Trong bối cảnh khu vực kinh tế tư nhân gặp nhiều khó khăn về vốn, công nghệ và năng lực cạnh tranh, việc Thủ tướng Chính phủ giao Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) nghiên cứu thành lập Quỹ Phát triển kinh tế tư nhân được xem như một hướng đi sáng tạo. Quỹ được kỳ vọng sẽ hỗ trợ về tài chính, tạo động lực để doanh nghiệp bứt phá, hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
.jpg)
Doanh nghiệp Việt, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa còn nhiều hạn chế về vốn, năng lực công nghệ, khả năng tiếp cận thị trường. Ảnh: Tiên Giang
Khoảng trống lớn về vốn và công nghệ
Khu vực kinh tế tư nhân hiện chiếm trên 40% GDP, 30% thu ngân sách, 85% lực lượng lao động. Tuy nhiên, phần lớn trong số đó là khối doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), còn rất nhiều hạn chế về vốn, năng lực công nghệ, khả năng tiếp cận thị trường.
Hiện nay, Nhà nước đã có các chính sách hỗ trợ DNNVV như Quỹ Bảo lãnh tín dụng, Quỹ Phát triển DNNVV, Quỹ Đổi mới công nghệ…, nhưng nhiều ý kiến cho rằng, các quỹ này hoạt động còn rời rạc, quy mô nhỏ và hiệu quả tạo sức bật cho DN chưa cao.
Từ thực tế đời sống sản xuất kinh doanh cho thấy, DN Việt chủ yếu phụ thuộc vào dòng vốn vay ngân hàng ngắn hạn, yêu cầu tài sản thế chấp lớn. Vì vậy, nhiều DN khó tiếp cận nguồn vốn dù nhu cầu là rất lớn.
Ông Phí Ngọc Trịnh, Tổng giám đốc Tập đoàn Hồ Gươm dẫn chứng, ngành dệt may có nhu cầu đầu tư rất lớn để nâng cấp công nghệ, cải thiện năng suất lao động và triển khai các hệ thống quản lý hiện đại nhằm cải thiện năng lực cạnh tranh. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt về giá, áp lực từ thuế đối ứng của Hoa Kỳ…, DN mong muốn Chính phủ sớm có những chính sách hỗ trợ thiết thực, từ miễn giảm thuế cho đến vay vốn ưu đãi.
Theo bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển DN tư nhân và Kinh tế tập thể thuộc Bộ Tài chính, việc đầu tư vào chuyển đổi xanh đòi hỏi chi phí lớn về vốn, công nghệ và nhân lực, đây cũng là một thách thức không nhỏ khi lợi nhuận của các DNNVV còn mỏng và năng lực tích lũy hạn chế.
Mở rộng các mô hình quỹ hỗ trợ rủi ro
Bên cạnh những cơ chế, chính sách về hỗ trợ tài chính gián tiếp như: ưu đãi thuế, tiếp cận tín dụng, tiếp cận đất đai…, nhiều ý kiến cho rằng, Chính phủ cần xây dựng các mô hình dạng quỹ đầu tư hỗ trợ rủi ro theo cơ chế hợp tác công – tư nhằm nuôi dưỡng DN phát triển.
Tại cuộc họp với Ban IV, Thủ tướng Chính phủ đã giao ông Trương Gia Bình – Chủ tịch Tập đoàn FPT, ông Don Lâm – Nhà sáng lập Tập đoàn VinaCapital cùng các thành viên của Ban IV nghiên cứu thành lập Quỹ Phát triển kinh tế tư nhân. Chính phủ sẽ đồng hành, hỗ trợ trong quá trình xây dựng và vận hành Quỹ nhằm bảo đảm hiệu quả, đúng định hướng. Mục tiêu là để huy động sức mạnh toàn dân, toàn xã hội, khuyến khích người dân mạnh dạn đầu tư, sản xuất, góp phần phát triển đất nước.
