Mục đích của loạt doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ?

Mục đích của loạt doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ?

Thời gian gần đây, một số doanh nghiệp đang mua lại cổ phiếu quỹ. Đáng nói, theo Luật Chứng khoán 2019 (có hiệu lực từ 01/01/2021), cổ phiếu quỹ sau khi mua lại bắt buộc phải hủy bỏ, và doanh nghiệp phải giảm vốn điều lệ tương ứng. Câu hỏi đặt ra là, vậy thì doanh nghiệp mua lại cổ phiếu để làm gì?

Loạt doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ

Những tháng gần đây, thị trường chứng kiến nhiều doanh nghiệp thông báo mua lại cổ phiếu quỹ, bao gồm cả những cái tên lớn.

Gần nhất là Thế giới Di động (HOSE: MWG) với thông báo mua lại 10 triệu cp quỹ theo phương án được HĐQT và cổ đông thông qua. Thương vụ dự kiến được thực hiện theo hình thức khớp lệnh từ ngày 19/11 – 18/12/2025, nhằm giảm vốn điều lệ. Nguồn vốn thực hiện từ vốn tự có, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối (căn cứ BCTC năm 2024 đã được kiểm toán là gần 12.6 ngàn tỷ đồng). Dự kiến, để mua hết lượng cổ phần này, MWG cần chi khoảng 800 tỷ đồng.

* Thế giới Di động thông báo mua 10 triệu cp quỹ

TVC (Tập đoàn Quản lý tài sản T-Corp) cũng đã mua lại 15 triệu cp quỹ trong giai đoạn 6/10 – 4/11. Dù không thể hoàn thành hết vì lý do thị trường không thuận lợi, nhưng lượng cổ phiếu mua lại của TVC cũng lên tới 14.46 triệu đơn vị, ước chi khoảng 170 tỷ đồng. TVC cũng chính thức rời mốc vốn điều lệ ngàn tỷ đồng khi số lượng cổ phiếu giảm còn hơn 96.1 triệu cp sau thương vụ.

* TVC mua không hết 15 triệu cp quỹ

Nhựa Tân Đại Hưng (HOSE: TPC) cũng mới công bố kế hoạch giảm hơn 25% vốn điều lệ, được nêu trong tài liệu sẽ được trình tại ĐHĐCĐ bất thường 2025 sắp tới (01/12). Theo đó, TPC sẽ mua lại 5.7 triệu cp. Nguồn vốn mua lại cổ phiếu sẽ lấy từ nguồn thặng dư vốn cổ phần theo BCTC thời điểm gần nhất là 77.2 tỷ đồng, tương ứng giá mua tối đa 13,500 đồng/cp. Sau khi hoàn tất việc mua lại, vốn điều lệ của TPC sẽ giảm từ hơn 225 tỷ đồng xuống còn hơn 168 tỷ đồng.

* Nhựa Tân Đại Hưng muốn giảm hơn 25% vốn điều lệ thông qua mua lại cổ phiếu

Mua lại để làm gì?

Trước khi Luật Chứng khoán 2019 có hiệu lực, cổ phiếu quỹ từng là cứu cánh cho nhiều doanh nghiệp khi thị trường đi xuống. Khung pháp lý khi đó cho phép các doanh nghiệp mua lại cổ phiếu như một hình thức giảm cung, rồi toàn quyền bán ra khi cần huy động vốn. Nói cách khác, doanh nghiệp được quyền “lướt sóng” chính cổ phiếu của mình – mua lại khi giá thấp để bình ổn và bán ra khi thuận lợi.

Nhưng kể từ 01/01/2021, khi Luật Chứng khoán 2019 chính thức có hiệu lực, câu chuyện cổ phiếu quỹ rẽ sang một nhánh khác. Doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ bắt buộc phải hủy bỏ số cổ phiếu này và giảm vốn điều lệ tương ứng. Ngoài ra, việc mua lại cần được ĐHĐCĐ thông qua, thay vì HĐQT có thẩm quyền quyết định mua tối đa 10% như trước kia. Tức, việc mua cổ phiếu quỹ, dù vẫn có thể mang tính chất đỡ giá, nhưng không thể có hiệu lực ngay lập tức ở thời điểm cổ phiếu bị bán dưới giá trị.

Do vậy, cổ phiếu quỹ trở thành công cụ thiên nhiều hơn về tài chính. Mua cổ phiếu quỹ đồng nghĩa với giảm vốn điều lệ, mang đến tác động tức thì là cải thiện EPS (thu nhập trên cổ phiếu) và ROE (lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu). Giá trị sổ sách có thể giảm hoặc không (tùy thuộc vào nguồn tiền sử dụng), nhưng BVPS (giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu) có thể tăng nhờ chia cho lượng cổ phiếu ít hơn. Ngược lại, D/E (nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu) tăng, có thể khiến cổ phiếu trở nên… kém hấp dẫn hơn.

