Trong số các tổ chức tín dụng thuộc diện cần xử lý đặc biệt, SCB được xem là một trường hợp phức tạp khi liên quan đến khối tài sản lớn, trải dài từ các khoản vay nội bảng đến tài sản thế chấp, bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp. Sau khi bà Trương Mỹ Lan – người bị cáo buộc kiểm soát SCB thông qua hàng trăm pháp nhân – bị bắt, quá trình điều tra và rà soát tài sản cho thấy nhiều tầng quan hệ sở hữu, giao dịch tài chính và nghĩa vụ tài sản có tính chất liên kết chặt chẽ, đòi hỏi phải bóc tách từng phần.
Tài sản không chỉ hiện diện trên sổ sách ngân hàng, mà còn phân tán qua các dự án bất động sản dang dở, trái phiếu doanh nghiệp chưa tất toán, cổ phiếu chưa thể giao dịch, hoặc các hợp đồng tín dụng từng được giải ngân trước, hoàn thiện hồ sơ sau. Một phần trong số đó đang bị kê biên phục vụ điều tra, trong khi một số khác thuộc sở hữu của các pháp nhân trung gian. Chính vì vậy, SCB hiện tại được xem như “một mê cung tài sản”, nơi việc tái cơ cấu không đơn thuần là bài toán vốn, mà là thách thức về xử lý tài sản chồng lấn, pháp lý phức tạp và thiếu thanh khoản.
Vị trí của Novaland trong chuỗi liên kết
Trong đề án tái cơ cấu SCB do Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đệ trình, Novaland được đề cập là một trong những nhà đầu tư trong nước có thể tham gia vào quá trình xử lý tài sản. Cùng với các đơn vị như Hưng Thịnh, Tổng Công ty CP Đền bù Giải tỏa và Green Mark Construction. Novaland được kỳ vọng có thể góp phần khai thác hoặc tái phát triển một số dự án bất động sản quy mô lớn nhằm tạo dòng tiền phục vụ quá trình tái cơ cấu.
Danh mục tài sản được nhắc đến trong đề án có tổng giá trị ước tính hàng trăm nghìn tỷ đồng, gồm: Mũi Đèn Đỏ (Saigon Peninsula): khoảng 180.000 tỷ đồng; Dự án Ba Son: gần 50.000 tỷ đồng; Cụm dự án tại trung tâm TP.HCM như 87 Cống Quỳnh, 289 Trần Hưng Đạo, khu tứ giác Nguyễn Huệ – Amigo, Cảng Sài Gòn: khoảng 250.000 tỷ đồng; Cùng với khoảng 100.000 tỷ đồng tài sản thế chấp khác như cổ phiếu, bất động sản dở dang…
Phần lớn trong số này được cho là đang bị phong tỏa, hoặc chưa thể giao dịch, chuyển nhượng một cách hợp pháp. Trong bối cảnh đó, vai trò của các doanh nghiệp có năng lực phát triển đô thị như Novaland, không nằm ở việc rót vốn trực tiếp vào SCB, mà ở khả năng “kích hoạt” giá trị thương mại của các tài sản đang bị “đóng băng”.
Sự xuất hiện của Novaland trong đề án này cũng gợi đến một số sự kiện đã được đề cập trong quá khứ. Cụ thể, tại phiên tòa tháng 10/2024, bị cáo Trương Mỹ Lan từng đề nghị Tập đoàn Novaland thanh toán 2.500 tỷ đồng để khắc phục hậu quả liên quan đến Công ty CP Đầu tư Tân Thành Long An – một doanh nghiệp từng phát hành 5.000 tỷ đồng trái phiếu, có sự tham gia của Chứng khoán Tân Việt (tư vấn phát hành) và SCB (quản lý tài sản đảm bảo). Dù không phải là đơn vị phát hành, đề nghị này từ phía bị cáo đã làm dấy lên câu hỏi về mối quan hệ tài chính nào đó giữa Novaland và các thực thể liên quan.
Ngoài ra, ông Trương Khánh Hoàng – quyền Tổng Giám đốc SCB giai đoạn 2021–2022, là một trong các bị cáo bị truy tố trong vụ án, cũng từng làm việc tại Novaland giai đoạn 2014–2017 với vai trò phụ trách thị trường vốn. Theo cáo trạng, ông Hoàng đã phê duyệt hàng trăm khoản vay tại SCB với tổng giá trị hơn 285.000 tỷ đồng, liên quan đến nhiều sai phạm. Dù không có cáo buộc hình sự nào liên quan đến thời gian ông này làm việc tại Novaland, mối liên hệ về nhân sự này vẫn là một chi tiết được dư luận chú ý trong bối cảnh hiện nay.
Trong đề án gửi cơ quan chức năng, Vạn Thịnh Phát đề xuất một số cơ chế đặc biệt để tái cơ cấu SCB, bao gồm: Miễn lãi trong 12 năm cho khoản vốn đã giải ngân; Gỡ bỏ tình trạng kê biên với các tài sản liên quan; Thiết lập cơ chế giám sát liên ngành, vận hành theo mô hình tương tự VAMC hoặc Vinashin.
Hiện tại, Văn phòng Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu và báo cáo Thủ tướng về phương án này. Tuy nhiên, việc xử lý tài sản liên quan đến đại án SCB – Vạn Thịnh Phát không đơn thuần là chuyện tái cấu trúc doanh nghiệp, mà là một quá trình pháp lý – tài chính có độ rủi ro cao, cần sự phối hợp liên ngành và thận trọng trong từng bước triển khai.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/novaland-va-kha-nang-kich-hoat-cac-tai-san-dong-bang-trong-de-an-tai-co-cau-scb-1386204.html
