Nhà đầu tư chứng khoán nên hành động ra sao sau phiên giảm kỷ lục?

Đóng cửa phiên 20/10, VN-Index lùi về mốc 1.636 điểm, ghi nhận mức giảm kỷ lục 94,76 điểm (-5,47%). Thanh khoản tăng mạnh với khối lượng giao dịch trên HOSE đạt hơn 1,7 tỷ đơn vị, tương ứng giá trị trên 53.000 tỷ đồng.

Sau 2 phiên giảm liên tiếp, thị trường chứng khoán đã đánh rơi tổng cộng 130 điểm từ vùng đỉnh, tương ứng mức chiết khấu gần 8%. Cú rơi “thổi bay” toàn bộ thành quả tăng giá từ đầu tháng 10.

Trong bối cảnh rung lắc mạnh, tâm lý hoang mang là điều dễ hiểu, nhưng hành động cảm tính có thể khiến nhà đầu tư rơi vào thế bất lợi. Vậy đâu là chiến lược hợp lý lúc này?

Để giúp nhà đầu tư có thêm góc nhìn, chúng tôi đã có buổi trao đổi với ông 

Nguyễn Trọng Đình Tâm – Phó Giám đốc Khối Phân tích CTCP Chứng khoán ASEAN.

Theo ông, đâu là nguyên nhân dẫn tới áp lực bán đầy bất ngờ của thị trường chứng khoán? Nhịp chỉnh mạnh này cho thấy rủi ro nào đang hiện hữu hay chỉ là điều chỉnh kỹ thuật ?

Ông Nguyễn Trọng Đình Tâm:

Thông tin thanh tra hoạt động phát hành trái phiếu tại một số doanh nghiệp tạo ra hiệu ứng giao dịch thận trọng trên thị trường, thêm vào đó việc chỉ số thị trường chưa xuất hiện nhịp điều chỉnh nào đáng kể tính từ tháng 4/2025 cũng tạo ra trạng thái dồn nén về lực cung, từ đó gây áp lực lớn cho thị trường khi xuất hiện các thông tin kém khả quan.

Nếu quay lại với sóng tăng bùng nổ 2021, thị trường cũng chứng kiến không ít các nhịp biến động lớn đi cùng với trạng thái dư bán sàn của nhiều cổ phiếu, nổi bật nhất là giai đoạn trước Tết 2021.

Mặc dù vậy, đó là những giai đoạn cần thiết để hấp thụ lực cung và cũng đồng thời tạo ra điểm mua dành cho dòng tiền mới. Cần lưu ý rằng, nhịp điều chỉnh trong xu hướng tăng diễn ra càng muộn thì độ biến động sẽ càng lớn.

Dựa vào (1) yếu tố kỹ thuật (mẫu hình sóng Elliot) và (2) yếu tố cơ bản (tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường), tôi đánh giá nhịp biến động mạnh này vẫn là giai đoạn điều chỉnh kỹ thuật trong sóng Tăng lớn của thị trường chung.

Sau phiên giảm điểm kỷ lục, ông dự đoán VN-Index sẽ ra sao?

Ông Nguyễn Trọng Đình Tâm:

VN-Index nhiều khả năng sẽ giảm theo quán tính vào đầu phiên tới (21/10) trước khi dần cân bằng nhờ lực đỡ quanh vùng nền tích lũy hình thành từ tháng 9/2025. Vùng hỗ trợ gần của chỉ số là khu vực 1.600 +/- trong khi kháng cự gần trên chỉ số là ngưỡng điểm 1.650 +/-.

Mặc dù thị trường có thể xuất hiện các nhịp hồi phục kỹ thuật sau phiên biến động, tuy nhiên việc VN-Index hình thành đáy cứng cần được xác nhận bởi các mẫu hình kỹ thuật kinh điển (như cụm nến Bullish Engulfing hoặc nến Hammer đi cùng với khối lượng bùng nổ)

Từ góc nhìn trung hạn, thị trường sau giai đoạn điều chỉnh hiện tại sẽ quay lại đà tăng với động lực hỗ trợ quan trọng từ bối cảnh vĩ mô thuận lợi, định giá thị trường hấp dẫn bên cạnh lực đẩy từ câu chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán.

Tôi cho rằng giai đoạn này sẽ là bước “reset” cần thiết trước khi thị trường có thể quay lại quỹ đạo tăng được hình thành từ quý 2/2025, nhờ các điểm sáng trong bức tranh vĩ mô được duy trì, bên cạnh sự thay đổi về “chất” của thị trường sau câu chuyện nâng hạng.

Nhiều khả năng, VN-Index sẽ tiếp tục hình thành đỉnh mới trong khoảng thời gian cuối năm 2025 và đầu năm 2026 với vùng mục tiêu đầu tiên là khu vực 1.800 điểm.

