Hợp tác chiến lược, điểm sáng quan hệ hai nước
Trong bối cảnh quan hệ chính trị – ngoại giao Việt Nam và Trung Quốc đang ở giai đoạn tốt đẹp chưa từng có, hợp tác về hạ tầng giao thông, đặc biệt là đường sắt được coi là lĩnh vực mang tính biểu tượng đang được cả hai bên chú trọng. Phiên họp lần thứ nhất của Ủy ban liên hợp hợp tác đường sắt Việt – Trung, diễn ra trong hai ngày 23–24/9/2025 tại Bắc Kinh đã đánh dấu một cột mốc mới cho quá trình hợp tác này.
Đoàn công tác Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy dẫn đầu, đồng thời là Chủ tịch Phân ban Việt Nam đã cùng các đối tác Trung Quốc trao đổi thẳng thắn và đạt nhiều kết quả thực chất. Đây là phiên họp đầu tiên kể từ khi Ủy ban liên hợp được thành lập vào tháng 4/2025, mở ra cơ chế điều phối hợp tác có tính hệ thống giữa hai nước trong lĩnh vực đường sắt.
Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy nhấn mạnh, sau ba năm triển khai, Việt Nam và Trung Quốc đã thực sự trở thành những đối tác tin cậy trong lĩnh vực hạ tầng. Việc thành lập Ủy ban liên hợp đã tạo nền tảng để phối hợp chính sách, huy động nguồn lực và thúc đẩy doanh nghiệp hai nước cùng tham gia.
Theo Thứ trưởng, sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Quốc vụ viện Lý Cường đã mang lại động lực đặc biệt, giúp các bộ, ngành và doanh nghiệp hai bên kết nối chặt chẽ. Đây không chỉ là hợp tác kinh tế, mà còn là minh chứng cho quan hệ chiến lược toàn diện, tạo niềm tin để mở rộng ra các lĩnh vực khác trong tương lai.
Bên lề hội nghị, Thứ trưởng Huy đã làm việc với Đại sứ quán Việt Nam tại Bắc Kinh để bàn về các biện pháp phối hợp ngoại giao, nhằm hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho tiến trình hợp tác đường sắt. Đồng thời, Bộ Xây dựng Việt Nam cũng ký thỏa thuận với Bộ Thương mại Trung Quốc về việc thực hiện dự án hỗ trợ kỹ thuật lập báo cáo nghiên cứu khả thi cho tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.
Trọng tâm thảo luận của phiên họp là tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, dài gần 391 km với tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 203.000 tỷ đồng (tương đương 8 tỷ USD). Dự án bao gồm 18 nhà ga, 13 trạm kỹ thuật và ba tuyến nhánh với tổng chiều dài hơn 27 km.
Tuyến đường sắt này được đánh giá có ý nghĩa chiến lược: kết nối trực tiếp với khu vực Tây Nam Trung Quốc – nơi có hơn 500 triệu dân, đồng thời mở rộng thông thương với mạng lưới đường sắt Á – Âu. Theo kế hoạch, dự án sẽ khởi công vào ngày 19/12/2025. Đây được coi là một trong những bước chuẩn bị quan trọng cho tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam với tổng vốn đầu tư 67 tỷ USD.
Không dừng lại ở đó, hai bên cũng thống nhất triển khai quy hoạch hai tuyến mới gồm Đồng Đăng – Hà Nội và Móng Cái – Hạ Long – Hải Phòng. Các nội dung về lập báo cáo khả thi, thiết kế kỹ thuật, cơ chế vay vốn, đào tạo nhân lực và hợp tác công nghiệp đường sắt đều được bàn thảo kỹ lưỡng.
Doanh nghiệp Việt Nam nhập cuộc, sẵn sàng nguồn lực
Điểm nhấn của hợp tác lần này là sự tham gia ngày càng chủ động của doanh nghiệp Việt Nam. Tại hội thảo “Doanh nghiệp Việt với chương trình phát triển công nghiệp đường sắt Việt Nam” hồi tháng 3/2025, nhiều tập đoàn lớn trong lĩnh vực xây lắp, công nghệ và công nghiệp nặng như Đèo Cả, Viettel, Hòa Phát, THACO, Trung Chính đã tuyên bố sẵn sàng nguồn lực.
Trong đó, Đèo Cả khẳng định có đủ năng lực triển khai những dự án hạ tầng quy mô lớn với kinh nghiệm từ nhiều tuyến hầm và cao tốc Bắc – Nam. Viettel cam kết hỗ trợ hệ thống viễn thông và công nghệ giám sát điều hành, đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế. THACO bày tỏ mong muốn tham gia chuỗi cung ứng cơ khí và phương tiện vận tải.
Đáng chú ý nhất là cam kết của Tập đoàn Hòa Phát. Sau chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hòa Phát Dung Quất hồi tháng 2/2025, tập đoàn này đã khởi động kế hoạch đầu tư 10.000 tỷ đồng xây dựng nhà máy sản xuất ray thép. Chủ tịch Trần Đình Long khẳng định, Hòa Phát có thể cung cấp tới 10 triệu tấn thép chế tạo, đảm bảo chất lượng, tiến độ và mức giá cạnh tranh so với nhập khẩu. Đây là sản phẩm đặc thù, phục vụ trực tiếp cho đường sắt cao tốc Bắc – Nam và các tuyến kết nối quốc tế.
Với tổng vốn đầu tư hàng trăm nghìn tỷ đồng, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng không chỉ mở rộng hành lang vận tải xuyên biên giới mà còn tạo cú hích cho nhiều ngành công nghiệp trong nước. Các doanh nghiệp xây dựng, thép, cơ khí, vật liệu sẽ được tiếp thêm đơn hàng lớn, góp phần tạo việc làm và nâng cao năng lực sản xuất.
Quan trọng hơn, dự án giúp Việt Nam từng bước chủ động trong công nghiệp đường sắt, đây là lĩnh vực vốn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu. Nếu Hòa Phát và các tập đoàn trong nước có thể cung cấp đầy đủ ray thép, thiết bị cơ khí và công nghệ vận hành, Việt Nam sẽ hình thành nền tảng công nghiệp hỗ trợ vững chắc, giảm thiểu rủi ro khi triển khai tuyến cao tốc Bắc – Nam.
Sự đồng hành của chính phủ và doanh nghiệp hai nước cho thấy, hợp tác đường sắt không chỉ dừng lại ở kết nối hạ tầng mà còn mở ra triển vọng phát triển chuỗi giá trị công nghiệp toàn diện. Đây được xem là bước tiến mới, đặt nền móng cho kỷ nguyên hợp tác hạ tầng quy mô lớn giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/sieu-du-an-duong-sat-200-000-ty-don-buoc-tien-lon-hoa-phat-thaco-da-len-san-day-cot-1403492.html
