Một lý do khiến nhà đầu tư thua lỗ dù VN-Index tăng mạnh về gần đỉnh

Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa tăng 9 phiên liên tiếp, VN-Index tiến gần đỉnh cũ hồi giữa tháng 10. Thế nhưng, điều đáng buồn là tài khoản của rất nhiều nhà đầu tư vẫn đang trong trạng thái lỗ. Đây là hệ quả của tình trạng “xanh vỏ, đỏ lòng” diễn ra suốt thời gian. Đà tăng mạnh chỉ tập trung vào một vài cổ phiếu trụ đơn lẻ trong khi phần còn lại giảm điểm.

Trường hợp của Vingroup (mã VIC) là một ví dụ điển hình. 2 phiên gần nhất, cổ phiếu của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đều tăng kịch trần, đóng góp rất lớn vào VN-Index nhưng chỉ số chỉ tăng chưa đến 1% bởi một loạt cổ phiếu các nhóm ngành khác như ngân hàng, chứng khoán, bất động sản… lại giảm điểm.

Thực tế, tình trạng này đã xuất hiện trong nhiều giai đoạn trước đó. Tính từ đầu năm đến nay, VN-Index tăng 487 điểm nhưng chỉ riêng cổ phiếu VIC đã đóng góp 239 điểm. Nếu tính chung cả 4 cổ phiếu trong hệ sinh thái Vingroup đang niêm yết là VIC, VHM, VPL và VRE, con số trên còn lên đến 343 điểm.

Có thể thấy, đà tăng được phân bổ ra ngoài nhóm Vingroup là rất ít, thậm chí một số cổ phiếu vốn hóa lớn như VCB, FPT, DGC… còn đi ngược thị trường. Nhiều Bluechips khác vẫn tăng so với đầu năm nhưng lại giảm khá sâu từ đỉnh. Các cổ phiếu mang tính “quốc dân”, thu hút sự quan tâm lớn của nhà đầu tư như HPG, TCB, VPB, SSI, NVL,… đều đã giảm 15-25% so với đỉnh gần nhất.

Với đà bứt phá chưa từng có trong lịch sử, Vingroup đã lập hàng loạt kỷ lục mới với vốn hóa gần 1,2 triệu tỷ đồng, chiếm hơn 15% tổng giá trị toàn sàn HoSE. Nếu tính cả 4 cổ phiếu trong tay tỷ phú Phạm Nhật Vượng, hệ sinh thái Vingroup thậm chí còn chiếm đến 1/4 vốn hóa của HoSE. Vì thế, tác động của nhóm cổ phiếu này lên VN-Index là rất lớn.

Điều này khiến cho chỉ số không hoàn toàn phản ánh đúng diễn biến của thị trường. VN-Index cứ tăng nhưng tài khoản của đa phần nhà đầu tư lại bị bào mòn mỗi ngày. Những người đến muộn, đu theo sóng nâng hạng hồi đầu tháng 10 thậm chí có thể đang lỗ nặng dù thị trường đã rất gần mốc 1.800 điểm.

Với mức tăng hơn 650% từ đầu năm, cổ phiếu VIC gặp áp lực chốt lời trong thời gian tới là điều không quá bất ngờ. Đây sẽ là một trong những thách thức với thị trường khi cổ phiếu này có tác động rất lớn về mặt điểm số. Tuy nhiên, khi nhiều cổ phiếu lớn đã lùi về vùng định giá hấp dẫn, tương đương VN-Index ở 1.500, thậm chí là 1.200 điểm, thị trường được kỳ vọng sẽ không điều chỉnh quá sâu nếu dòng tiền luân chuyển sang các nhóm khác.

Nhìn chung, thị trường muốn đi lên bền vững, đạt đến những đỉnh cao mới không thể mãi trông chờ vào một vài cổ phiếu đơn lẻ mà cần sự đồng thuận giữa các nhóm ngành. Trước mắt, để chấm dứt tình trạng “xanh vỏ, đỏ lòng” như hiện nay cần có sự lên tiếng của ít nhất một trong các các nhóm cổ phiếu có ảnh hưởng lớn như ngân hàng, chứng khoán, bất động sản,…

Về triển vọng trung, dài hạn, Dragon Capital cho rằng thị trường Việt Nam hiện hội tụ nhiều yếu tố nền tảng để duy trì đà tăng trưởng tích cực trong năm 2025–2026. Lợi nhuận doanh nghiệp tiếp tục vượt kỳ vọng với lợi nhuận của 80 doanh nghiệp do Dragon Capital theo dõi ước đạt mức tăng trưởng 21,3% trong năm 2025 và tiếp tục duy trì ở mức 16,2% trong năm 2026.

Bên cạnh đó, định giá thị trường đang ở mức hấp dẫn với P/E dự phóng cho năm 2025 chỉ khoảng 12,5–13 lần và 11 lần cho năm 2026 – thấp hơn so với nhiều thị trường trong khu vực, trong khi tốc độ tăng trưởng lợi nhuận lại nổi bật. Ngoài ra, việc Việt Nam được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi sẽ mở ra cơ hội tái định giá (re-rating) lớn, khi dòng vốn quốc tế quy mô lớn có thể đổ mạnh vào thị trường, tạo động lực cho chu kỳ tăng trưởng mới.

Đồng quan điểm, ông Petri Deryng, người đứng đầu PYN Elite Fund kỳ vọng những chính sách vĩ mô đang tạo ra môi trường thuận lợi hơn nữa cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam cũng như đà gia tăng lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết. Quỹ ngoại này thậm chí đã nâng mục tiêu VN-Index lên 3.200 điểm vào năm 2028 trên giả định tốc độ tăng trưởng lợi nhuận bình quân khoảng 18–20% trong những năm tới.