Nhóm ngành nào có khả năng hồi phục sớm nhất khi thị trường ổn định trở lại?

Ông Nguyễn Trọng Đình Tâm:

Trước khi xuất hiện nhịp hồi phục đầu tiên của VN-Index, thông thường các cổ phiếu mạnh nhất trong giai đoạn liền trước sẽ có xu hướng dừng giảm và hồi phục trước, ví dụ nhóm cổ phiếu Vingroup, Vietjet,…

Mặc dù vậy, tại giai đoạn thị trường tạo đáy cứng (có thể xuất hiện sau một khoảng thời gian tính từ nhịp hồi phục kỹ thuật đầu tiên), các nhóm cổ phiếu khác có thể sẽ trở thành nhóm dẫn dắt, thông thường là các đại diện thuộc các lĩnh vực quen thuộc như Ngân hàng, Chứng khoán, Bất động sản. Đây đều là các nhóm ngành đang được dự báo ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận 2 con số trong năm 2025. Thêm vào đó, cổ phiếu Chứng khoán thường là nhóm có diễn biến đồng pha với thị trường chung.

Cũng lưu ý rằng, không phải toàn bộ cổ phiếu trong một lĩnh vực đều hình thành xu hướng tương tự nhau, điều này còn phụ thuộc vào câu chuyện hỗ trợ tại từng thời điểm. Chẳng hạn kể từ đầu năm 2025, nhóm cổ phiếu NHTMCP tư nhân có xu hướng thu hút dòng tiền mạnh hơn so với nhóm cổ phiếu NHTMCP quốc doanh.

Giai đoạn thị trường giảm mạnh luôn là “phép thử” đối với tâm lý nhà đầu tư cá nhân. Theo ông, đâu là sai lầm phổ biến nhất mà họ nên tránh?

Ông Nguyễn Trọng Đình Tâm:

Tôi nhận thấy điều quan trọng nhất khi đầu tư chứng khoán là năng lực quản trị danh mục. Sau pha giảm hôm nay, nhiều nhà đầu tư cố gắng đi tìm thông tin mới để giải thích cho trạng thái của thị trường tuy nhiên thực tế điều đó không quá quan trọng khi nhiều cổ phiếu đã giảm sàn, ngoài ra có nhiều thông tin, số liệu nằm ngoài khả năng nắm bắt, dự báo hoặc ước tính của nhà đầu tư.

Thay vì đi tìm thông tin giải thích, nhà đầu tư cần chủ động quản trị danh mục thông qua việc xác định trước các điểm dừng lỗ và chặn lãi.

Ví dụ, nhà đầu tư đang mua cổ phiếu với kỳ vọng lợi nhuận đạt 21%, nhà đầu tư áp dụng tỷ lệ risk/reward là 1:3 thì mức dừng lỗ phù hợp là 7%. Khi cổ phiếu giảm quá 7%, nhà đầu tư thực hiện stop loss để bảo toàn giá trị danh mục. Ngoài ra nếu nhà đầu tư đã có lời lên tới 18%, hoàn toàn có thể đặt mức chặn lãi ở ngưỡng +15% và thực hiện chốt lời khi giá giảm vi phạm ngưỡng này.

Bên cạnh đó, một bẫy tâm lý thường thấy khi đầu tư chứng khoán là “thấy an toàn rồi mới mua” và sự an toàn này thường được thể hiện bằng một con sóng tăng mạnh của cổ phiếu. Đây là điều không hợp lý do giá vốn thấp mới là cách tốt nhất để đảm bảo sự an toàn của danh mục.

Vậy, nhà đầu tư cá nhân nên ưu tiên hành động như thế nào để bảo vệ an toàn danh mục?

Ông Nguyễn Trọng Đình Tâm:

Nhà đầu tư đã mua cổ phiếu với giá vốn ở mức cao và đang lỗ trong ngắn hạn có thể bán bớt 1 phần ngay đầu phiên 21/10, sau đó chờ hồi phục để canh xử lý tài khoản, lưu ý không bán đuổi bằng mọi giá.

Nhà đầu tư đang có tỷ trọng tiền mặt lớn tất nhiên sẽ thoải mái hơn, có thể canh mở dần vị thế tại các lĩnh vực luôn nhận được sự quan tâm của dòng tiền lớn (

Ngân hàng, Chứng khoán, Bất động sản

), tuy nhiên có thể tránh 1 số doanh nghiệp đang gặp vấn đề về câu chuyện trái phiếu.

Trong trường hợp nhà đầu tư đang lỗ nặng, ngay lúc này thì cần đánh giá lại phương pháp xác định điểm mua cũng như cách quản trị danh mục. Nếu hiểu đơn giản, chúng ta đã kiếm được rất nhiều lợi nhuận trong nhiều tháng qua thì 1 “cây sàn” cũng không phải là điều quá đáng sợ.