Khi nhắc đến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, công chúng thường nghĩ đến những cái tên lớn như Vingroup, Thaco là các tập đoàn mạnh về xây dựng hạ tầng, phương tiện giao thông và logistics. Nhưng ít ai để ý rằng, phía sau “ánh đèn sân khấu” của siêu dự án này, có một nhân vật âm thầm nhưng giữ vai trò quyết định với chuỗi giá trị – Tập đoàn Hòa Phát, nhà sản xuất thép lớn nhất Việt Nam.
Hòa Phát sẽ xuất xưởng thép ray cao tốc đầu tiên năm 2027
Mới đây, Hòa Phát chính thức ký kết hợp đồng với tập đoàn SMS group (Đức) là một trong những nhà cung cấp công nghệ luyện kim hàng đầu thế giới – để triển khai dây chuyền sản xuất thép ray và thép hình với công suất lên tới 700.000 tấn/năm. Đây là một cấu phần quan trọng trong dự án nhà máy sản xuất thép ray tại Khu liên hợp Dung Quất, tổng mức đầu tư 14.000 tỷ đồng, dự kiến cho ra sản phẩm ray thép đầu tiên vào quý I/2027.
Nắm vai trò “trái tim hạ tầng”
Đường sắt cao tốc là một trong những dự án hạ tầng quan trọng bậc nhất Việt Nam trong nhiều thập kỷ tới, dự kiến kéo dài hàng nghìn km, tiêu tốn hàng trăm nghìn tỷ đồng. Trong đó, vật liệu xây dựng đặc biệt là thép sẽ chiếm tỷ trọng rất lớn cả về khối lượng và giá trị. Một ước tính gần đây cho thấy, toàn tuyến có thể cần đến ít nhất 10 triệu tấn thép, trong đó thép ray là loại sản phẩm có yêu cầu kỹ thuật cao và gần như chưa từng được sản xuất trong nước.
Đây chính là cơ hội vàng cho Hòa Phát. Khác với những doanh nghiệp hạ tầng ở tuyến đầu, Hòa Phát đang đứng ở “tuyến lõi” là nơi quyết định yếu tố sống còn của dự án: vật liệu cốt lõi. Không chỉ có năng lực sản xuất, Hòa Phát hiện là doanh nghiệp Việt duy nhất sở hữu công nghệ sản xuất thép ray theo chuẩn quốc tế, một lợi thế mang tính độc quyền, có thể ví như “cỗ máy in tiền” vận hành phía sau đường ray.
Chuyên gia chứng khoán Lê Trung Dũng nhận định: “Việc sở hữu dây chuyền sản xuất thép ray cao tốc khiến Hòa Phát không chỉ là nhà cung cấp mà còn có thể trở thành nhà kiến tạo trong chuỗi giá trị ngành hạ tầng giao thông. Họ đang nắm chìa khóa mở ra cả thị trường nội địa và quốc tế trong lĩnh vực vốn rất hẹp và khó thâm nhập”.
Thép ray cho đường sắt tốc độ cao không phải là thép thông thường. Nó đòi hỏi tiêu chuẩn sản xuất khắt khe: luyện từ quặng nguyên chất, chiều dài thanh thép đạt 100m, độ cứng vượt trội và độ thẳng, độ phẳng gần như tuyệt đối. Ngoài ra, sản phẩm còn phải trải qua kiểm tra siêu âm, laser để phát hiện mọi khuyết tật tiềm ẩn. Với hợp đồng đã ký kết cùng SMS group – đối tác cung cấp thiết bị cho 90% các nhà máy thép ray cao tốc trên toàn cầu. Hòa Phát không chỉ sở hữu công nghệ đỉnh cao, mà còn được đảm bảo đầu ra đạt chuẩn châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc…
Ông Trần Đình Long – Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát khẳng định: “Chúng tôi không đơn thuần đầu tư để bán sản phẩm, mà còn muốn làm chủ công nghệ, tham gia vào những dự án mang tầm vóc quốc gia, từng bước nội địa hóa những cấu phần xương sống của hạ tầng Việt Nam”.
Việc Hòa Phát tiên phong trong lĩnh vực thép đường ray cũng đi đúng hướng chủ trương của Chính phủ, khuyến khích sản xuất trong nước các loại vật liệu chiến lược nhằm giảm phụ thuộc nhập khẩu. Đây là động lực chính giúp Hòa Phát vừa hưởng lợi từ cơ chế hỗ trợ, vừa gia tăng vị thế trong đàm phán.
“Mỏ vàng” dài hạn cho cổ đông
Không như các ngành công nghiệp ngắn hạn, lĩnh vực thép hạ tầng có vòng đời đầu tư rất dài, thường lên đến vài chục năm. Với dự án đường sắt cao tốc, khi khởi công, thép sẽ là một trong những cấu phần đầu tiên cần cung cấp và kéo dài liên tục trong toàn bộ quá trình thi công. Với công suất lên tới 15 triệu tấn/năm dự kiến vào cuối 2025, Hòa Phát không chỉ đủ khả năng cung ứng toàn bộ phần thép ray trong nước mà còn có thể xuất khẩu hoặc mở rộng ra các dự án quốc tế.
Chuyên gia Lê Trung Dũng nhận xét: “Không dễ để định giá ngay tác động của một dây chuyền sản xuất mới, nhưng trong trung và dài hạn, thép ray sẽ trở thành một dòng sản phẩm có biên lợi nhuận cao và đầu ra ổn định. Đây là giấc mơ của mọi nhà sản xuất công nghiệp – đặc biệt trong bối cảnh ngành thép đang đối mặt với áp lực cạnh tranh từ Trung Quốc”.
Dù lợi thế là rất rõ ràng, Hòa Phát vẫn cần vượt qua một số thách thức: đầu tiên là độ trễ về dòng tiền khi dự án đường sắt cao tốc chưa thể triển khai đồng loạt, và thứ hai là rào cản kỹ thuật quốc tế nếu muốn xuất khẩu sang các thị trường khó tính như châu Âu hay Mỹ.
Tuy nhiên, với tiềm lực tài chính lớn, nền tảng công nghệ mạnh và tầm nhìn chiến lược dài hạn, Hòa Phát đã có bước đi sớm để “giữ chỗ” trong cuộc chơi đường dài. Họ đang là doanh nghiệp Việt đầu tiên và duy nhất bước vào sân chơi thép ray cao tốc, trong khi các đối thủ trong nước vẫn chưa định hình chiến lược sản phẩm chuyên biệt.
Nếu coi dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam là “huyết mạch” tương lai của nền kinh tế Việt Nam, thì Hòa Phát đang chính là trái tim âm thầm nhưng không thể thiếu của đại dự án này. Với khả năng cung ứng vật liệu cốt lõi, sở hữu công nghệ độc quyền, và được Nhà nước đặt niềm tin chiến lược, Hòa Phát không chỉ đứng sau các đoàn tàu cao tốc, mà còn có thể là “cỗ máy in tiền” vững chắc cho cổ đông trong thập kỷ tới.
Nguồn: https://stockbiz.vn/tin-tuc/hoa-phat-va-canh-bac-ty-do-tu-thep-ray-cao-toc-co-hoi-hoa-ong-trum-ha-tang/32816310
