Nguyên nhân âm vốn và những bước tìm vốn bất thành
Công ty CP Thép Pomina (UPCoM: POM) đã gửi văn bản giải trình tới Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, lý giải nguyên nhân cổ phiếu bị hạn chế giao dịch trên UPCoM và công bố phương án khắc phục. Doanh nghiệp cho biết nguyên nhân chính xuất phát từ tình trạng âm vốn lưu động trong giai đoạn 2023–2024, khiến hai năm liên tiếp chậm nộp báo cáo tài chính kiểm toán.
Theo giải trình, năm 2021, Pomina đang trong giai đoạn hoàn thiện dự án lò cao tại Khu công nghiệp Phú Mỹ 1 (Bà Rịa – Vũng Tàu) thì đại dịch Covid-19 bùng phát. Việc lắp đặt, chạy thử và chuẩn bị vận hành bị kéo dài, phát sinh nhiều chi phí, làm tổng vốn đầu tư tăng mạnh so với dự toán ban đầu.
Năm 2022, doanh nghiệp chưa kịp hồi phục đã đối mặt thêm cú sốc từ xung đột Nga–Ukraine, chính sách zero-Covid của Trung Quốc và suy thoái kinh tế toàn cầu. Giá nguyên liệu sản xuất tăng cao, trong khi giá phôi thép và thép thành phẩm giảm sâu, thị trường bất động sản gần như “đóng băng”. Cùng lúc, tín dụng bị siết chặt, lãi suất vay tăng, lạm phát gây sức ép lớn lên chi phí.
Ban đầu, chi phí đầu tư dự án lò cao được tính toán khoảng 2.833 tỷ đồng, nhưng theo báo cáo của Công ty TNHH Kiểm toán AFC Việt Nam, con số thực tế đã đội lên tới 5.880 tỷ đồng. Việc phải dùng vốn ngắn hạn bổ sung cho vốn dài hạn nhằm hoàn thiện dự án đã khiến Pomina âm vốn lưu động (tức nợ ngắn hạn vượt quá tài sản ngắn hạn). Khi ngân hàng ngừng cấp tín dụng, tình trạng mất thanh khoản trở nên nghiêm trọng buộc Pomina dừng sản xuất từ tháng 9/2022.
Để cải thiện tình hình, tháng 7/2023, Pomina tổ chức Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên, thông qua kế hoạch phát hành riêng lẻ 701,75 tỷ đồng cổ phiếu cho nhà đầu tư chiến lược. Doanh nghiệp đã ký hợp đồng tư vấn với Chứng khoán Ngân hàng Công thương Việt Nam – Chi nhánh TP.HCM và đồng thời tiếp xúc với nhiều đối tác.
Thương vụ với Nansei Co., Ltd (Nhật Bản) được kỳ vọng sẽ đem lại khoản vốn 58,9 triệu USD thông qua chuyển nhượng 51% cổ phần. Tuy nhiên, quy định pháp luật chỉ cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu tối đa 50% đã khiến thương vụ đổ vỡ. Một phần đáng kể thời gian và chi phí tư vấn đã bị bỏ ra mà không đem lại kết quả.
Tiếp đó, Pomina đàm phán với Thaco Industries — doanh nghiệp sản xuất ô tô có nhu cầu phát triển các loại thép đặc chủng. Tuy nhiên, Thaco yêu cầu thời gian để khảo sát vận hành lò cao và đánh giá khả năng sản xuất thép phục vụ công nghiệp ô tô, dẫn đến tiến trình kéo dài. Cuối cùng, hai bên thống nhất không tiếp tục triển khai.
Liên doanh với VNSteel – trọng tâm kế hoạch phục hồi
Bước ngoặt mới xuất hiện vào tháng 6/2024, khi Pomina ký biên bản ghi nhớ với Tổng công ty Thép Việt Nam – VNSteel (TVN) để thành lập Công ty CP Pomina Phú Mỹ. Đây là đối tác được đánh giá có kinh nghiệm sâu trong ngành luyện thép, tiềm lực tài chính mạnh và khả năng hỗ trợ về kỹ thuật.
Theo kế hoạch, Pomina Phú Mỹ sẽ có vốn điều lệ từ 2.700–2.800 tỷ đồng (chiếm khoảng 40% tổng nguồn vốn), phần còn lại tương đương 4.000 tỷ đồng huy động từ vốn vay ngân hàng. Về cơ cấu sở hữu, Pomina nắm 35% vốn điều lệ (900–1.000 tỷ đồng) thông qua việc góp toàn bộ quyền sử dụng đất, nhà xưởng và dây chuyền thiết bị của hai nhà máy Pomina 1 và Pomina 3. VNSteel nắm 65% còn lại (1.800–1.900 tỷ đồng) bằng vốn tiền mặt.
Hai bên đang trong quá trình đàm phán chi tiết, với mục tiêu hoàn tất thủ tục pháp lý và thành lập công ty vào quý I/2026. Pomina kỳ vọng dự án liên doanh này sẽ giúp tái khởi động các nhà máy, cải thiện dòng tiền và khắc phục tình trạng âm vốn lưu động.
Song song đó, doanh nghiệp đang phối hợp với đơn vị kiểm toán để cung cấp bằng chứng rõ ràng về khả năng phục hồi tài chính, đáp ứng tiêu chí “hoạt động liên tục”. Theo kế hoạch, đến quý II/2026, Pomina sẽ hoàn thiện báo cáo tài chính kiểm toán của các năm 2023, 2024 và 2025, đồng thời tổ chức ĐHĐCĐ thường niên chậm nhất trong cùng kỳ.
Với sự tham gia của VNSteel, Pomina tin rằng đây sẽ là “điểm tựa” giúp doanh nghiệp thoát khỏi tình trạng hạn chế giao dịch, từng bước ổn định sản xuất và lấy lại vị thế trên thị trường thép Việt Nam.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/mot-doanh-nghiep-thep-lao-dao-vi-du-an-doi-von-bo-lo-nhieu-thuong-vu-lon-1395438.html
