Nhà đầu tư nên làm gì khi bị “kẹp hàng” cổ phiếu liên tục giảm sàn?

Với 3 phiên liên tiếp giảm hết biên độ và 21 triệu cổ phiếu bị “nhốt sàn”, cổ phiếu DGC của CTCP Tập đoàn Hóa chất Đức Giang đang trở thành điểm nóng của thị trường. Giá cổ phiếu lao dốc chỉ là phần nổi, nhà đầu tư đang hoang mang lo ngại khi rơi vào tình cảnh bị “kẹp hàng”– bán không được, giữ không xong.

Thực tế, đây không phải lần đầu thị trường chứng khoán Việt Nam chứng kiến những cổ phiếu giảm sàn liên tiếp với dư bán lớn. Tuy nhiên, mỗi lần kịch bản này xảy ra, tâm lý hoảng loạn, bán bằng mọi giá lại xuất hiện. Vậy khi trót nắm giữ cổ phiếu giảm sàn nhiều phiên, nhà đầu tư nên xử lý ra sao?

“Kẹp hàng” – áp lực lớn nhất không nằm ở tài khoản

Điểm chung của các cổ phiếu giảm sàn liên tiếp là tâm lý sợ hãi lan nhanh hơn cả thông tin. Khi giá giảm mạnh, dư bán lớn, nhà đầu tư không chỉ đối mặt với khoản lỗ trên giấy mà còn chịu áp lực tâm lý nặng nề vì mất quyền chủ động.

Trong bối cảnh đó, sai lầm phổ biến nhất là ra quyết định dựa trên cảm xúc. Việc đặt lệnh bán bằng mọi giá trong trạng thái hoảng loạn, hoặc ngược lại là cố giữ cổ phiếu chỉ vì “đã lỗ quá nhiều”, đều có thể khiến rủi ro tăng cao. Điều quan trọng đầu tiên là nhà đầu tư cần tạm thời dừng lại, đánh giá lại vị thế một cách lý trí, thay vì phản ứng theo diễn biến giá từng phút.

Phân loại nguyên nhân giảm giá: kỹ thuật hay nền tảng?

Không phải mọi cú giảm sàn đều giống nhau. Trước khi quyết định hành động, nhà đầu tư cần trả lời một câu hỏi cốt lõi: nguyên nhân khiến cổ phiếu giảm sàn là gì?

Nếu đà giảm đến từ yếu tố kỹ thuật, tâm lý hoặc tin tức ngắn hạn, thị trường thường sẽ cần thời gian để hấp thụ thông tin và cân bằng lại cung – cầu. Trong trường hợp này, áp lực bán có thể suy yếu sau một số phiên khi lượng cổ phiếu muốn thoát hàng đã cạn dần.

Ngược lại, nếu thông tin tiêu cực ảnh hưởng trực tiếp đến triển vọng kinh doanh, biên lợi nhuận hoặc mô hình tăng trưởng dài hạn của doanh nghiệp, rủi ro sẽ không chỉ dừng lại ở vài phiên giảm sàn. Khi đó, việc nắm giữ cổ phiếu chỉ vì “hy vọng hồi” có thể khiến nhà đầu tư bỏ lỡ cơ hội cơ cấu danh mục sang những tài sản ít rủi ro hơn.

Quản trị rủi ro: bảo toàn vốn quan trọng hơn gỡ lỗ

Một nguyên tắc quan trọng trong đầu tư là bảo toàn vốn luôn đứng trước mục tiêu lợi nhuận. Khi cổ phiếu rơi vào trạng thái giảm sàn nhiều phiên, nhà đầu tư cần nghiêm túc xem xét lại tỷ trọng nắm giữ trong danh mục.

Với những tài khoản sử dụng margin, áp lực càng lớn khi giá giảm kéo theo nguy cơ call margin hoặc bán giải chấp. Trong trường hợp này, ưu tiên hàng đầu là giảm đòn bẩy, tránh để bị động trước các quyết định từ công ty chứng khoán.

Ngay cả với nhà đầu tư không sử dụng margin, việc tiếp tục nắm giữ toàn bộ vị thế trong một cổ phiếu đang chịu áp lực bán lớn cũng đồng nghĩa với việc đặt danh mục vào trạng thái rủi ro cao. Cơ cấu từng phần, hạ tỷ trọng khi có thanh khoản trở lại có thể là lựa chọn giúp giảm thiểu thiệt hại thay vì chờ đợi một nhịp hồi không chắc chắn.

Tránh “bình quân giá xuống” trong xu hướng xấu

Một phản xạ khá phổ biến khi bị kẹp hàng là mua thêm để bình quân giá, với kỳ vọng chỉ cần cổ phiếu hồi nhẹ là có thể thoát lỗ. Tuy nhiên, trong bối cảnh xu hướng giảm chưa kết thúc và dư bán sàn vẫn lớn, chiến lược này tiềm ẩn rủi ro rất cao.

Bình quân giá xuống chỉ phù hợp khi xu hướng giảm đã kết thúc và có dấu hiệu tạo đáy rõ ràng. Ngược lại, mua thêm trong lúc cung bán vẫn áp đảo chẳng khác nào “bắt dao rơi”, khiến mức độ thua lỗ phình to nếu cổ phiếu tiếp tục giảm.