Hồi hộp chờ nâng hạng…

Theo thông tin từ đại diện FTSE chia sẻ tại Đà Nẵng mới đây, thời điểm công bố quyết định sẽ vào ngày 7/10 tới. Cho đến thời điểm này, TTCK Việt Nam đã đáp ứng về các yếu tố định lượng; còn yếu tố định tính, FTSE sẽ tham khảo ý kiến của nhà đầu tư và môi giới về trải nghiệm đầu tư tại Việt Nam trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Cũng trong tháng 9, Việt Nam sẽ có đoàn công tác thực hiện xúc tiến đầu tư gián tiếp tại các TTCK phát triển. Hoạt động này cho thấy việc nâng hạng thị trường nhận được quan tâm đặc biệt của các nhà tạo lập chính sách Việt Nam.

Chứng khoán Việt Nam được FTSE phân loại là thị trường cận biên kể từ tháng 9/2018.

Trong lần cập nhật gần nhất, FTSE đánh giá Việt Nam hiện đã đáp ứng 7/9 tiêu chí yêu cầu và có tiến bộ đáng kể trên hai yêu cầu còn lại. Trong đó, Việt Nam đã ra mắt hệ thống giao dịch KRX, khắc phục các vấn đề như tắc nghẽn lệnh và có khả năng xử lý khối lượng giao dịch lớn. Hệ thống này cũng mở đường cho sàn giao dịch chuyển sang hệ thống thanh toán bù trừ trung tâm, trong đó giao dịch và thanh toán diễn ra đồng thời và hiệu quả hơn. Thứ hai là vấn đề giới hạn sở hữu nước ngoài. Một số ngành như ngân hàng, hàng không và viễn thông có giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL), trong đó giới hạn sở hữu nước ngoài trong các ngân hàng thương mại chỉ là 30%.

Nhưng thực tế là khối ngoại đang dễ dàng mua cổ phiếu hơn bất cứ lúc nào. Tính đến cuối tháng 8, chỉ có 12 cổ phiếu trong VN-Index đã đạt đến giới hạn FOL. Tổng thể, VN-Index có tỷ lệ FOL là 42%, trong khi tỷ lệ sở hữu nước ngoài mới chỉ đạt khoảng 17%.

Khi đánh giá về một thị trường, hiệu suất đầu tư luôn đóng vai trò quan trọng. Trong báo cáo mới công bố, HSBC đánh giá tích cực về TTCK Việt Nam với thông tin bất chấp tác động từ thuế đối ứng của Mỹ, TTCK Việt Nam đã tăng 40% so với đầu năm, trở thành một trong những thị trường có hiệu suất tốt nhất thế giới.

Trong góc nhìn của một nhà đầu tư nước ngoài khác là VinaCapital, có những động lực lớn hơn sẽ tiếp sức cho thị trường. Đó là sự chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy của các nhà hoạch định chính sách và những kết quả cụ thể đầu tiên từ làn sóng cải cách quyết liệt đang dần hiện hữu. Ví dụ, tuyến metro tại TP HCM vốn bị trì hoãn nhiều năm đã chính thức được đưa vào vận hành. Nửa đầu năm 2025, giải ngân đầu tư công đã tăng hơn 40%, việc tinh gọn bộ máy, chính sách thí điểm miễn giấy phép xây dựng cho các dự án nhà ở riêng lẻ… đều được triển khai quyết liệt và thành công.

Tới đây là việc sửa đổi Luật Đất đai 2024, các đại dự án hạ tầng như đường sắt cao tốc Bắc – Nam trị giá 67 tỷ USD đang được gấp rút chuẩn bị, tái khởi động khoảng 2.900 dự án đang bị đình trệ, trung tâm dữ liệu quốc gia, ưu đãi về thuế cho nghiên cứu, phát triển, triển khai thị trường tài sản số… đều đã có những mốc thời gian triển khai cụ thể.

Mặc dù giao dịch khối ngoại hiện chỉ chiếm tỷ trọng 10%, nhưng nếu thị trường nâng hạng có thể góp phần đảo ngược dòng vốn ngoại đang bán ròng mạnh mẽ suốt thời gian qua. Việc nâng hạng có nghĩa là TTCK Việt Nam sẽ tự động được đưa vào các chỉ số như FTSE All-World, FTSE EM và FTSE Asia. Các quỹ thụ động tham chiếu theo các chỉ số này sẽ phải mua cổ phiếu Việt Nam hoặc ETF; các quỹ chủ động có quyền tự quyết định.

Dữ liệu của HSBC cho thấy số lượng quỹ chuyên đầu tư vào Việt Nam đã tăng mạnh trong những năm gần đây. Hiện có hơn 100 quỹ, với tổng tài sản quản lý (AUM) là 11 tỷ USD, tăng mạnh so với 17 quỹ AUM có giá trị 3 tỷ USD vào cuối năm 2014.

Có thêm dòng vốn ngoại khi thị trường được nâng hạng, chứng khoán Việt Nam sẽ có thêm đôi cánh để tiến xa hơn, thúc đẩy nhiều kế hoạch và tham vọng mà các thành viên thị trường đang ấp ủ.