Trải qua 20 năm hoạt động, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) không ngừng nỗ lực, sáng tạo, quyết tâm xây dựng và phát triển các thị trường. Với những bước phát triển nhanh và mạnh, đến nay HNX đã vận hành thành công cùng lúc nhiều thị trường trên nền tảng công nghệ hiện đại với quy mô các thị trường liên tục được mở rộng, hoạt động công khai, minh bạch, khẳng định vị trí quan trọng trong cấu trúc thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam.
Từ hoạt động đấu giá cổ phần, đấu thầu trái phiếu chính phủ (TPCP), đến phát triển thị trường cổ phiếu niêm yết, thị trường công ty đại chúng chưa niêm yết (UPCoM), chứng khoán phái sinh (CKPS) và trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ (TPDNRL), HNX đã trở thành một trụ cột quan trọng của thị trường tài chính quốc gia.
Các thị trường tại HNX đã trở thành kênh huy động vốn quan trọng và hiệu quả cho Nhà nước và các doanh nghiệp, kênh đầu tư hiệu quả của công chúng đầu tư, góp phần đáng kể vào công cuộc chuyển đổi cơ cấu kinh tế của đất nước.
Thị trường niêm yết tăng trưởng vượt bậc về quy mô và thanh khoản
Thị trường cổ phiếu niêm yết tại HNX chính thức đi vào hoạt động từ ngày 14/7/2005 với chỉ 6 doanh nghiệp ban đầu. Sau gần hai thập kỷ phát triển, đến hết tháng 4/2025, HNX đã ghi nhận 311 doanh nghiệp niêm yết với tổng giá trị theo mệnh giá đạt 166.800 tỷ đồng.
Giao dịch cổ phiếu ngày càng phát triển nhanh và mạnh với giá trị bình quân đạt 1.093 tỷ đồng/phiên – tăng 273 lần so với thời kỳ đầu. Vốn hóa thị trường hiện đạt 345.730 tỷ đồng, gấp 183,5 lần so với cuối năm 2005, tương đương khoảng 3% GDP năm 2024.
Thị trường cổ phiếu tại HNX đã trở thành kênh huy động vốn chủ động và hiệu quả cho doanh nghiệp, với tổng số vốn huy động hơn 380.000 tỷ đồng theo mệnh giá.
HNX còn đóng vai trò trung tâm trong tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN), khi từ năm 2005 đã tổ chức các phiên đấu giá cổ phần theo Nghị định 187/2004/NĐ-CP.
Tính đến nay, HNX đã tổ chức 594 phiên đấu giá, huy động hơn 92.000 tỷ đồng , trong đó có 315 phiên phục vụ cổ phần hóa DNNN với nhiều thương vụ lớn từ các “ông lớn” như BIDV, Petrolimex, Tổng công ty Thép Việt Nam, Bảo hiểm Việt Nam…
Song song với cổ phiếu, HNX cũng là đầu mối tổ chức đấu thầu TPCP, trái phiếu chính quyền địa phương và trái phiếu ngoại tệ, góp phần huy động vốn ngoài ngân sách phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.
Từ năm 2006 đến nay, HNX đã tổ chức hơn 3.500 phiên đấu thầu TPCP, huy động hơn 3,45 triệu tỷ đồng cho ngân sách nhà nước.
Hoạt động này không chỉ cung ứng kịp thời vốn cho các công trình trọng điểm mà còn giúp giảm lãi suất huy động từ 4%–9%/năm, tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng tiền lãi và góp phần ổn định mặt bằng lãi suất cho vay toàn hệ thống.
Nhờ nỗ lực không ngừng trong việc nâng cấp công nghệ, minh bạch hóa quy trình, và kết nối hiệu quả giữa thị trường sơ cấp và thứ cấp, HNX đã khẳng định vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cổ phần hóa, huy động vốn và phát triển thị trường vốn Việt Nam.
Thị trường UPCoM tăng gấp trăm lần giá trị giao dịch
Sau khi thị trường niêm yết ổn định, nhằm quản lý các công ty đại chúng chưa niêm yết, HNX đã xây dựng và đưa vào vận hành thị trường UPCoM vào tháng 6/2009. Từ 10 doanh nghiệp lúc khai trương, đến cuối tháng 4/2025, UPCoM có 888 doanh nghiệp đăng ký giao dịch.
Giao dịch bình quân đạt 789,5 tỷ đồng/phiên – tăng hơn 197 lần so với năm 2009. Vốn hóa đạt 1.360.500 tỷ đồng – gấp hơn 319 lần so với cuối năm 2009, tương đương 12% GDP năm 2024.
