Hệ thống KRX: Bước đột phá của thị trường chứng khoán Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi quan trọng với việc triển khai hệ thống giao dịch KRX. Đây là bước tiến lớn nhằm hiện đại hóa hạ tầng giao dịch, nâng cao hiệu quả vận hành và tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của thị trường. Để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, kế hoạch kiểm thử và triển khai đã được xây dựng chi tiết, với sự tham gia của HOSE, HNX, VSDC và các thành viên thị trường.

Tham luận trình bày tại Hội nghị thành viên 2025 vừa diễn ra, Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM cho biết, quá trình kiểm thử diễn ra trong hai chu kỳ nhằm đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định trước khi chính thức vận hành. Chu kỳ kiểm thử đầu tiên kéo dài từ ngày 17/3/2024 đến 25/3/2024, trong khi chu kỳ thứ hai diễn ra từ ngày 31/3/2024 đến 14/4/2024. Đây là giai đoạn quan trọng để các thành viên thị trường kiểm tra khả năng kết nối, tính chính xác của dữ liệu và sự tương thích của hệ thống giao dịch. Bên cạnh đó, kế hoạch diễn tập chuyển đổi hệ thống (Cut-over) sẽ được thực hiện hai lần, lần thứ nhất từ 26/3/2025 đến 30/3/2025 và lần thứ hai từ 16/4/2025 đến 20/4/2025. Việc chuyển đổi chính thức sẽ diễn ra từ ngày 30/4/2025 đến 4/5/2025, với thời điểm Go-live được ấn định vào ngày 5/5/2025.

Nghiệp vụ. sản phẩm giao dịch trên hệ thống KRX

Hệ thống KRX mang lại nhiều cải tiến đáng kể nhằm nâng cao chất lượng giao dịch và tính minh bạch của thị trường. Với 44 sản phẩm giao dịch, bao gồm các sản phẩm mới như hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai cổ phiếu riêng lẻ, depository receipt, hệ thống giúp đa dạng hóa công cụ đầu tư cho nhà đầu tư. Hơn nữa, các tính năng mới như Buy-in, CB, VI và nhiều loại lệnh bổ sung giúp nhà đầu tư linh hoạt hơn trong giao dịch. Đặc biệt, hệ thống còn cung cấp các bảng giao dịch riêng biệt, giúp nâng cao năng lực giám sát và đảm bảo tính minh bạch của thị trường.

Một điểm nổi bật của hệ thống KRX là tính an toàn và ổn định được nâng cấp đáng kể. Hệ thống được thiết kế với cơ chế dự phòng nóng tại hai trung tâm dữ liệu độc lập, đảm bảo khả năng duy trì hoạt động ngay cả khi có sự cố. Trong tình huống thảm họa, hệ thống có thể kích hoạt chế độ dự phòng, đảm bảo giao dịch diễn ra liên tục. Hơn nữa, hệ thống mới cũng tăng cường tích hợp giữa HOSE, HNX, VSDC và các tổ chức liên quan như công ty chứng khoán, ngân hàng, quỹ đầu tư, giúp tối ưu hóa tốc độ truyền dữ liệu và nâng cao năng lực vận hành.

Một thay đổi quan trọng trên hệ thống KRX là sự cải tiến trong nghiệp vụ giao dịch chứng khoán. Hệ thống hỗ trợ đa dạng các loại giao dịch như khớp lệnh trong giờ, khớp lệnh lô lẻ, giao dịch thỏa thuận trong giờ và sau giờ. Đáng chú ý, thời gian giao dịch chứng khoán sẽ được mở rộng đáng kể, thay vì chỉ có phiên giao dịch buổi chiều từ 13h00 – 15h00 như trước đây, hệ thống mới sẽ cho phép giao dịch từ 09h00 – 14h45, với khoảng nghỉ trưa từ 11h30 – 13h00. Những thay đổi này giúp thị trường vận hành linh hoạt hơn, tối ưu hóa thời gian giao dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư.

Về cơ chế nhập lệnh, nhà đầu tư có thể chỉnh sửa giá và khối lượng mà không cần hủy lệnh như trước đây. Nếu sửa giá, lệnh sẽ thay đổi thứ tự ưu tiên theo thời gian, nhưng nếu chỉ sửa khối lượng, lệnh vẫn giữ nguyên thứ tự ưu tiên cũ. Điều này giúp hạn chế tình trạng lệnh bị đẩy xuống sau trong sổ lệnh khi điều chỉnh khối lượng. Ngoài ra, với chứng khoán bị hạn chế giao dịch (PCA), trong 5 phút cuối của các đợt khớp lệnh định kỳ, nhà đầu tư không được phép hủy lệnh. Trong giao dịch thỏa thuận, hệ thống KRX cũng không cho phép sửa hoặc hủy lệnh sau khi giao dịch đã thực hiện, đảm bảo tính minh bạch và hạn chế sai sót.

Hệ thống mới cũng mang đến nhiều thay đổi quan trọng đối với giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài. Cụ thể, cách tính hạn mức sở hữu nước ngoài (Current Room) đã được điều chỉnh để đảm bảo sự minh bạch và hạn chế việc thao túng thị trường. Đối với giao dịch thỏa thuận, Current Room chỉ giảm ngay khi lệnh được nhập vào hệ thống nếu giao dịch diễn ra giữa nhà đầu tư nước ngoài mua từ nhà đầu tư trong nước. Đối với giao dịch khớp lệnh, Current Room giảm ngay khi lệnh mua của nhà đầu tư nước ngoài được nhập vào hệ thống. Những thay đổi này giúp quản lý hạn mức sở hữu nước ngoài một cách chính xác hơn, hạn chế tình trạng đặt lệnh ảo để thao túng thị trường.

Một số điểm mới trên hệ thống KRX

Không chỉ cải tiến trong giao dịch, hệ thống KRX còn giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSDC). Hệ thống mới hỗ trợ các sản phẩm giao dịch như hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai cổ phiếu riêng lẻ, Calendar Spreads, đồng thời áp dụng cơ chế bù trừ thanh toán đối tác trung tâm (CCP) cho thị trường giao ngay. Điều này giúp cải thiện tính thanh khoản và đảm bảo an toàn trong quá trình thanh toán. Ngoài ra, hệ thống còn tích hợp cơ chế thanh toán giao dịch mua bán trong ngày (T+0), giúp chứng khoán được chuyển về tài khoản nhanh chóng hơn.

Về mặt an toàn và ổn định, hệ thống KRX áp dụng mô hình dự phòng với hai máy chủ hoạt động song song, đảm bảo dữ liệu luôn được bảo vệ ngay cả trong trường hợp xảy ra sự cố nghiêm trọng. Dữ liệu có thể được khôi phục nhanh chóng từ trung tâm dự phòng, đảm bảo không có gián đoạn trong quá trình giao dịch.

Nhìn chung, việc triển khai hệ thống KRX là một bước tiến quan trọng đối với thị trường chứng khoán Việt Nam. Với những cải tiến về nghiệp vụ, giao dịch và quản lý rủi ro, hệ thống này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả giao dịch mà còn đảm bảo tính minh bạch và an toàn cho thị trường. Việc nâng cấp hệ thống cũng tạo tiền đề để thị trường chứng khoán Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu nâng hạng, thu hút nhiều hơn dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước. Nhà đầu tư cần nhanh chóng cập nhật những thay đổi này để tận dụng tối đa cơ hội mà hệ thống KRX mang lại, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng cho giai đoạn chuyển đổi quan trọng của thị trường.