MWG, với thị giá đang ở vùng cao kỷ lục (so với đỉnh từng lập vào tháng 4/2022), việc mua cổ phiếu quỹ phần lớn nằm ở câu chuyện về chỉ số tài chính. Trong phương án công bố, MWG chỉ nêu mục đích mua lại là “giảm vốn điều lệ” – điều tất nhiên sẽ xảy ra khi mua lại cổ phiếu quỹ. Tuy nhiên, Chủ tịch Nguyễn Đức Tài từng chia sẻ phương án này không nhằm để đỡ giá, mà là một chiến lược dài hạn để tăng tỷ lệ sở hữu của cổ đông, qua đó tăng giá trị thực cho nhà đầu tư.

Ông Tài khẳng định, MWG luôn dành một phần lợi nhuận hằng năm cho hoạt động này, tách biệt hoàn toàn với việc điều tiết giá cổ phiếu ngắn hạn. Thực tế, việc nguồn thực hiện đến từ nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối cho thấy Doanh nghiệp đang có bức tranh hoạt động thuận lợi và nguồn tiền dồi dào, đủ để thực hiện cam kết về giá trị dài hạn cho cổ đông.

TVC cũng mua lại cổ phiếu bằng nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối. Tại ĐHĐCĐ thường niên 2025, lãnh đạo doanh nghiệp cho biết, phương án này nằm trong chiến lược để nâng cao giá trị và uy tín đối với cổ đông, trong bối cảnh giá cổ phiếu TVC đang thấp hơn giá trị sổ sách.

Chủ tịch Nguyễn Thị Hằng chia sẻ về phương án này: “Lãi lũy kế của Công ty tới nay hơn 300 tỷ đồng, tạm tính việc mua lại tối đa 15 triệu cp với giá 13,500 đồng/cp (ngày 14/06) thì Công ty sử dụng khoảng 200 tỷ đồng. Còn lại dự kiến chia 10% cổ tức năm 2021. Nếu kết quả kinh doanh 2025 khả quan, cuối năm Công ty sẽ tạm ứng cổ tức khoảng 6%”.

Trong khi đó, câu chuyện của TPC có phần khác biệt. Tại ĐHĐCĐ 2025, Chủ tịch HĐQT Phạm Trung Cang chia sẻ áp lực cạnh tranh mảng bao bì nhựa ngày càng lớn, đặc biệt từ đối thủ từ Trung Quốc – một trong những nguyên nhân buộc Công ty phải giảm giá bán, dẫn đến khoản lỗ lớn năm 2023. TPC buộc phải tái cơ cấu, bao gồm bán tài sản không còn phù hợp, thu hẹp sản xuất và tinh gọn mô hình vận hành nhằm giảm chi phí cố định. Việc mua cổ phiếu quỹ góp phần giảm áp lực tỷ suất lợi nhuận trên vốn, mở đường cho kế hoạch chia cổ tức trở lại từ năm nay.

Ông Cang cho hay, nếu kế hoạch mua cổ phiếu quỹ hoàn tất và giảm vốn điều lệ thành công, lượng cổ phiếu lưu hành sẽ giảm từ hơn 22 triệu xuống còn khoảng 15-17 triệu cp, giúp nâng cao thu nhập trên mỗi cổ phần và tăng khả năng chi trả cổ tức.

Dĩ nhiên, vẫn có trường hợp mua cổ phiếu quỹ chỉ để đỡ giá. Như Gemadept (HOSE: GMD) đã thông báo về kế hoạch mua lại 21 triệu cp quỹ tại ĐHĐCĐ 2025 hồi tháng 6. Tuy nhiên, Doanh nghiệp cho biết, chỉ thực hiện phương án này khi giá cổ phiếu GMD trên thị trường thấp hơn 1.5 lần BVPS, ước tính 45,000 đồng/cp.

ĐHĐCĐ thường niên 2025 của GMD

Nguyên nhân do thời điểm xây dựng phương án, thị trường trải qua cú sập bất ngờ vì thuế quan vào đầu tháng 4. Khi đó, cổ phiếu GMD bị đẩy về vùng giá 42,000 đồng/cp – thấp nhất kể từ tháng 9/2023, và ban lãnh đạo GMD tin rằng cổ phiếu không phản ánh đúng giá trị thật của Doanh nghiệp. Dù vậy, ở thời điểm ĐHĐCĐ diễn ra, giá cổ phiếu đã phục hồi và hiện tại đang được giao dịch quanh 60,000 – 63,000 đồng/cp, đồng nghĩa phương án này chưa cần áp dụng.

Châu An

FILI

– 08:04 27/11/2025