Bước đi chiến lược của EU trong bảo vệ nguồn nguyên liệu tái chế
Từ ngày 23/7, Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức vận hành hệ thống giám sát hải quan đối với hoạt động xuất nhập khẩu phế liệu kim loại, bao gồm thép, nhôm và đồng. Đây là thông tin vừa được Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển (kiêm nhiệm Đan Mạch, Na Uy, Iceland và Latvia) gửi về trong bối cảnh thị trường vật liệu toàn cầu đang có nhiều biến động.
Hệ thống giám sát nêu trên là một phần của Kế hoạch hành động về thép và kim loại (SMAP) do Ủy ban châu Âu (EC) công bố vào giữa tháng 3 năm nay. Mục tiêu cốt lõi là kiểm soát dòng chảy phế liệu ra khỏi EU nhằm bảo đảm nguồn cung phục vụ sản xuất trong khối, đồng thời thúc đẩy mục tiêu giảm 90% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2040.
EC nhấn mạnh rằng lượng phế liệu kim loại đang có xu hướng suy giảm, một phần do xuất khẩu mạnh sang các quốc gia thứ ba – trong đó có Việt Nam. Do đó, việc siết giám sát không chỉ mang tính thống kê mà còn là nền tảng để EU đánh giá tình hình cung cầu và cân nhắc áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu trong tương lai.
Tác động tiềm ẩn đến doanh nghiệp Việt Nam
Với hệ thống mới, EU sẽ thu thập và phân tích dữ liệu chi tiết liên quan đến từng lô hàng phế liệu: khối lượng, chủng loại, quốc gia nhập khẩu… Bên cạnh đó, EC đang phối hợp với ngành công nghiệp nội khối để nâng mức phân loại phế liệu, mở đường cho việc ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu chất lượng khắt khe hơn.
Theo kế hoạch, đến cuối quý III/2025, EC sẽ đánh giá kết quả bước đầu và có thể đưa ra các chính sách mới nhằm siết chặt xuất khẩu nếu nguồn cung nội địa bị đe dọa. Điều này đặt ra không ít thách thức cho các doanh nghiệp Việt Nam đang sử dụng hoặc xuất khẩu phế liệu kim loại.
Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển đã khuyến nghị doanh nghiệp trong nước cần chủ động cập nhật thông tin, xây dựng phương án ứng phó, đặc biệt trong trường hợp phía EU áp đặt thêm các điều kiện liên quan đến truy xuất nguồn gốc hoặc chất lượng sản phẩm tái chế.
Tại Việt Nam, nhiều công ty đang hoạt động tích cực trong lĩnh vực thu gom, tái chế và xuất khẩu phế liệu kim loại. Có thể kể đến các đơn vị như Công ty CP Kim khí Miền Trung, Công ty CP Kim khí TP. HCM (HMC), hay Công ty CP Tái chế Bao bì Vĩnh Lộc. Đây là những doanh nghiệp thường xuyên thu mua phế liệu từ thị trường nội địa hoặc quốc tế, sau đó xử lý và xuất khẩu trở lại các nước, trong đó có khu vực EU.
Không ít doanh nghiệp sản xuất như Tập đoàn Hoa Sen (HSG) hay Tôn Đông Á (GDA) cũng sử dụng phế liệu kim loại tái chế làm đầu vào cho quá trình sản xuất thép mạ, vừa để tiết giảm chi phí vừa đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững.
Tuy nhiên, với động thái siết giám sát của EU, nguy cơ bị giới hạn xuất khẩu hoặc phải đáp ứng những quy chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt hơn là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Nếu kịch bản này trở thành hiện thực, toàn bộ chuỗi cung ứng nguyên liệu tái chế của Việt Nam – từ khâu thu gom, phân loại đến chế biến và xuất khẩu đều sẽ bị ảnh hưởng.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/eu-siet-giam-sat-phe-lieu-tai-che-nhieu-doanh-nghiep-thep-dung-truoc-bai-toan-nguyen-lieu-kho-luong-1393213.html