UPCoM không chỉ tăng minh bạch cho cổ phiếu chưa niêm yết, mà còn là nơi tập dượt cho doanh nghiệp trước khi niêm yết chính thức.
Tính đến tháng 4/2025, đã có 91 doanh nghiệp từ UPCoM chuyển lên niêm yết tại HNX và HOSE.
Thị trường trái phiếu chính phủ: Minh bạch và hiện đại
Từ năm 2009, toàn bộ trái phiếu phát hành qua đấu thầu hoặc bảo lãnh đều được niêm yết và giao dịch tập trung tại HNX trên hệ thống giao dịch trái phiếu chính phủ chuyên biệt. Giao dịch, thanh toán và bù trừ hoàn toàn điện tử, phù hợp với thông lệ quốc tế, chủ yếu dành cho các định chế tài chính như ngân hàng thương mại và nhà đầu tư tổ chức trong và ngoài nước.
Đến tháng 4/2025, quy mô niêm yết TPCP tại HNX đạt 2,35 triệu tỷ đồng – gấp 14 lần so với năm 2009, tương đương khoảng 20% GDP năm 2024. Giao dịch bình quân đạt 11.780 tỷ đồng/phiên – gấp hơn 32 lần.
HNX cũng đã xây dựng đường cong lợi suất TPCP – công cụ chỉ báo xu hướng lãi suất trên thị trường, hỗ trợ Bộ Tài chính và Kho bạc Nhà nước lựa chọn lãi suất phát hành hợp lý, từ đó góp phần ổn định thị trường vốn và điều hành chính sách tiền tệ.
Thị trường phái sinh phát triển vượt bậc sau 8 năm vận hành
Thị trường CKPS chính thức đi vào hoạt động ngày 10/8/2017, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong cấu trúc thị trường tài chính. Sản phẩm đầu tiên là hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số VN30 – cho phép nhà đầu tư giao dịch hai chiều và phòng ngừa rủi ro.
HNX tiếp tục triển khai thêm các sản phẩm như HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm và 10 năm dành cho nhà đầu tư tổ chức. Sau 8 năm, thị trường có sự tăng trưởng mạnh mẽ.
Trong 4 tháng đầu năm 2025, khối lượng giao dịch HĐTL VN30 bình quân đạt 197.348 hợp đồng/phiên – gấp 18 lần năm 2017.
Hợp đồng mở (Open Interest – OI) đạt 37.707 hợp đồng – gấp 4,67 lần. Giao dịch cao nhất từng ghi nhận là 647.457 hợp đồng (25/10/2022), OI cao nhất là 72.740 hợp đồng (18/11/2024).
CKPS đang trở thành công cụ ổn định tâm lý thị trường, đặc biệt trong các đợt sụt giảm mạnh của thị trường cơ sở, thu hút thêm nhà đầu tư tổ chức và nước ngoài.
Hệ thống giao dịch TPDNRL hỗ trợ doanh nghiệp huy động vốn
Từ năm 2017, khi thị trường TPDNRL tăng trưởng nhanh chóng, đặc biệt trong bối cảnh tín dụng ngân hàng bị siết chặt, HNX được Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước giao xây dựng hệ thống giao dịch tập trung. Sau 9 tháng triển khai, hệ thống TPDNRL đã đi vào vận hành đúng tiến độ ngày 19/7/2023 theo Nghị định 65/2022/NĐ-CP.
Tính đến cuối tháng 4/2025, hệ thống có 1.207 mã trái phiếu của 258 tổ chức phát hành, giá trị đăng ký giao dịch theo mệnh giá đạt hơn 946.000 tỷ đồng. Thanh khoản bình quân đạt 4.807 tỷ đồng/phiên – gấp 4 lần năm 2023. Có 55 thành viên giao dịch là công ty chứng khoán và ngân hàng thương mại.
Năm 2024, có 110 doanh nghiệp phát hành 463 đợt TPDNRL với tổng giá trị 437.927 tỷ đồng – tăng 47,54% so với năm 2023. Trong đó, tổ chức tín dụng chiếm 66%, doanh nghiệp bất động sản chiếm 22,39%.
Riêng 4 tháng đầu năm 2025, có thêm 27 đợt phát hành với tổng giá trị 42.437 tỷ đồng.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/quy-mo-hnx-sau-hai-thap-ky-vuot-moc-hang-trieu-ty-dong-von-hoa-van-hanh-dong-bo-he-sinh-thai-thi-truong-1386358.html