Ủng hộ đề xuất này, một số ý kiến cho rằng, để bảo đảm không bị chồng chéo với các quỹ hiện hữu, đồng thời để cân bằng giữa hỗ trợ và quản lý đầu tư, mô hình Quỹ Phát triển kinh tế tư nhân nên xây dựng theo hướng hỗ trợ tài chính trực tiếp. Đây phải được xem như là dòng vốn mồi và chấp nhận có tỷ lệ rủi ro nhất định. Đối tượng được hỗ trợ phải là những DN tiêu biểu trong các ngành nghề ưu tiên như công nghệ, y tế, logistics, năng lượng tái tạo…
Thực tế cho thấy, nhờ trợ lực từ dòng vốn khởi đầu tạo sức bật của Quỹ VinaCapital, Tập đoàn Kido đã có một bước tiến dài, trở thành tên tuổi hàng đầu trong ngành tiêu dùng, từ một công ty gia đình trở thành DN đại chúng và niêm yết trên sàn chứng khoán; thực hiện thành công nhiều thương vụ M&A mở rộng ngành hàng thức ăn nhanh…
Cũng với tinh thần hợp tác công – tư, bà Trần Thị Thu Trang, Chủ tịch Hanel PT NextTech đề nghị Chính phủ thành lập Quỹ Bảo hiểm rủi ro thương mại quốc tế tương tự như mô hình Quỹ NEXI của Nhật Bản (bảo hiểm cho DN khi đối tác phá sản, không thanh toán hoặc gặp rủi ro chính trị ở hơn 100 thị trường); Quỹ Euler Hermes/Allianz Trade của Liên minh châu Âu (bảo hiểm xuất khẩu cho DN ở hơn 50 quốc gia, kết hợp dữ liệu rủi ro toàn cầu và hỗ trợ bồi thường 80 – 90% tổn thất)… Cơ chế hoạt động của Quỹ là DN đóng phí bảo hiểm (0,5 – 1% giá trị hợp đồng) khi rủi ro xảy ra, quỹ bồi thường phần lớn thiệt hại. Nhà nước hỗ trợ một phần phí bảo hiểm cho DNNVV khi mở thị trường mới.
Tại Việt Nam, theo bà Trang, hiện đã xuất hiện mô hình bảo hiểm tín dụng xuất khẩu nhưng hầu hết vẫn là quy mô nhỏ (VDB, Bảo Việt, PVI…). Do đó, rất cần thành lập một quỹ có quy mô quốc gia để đủ sức bảo vệ DN. “Có như vậy, DN mới yên tâm khai phá thị trường rủi ro cao, tăng tốc mở rộng xuất khẩu mà không lo mất vốn”, bà Trang nhận định.
Đề xuất này nhận được sự tán đồng của nhiều doanh nhân. Theo ông Nguyễn Văn Thân – Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam, việc thành lập các mô hình quỹ như trên là rất cần thiết, nhất là đối với DNNVV, khắc phục được khoảng trống lớn về nguồn vốn đầu tư phát triển.
Thay vì từng DN đi vay đơn lẻ, ông Nguyễn Hữu Thập – Chủ tịch Hiệp hội DN Tuyên Quang cho rằng, nên hình thành gói tín dụng chuỗi và bảo lãnh tín dụng theo đơn hàng liên kết vùng. Khi rủi ro được chia sẻ theo chuỗi, lãi suất và điều kiện vay trở nên phù hợp hơn. Các tổ chức tín dụng – dịch vụ thiết kế gói nhỏ, chi phí thấp cho DN số hóa từng phần (chữ ký số, hóa đơn điện tử nâng cao, giải pháp bán hàng online…) hỗ trợ cho chuỗi liên kết. Khi mỗi mắt xích chuyển động, cả chuỗi sẽ chuyển động.
Trần Nam
Nguồn: https://stockbiz.vn/tin-tuc/nghien-cuu-thanh-lap-quy-phat-trien-kinh-te-tu-nhan-them-tro-luc-cho-dn-but-pha/35128547
