Nâng hạng thị trường chứng khoán để tái định vị và mở ra dư địa mới

Nâng hạng thị trường chứng khoán để tái định vị và mở ra dư địa mới

So với các quốc gia trong khu vực châu Á, Việt Nam dù là cái tên đang lên ở vũ đài kinh tế nhưng vẫn đang đi sau trong bảng xếp hạng về thị trường chứng khoán. Điều này đồng nghĩa, thị trường luôn được xem là phong vũ biểu của nền kinh tế này đang cần được tái định vị.

Theo xếp hạng của FTSE Russell, thị trường cổ phiếu Việt Nam đang ở phân hạng cận biên (Frontier). Ở châu Á, hạng này ngang với những cái tên như Bangladesh, Pakistan, Palestine – những quốc gia ít nhiều đang trải qua các cuộc xung đột, khủng hoảng chính trị, cũng như có động lực tăng trưởng kinh tế mờ nhạt.

Cùng với đó, dấu hiệu để thấy được “chiếc áo” cận biên đã quá chật chội, đang hạn chế dư địa phát triển của thị trường là việc cổ phiếu Việt Nam đã chiếm tỷ trọng lần lượt đến 36.2% và 28.3% tổng giá trị vốn hóa của các rổ FTSE Frontier Index Series và MSCI Frontier Market Index tính đến ngày 29/08/2025.

Với tầm nhìn chiến lược là trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam – ngày nay đã là một trung tâm công nghiệp, xuất khẩu, với các cảng biển nằm trong tốp sản lượng thế giới – đang triển khai một loạt cải cách sâu rộng về môi trường kinh doanh. Trong đó, việc hiện đại hóa thị trường chứng khoán đang được chú trọng, với định hướng ngắn hạn là nâng hạng từ cận biên lên mức thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging Market) theo hệ thống của tổ chức FTSE Russell ngay trong năm 2025.

Vào ngày 15/09 mới đây, trong buổi làm việc giữa Đoàn công tác Bộ Tài chính Việt Nam và Sở Giao dịch Chứng khoán London (LSE), Bộ Trưởng Bộ Tài chính – ông Nguyễn Văn Thắng cũng đã bày tỏ sự tự tin về triển vọng nâng hạng ở kỳ 10/2025, khi các cơ quan quản lý thị trường đến nay đã nỗ lực đáp ứng đầy đủ các tiêu chí xếp loại của FTSE Russell – cũng là công ty con của LSE.

Trong trường hợp được nâng hạng như kỳ vọng, sau 7 năm nằm trong danh sách xem xét, Việt Nam sẽ bước chân vào phân hạng mới nổi thứ cấp cùng với những quốc gia có hồ sơ phát triển kinh tế nổi bật nhất tại châu Á như Trung Quốc và Ấn Độ, hay nền kinh tế giàu tài nguyên và đang có những bước chuyển đổi ấn tượng là Ả Rập Xê-út.

Nâng cấp thị trường để tái định vị
Việt Nam hướng đến “chung mâm” với các nền kinh tế có trình độ phát triển cao hơn/đang có động lực tăng trưởng tốt hơn tại khu vực Châu Á

Hiện nay, ngoại trừ Việt Nam, tất cả các quốc gia khác thuộc nhóm các nền kinh tế hàng đầu Đông Nam Á (ASEAN-6) đều đã có thị trường chứng khoán được xếp hạng từ mức mới nổi trở lên. Trong đó, riêng Singapore đã là thị trường phát triển (Developed Market).

Việt Nam là quốc gia tăng trưởng kinh tế nhanh nhất Đông Nam Á trong thập niên qua, nhưng vẫn còn đi sau so với các quốc gia láng giềng như Thái Lan, Indonesia, Philippines, Malaysia khi xét đến mức độ phát triển của thị trường chứng khoán.

Theo các báo cáo từ FTSE Russell, Malaysia đã chính thức được xếp hạng là thị trường mới nổi tiên tiến kể từ tháng 6/2011, trong khi Thái Lan là kể từ tháng 3/2012. Ở phân hạng mới nổi thứ cấp mà Việt Nam đang hướng đến, thị trường cổ phiếu Indonesia và Philippines cũng đã có mặt từ năm 2006.

Nhận định của World Bank tại báo cáo năm 2023 về chủ đề khai mở thị trường vốn, Việt Nam không thể tiếp tục ở nhóm cận biên nếu muốn trở thành một nước có thu nhập cao, vì điều này sẽ cản trở khả năng tiếp nhận tài chính để đạt được mức tăng trưởng mong muốn.

Việc gia tăng sự tham gia của dòng vốn quốc tế sẽ tạo nên rủi ro biến động trong tương lai. Tuy nhiên, World Bank lập luận rằng, Việt Nam vẫn cần phải thu hút nguồn vốn đầu tư lớn vào khu vực tư nhân, đặc biệt là thông qua cổ phần, bao gồm cả các nguồn đầu tư quốc tế.

Chẳng hạn, đối với lĩnh vực ngân hàng, đây sẽ là một trong những bên hưởng lợi chính. Điều này là do việc nâng hạng thị trường có thể giúp các tổ chức tín dụng được tiếp cận rộng mở hơn đến các nguồn vốn mới dành cho việc tái cơ cấu vốn. Ngoài ra, những tiến triển trong việc thu hút dòng vốn quốc tế sẽ là nhân tố thúc đẩy cho các đợt IPO lớn cũng như cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước trong tương lai.

Thừa Vân

FILI

– 12:00 06/10/2025