miễn thuế thu nhập doanh nghiệp; miễn thuế nhập khẩu nguyên vật liệu, linh kiện trong nước chưa sản xuất được trong thời gian 5 năm; miễn tiền thuê đất khi thực hiện dự án tại Khu công nghệ cao.
Dự thảo cũng đề ra những tiêu chí rõ ràng trong việc lựa chọn tổ chức – doanh nghiệp tham gia chuyển giao công nghệ, bao gồm quy mô nhà xưởng, năng lực tài chính, kinh nghiệm hợp tác quốc tế, và cam kết tiếp nhận, làm chủ công nghệ sau chuyển giao.
Hàng loạt doanh nghiệp tư nhân muốn tham gia đầu tư đường sắt
Thời gian qua, nhiều tập đoàn tư nhân lớn trong nước đã bày tỏ mong muốn đầu tư vào các dự án đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị. Tiêu biểu là Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed (thuộc hệ sinh thái Vingroup) và Tập đoàn Trường Hải (THACO) với đề xuất đầu tư vào tuyến Bắc – Nam.
Vingroup còn đề xuất riêng một tuyến đường sắt tốc độ cao dài 48,5 km kết nối trung tâm TP.HCM với huyện Cần Giờ. Trong khi đó, liên danh gồm Đại Dũng – CC1 – Hòa Phát đề xuất làm tổng thầu EPC cho các tuyến metro như số 2 (Bến Thành – Tham Lương), Thủ Thiêm – Long Thành và tuyến TP mới Bình Dương – Suối Tiên.
Mới nhất, Gamuda cùng doanh nghiệp liên quan tới bà Nguyễn Thị Phương Thảo (Vietjet) cũng đề xuất làm tuyến metro từ trung tâm TP.HCM đi sân bay Tân Sơn Nhất và tuyến metro số 2, cho thấy sức hút mạnh mẽ của ngành đường sắt đối với các nhà đầu tư tư nhân trong bối cảnh xu hướng đầu tư công – tư (PPP) đang được đẩy mạnh.
Việc đưa ra cơ chế ưu đãi và miễn trừ trách nhiệm có thể là “chìa khóa” để thu hút vốn tư nhân vào các dự án hạ tầng lớn như đường sắt tốc độ cao – lĩnh vực đòi hỏi vốn lớn, công nghệ cao và tiềm ẩn nhiều rủi ro trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, điều này cũng đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ và cơ chế minh bạch để cân bằng giữa đổi mới công nghệ và quản lý rủi ro hiệu quả.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/dien-bien-moi-nhat-du-an-duong-sat-cao-toc-bac-nam-vingroup-thaco-vietjet-co-them-ly-do-de-quyet-tam-1382933.html
