Sau nhiều năm nỗ lực và một số lần trì hoãn gây thất vọng, giấc mơ cung cấp internet tốc độ cao đến những nơi xa xôi nhất Trái đất của Amazon cuối cùng cũng thành hiện thực vào tháng trước. Vào một buổi tối tháng 4, tên lửa Atlas V của United Launch Alliance gầm rú rời khỏi bệ phóng tại Cape Canaveral của Florida, mang theo những vệ tinh hoạt động đầu tiên của Dự án Kuiper, mạng băng thông rộng mới của gã khổng lồ công nghệ.
Chỉ trong vài phút, tên lửa đã đạt tốc độ hơn 6.400 km/giờ, đưa 27 vệ tinh của Kuiper lên độ cao 450 km so với Trái đất. Từ đây, chúng sẽ bay lên quỹ đạo cuối cùng ở độ cao 630 km.
Sự kiện đánh dấu sự ra đời của một nhà cung cấp dịch vụ internet mới – phát súng mở đầu cho cuộc chiến về tương lai kết nối toàn cầu giữa người sáng lập Amazon Jeff Bezos và tỷ phú Elon Musk, chủ sở hữu mạng băng thông rộng vệ tinh lớn nhất thế giới Starlink, công ty con của công ty mẹ SpaceX. Hiện hai gã khổng lồ công nghệ này đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các cường quốc như Trung Quốc và EU trong cuộc đua giành quyền kiểm soát cơ sở hạ tầng không gian.
“Chúng ta đang ở giữa một cuộc đua không gian toàn cầu. Sẽ có những tác động rất đáng kể về mặt cơ hội kinh tế, khả năng kết nối và an ninh quốc gia”, Brendan Carr, chủ tịch cơ quan quản lý của Mỹ, Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC) cho biết.
Cuộc đua đang diễn ra ở quỹ đạo Trái đất thấp (LEO) cách Trái đất tới 2.000km. Mười năm trước, đây là khu bảo tồn của các vệ tinh quan sát Trái đất, khoa học và quân sự, với khoảng 1.300 tàu vũ trụ hoạt động trên quỹ đạo. Ngày nay, nhờ các tên lửa Falcon có thể tái sử dụng của SpaceX, có hơn 11.000 vệ tinh đang hoạt động, hỗ trợ mọi thứ từ theo dõi thời tiết đến băng thông rộng.
Các chuyên gia dự báo rằng số lượng vệ tinh trong LEO sẽ tăng lên tới 100.000 trong thập kỷ tới khi các công ty, chính phủ và quân đội nhanh chóng khai thác tiềm năng của biên giới không gian mới. Chính nhu cầu kết nối mãnh liệt của thế giới đang thúc đẩy sự bùng nổ trên thị trường LEO.
Vì gần Trái đất hơn, các hệ thống LEO cho độ trễ thấp hơn — thời gian cần thiết để tín hiệu truyền từ Trái đất đến vệ tinh và ngược lại — so với các vệ tinh địa tĩnh. Dự án Kuiper chỉ là một trong số nhiều cái tên đang cạnh tranh để giành thị phần trong lĩnh vực kinh doanh mở rộng này.
Một số công ty bao gồm OneWeb của Eutelsat, mạng LEO hoạt động lớn thứ hai thế giới, đang tìm cách phục vụ thị trường chính phủ và doanh nghiệp. Telesat của Canada đang phát triển Lightspeed, trong khi số khác đề xuất các chòm sao riêng biệt để kết nối điện thoại di động ở những khu vực khó tiếp cận. Ít nhất hai hệ thống đang được Trung Quốc phát triển — Guowang và SpaceSail.
Cho đến nay, Starlink của Musk vẫn thống trị. Kể từ năm 2019, Musk đã phóng hơn 8.417 vệ tinh — chiếm 39% tổng số vệ tinh được phóng kể từ Sputnik, vệ tinh nhân tạo đầu tiên được đưa vào quỹ đạo. Theo Jonathan McDowell, nhà vật lý thiên văn, Starlink có khoảng 7.300 vệ tinh đang hoạt động quay quanh Trái đất, chiếm gần hai phần ba tổng số tàu vũ trụ đang hoạt động.
Thành công của Starlink bắt nguồn từ năng lực nội bộ độc đáo của SpaceX: chi phí thấp và phóng Falcon 9 thường xuyên; một cơ sở sản xuất sản xuất hơn 8 vệ tinh mỗi ngày, theo công ty tư vấn Quilty Space.
“Starlink có cả dây chuyền sản xuất và máy phóng. Đó là siêu năng lực của họ”, Patricia Cooper, người sáng lập Constellation Advisory nói.
Kết quả của tốc độ và sự đổi mới của Starlink là một hệ thống mà ngay cả các đối thủ cạnh tranh cũng phải vật lộn để tìm ra lỗi.
“Đó là một mạng lưới tốt và nó sẽ trở nên tốt hơn theo thời gian”, giám đốc điều hành của Telesat, Dan Goldberg cho biết.
Hiện nay, Starlink đang cung cấp băng thông rộng có độ trễ thấp cho hơn 5 triệu khách hàng ở 125 quốc gia; dự kiến sẽ tạo ra 12 tỷ USD doanh thu và 2 tỷ USD dòng tiền tự do. Cuối cùng, công ty đặt mục tiêu phóng hơn 40.000 vệ tinh.
Thách thức đối với các đối thủ cạnh tranh là rất lớn. Amazon sẽ cần chi từ 16 tỷ đến 20 tỷ USD để xây dựng Kuiper, Quilty ước tính. Việc các vệ tinh phải được thay thế sau mỗi 5-7 năm cũng làm tăng thêm áp lực kinh tế.
“Sẽ có một cuộc chiến giá cả”, một chuyên gia nhận định. “Elon Musk chưa bao giờ thực sự quan tâm đến lợi nhuận kinh tế”.
Kỳ vọng tươi sáng dành cho Starlink là một trong những lý do chính khiến các nhà đầu tư háo hức bơm tiền vào SpaceX. Định giá của công ty đạt 350 tỷ USD vào tháng 12/2024 trong đợt bán cổ phiếu nội bộ, từ đó trở thành doanh nghiệp tư nhân giá trị nhất thế giới.
Mức định giá đó phần lớn vẫn ổn định trên thị trường thứ cấp trong năm nay, ngay cả khi cổ phiếu của hãng sản xuất ô tô điện Tesla của Musk giảm mạnh 55% so với mức cao kỷ lục do doanh số bán hàng sụt giảm. Đám đông trở nên phẫn nộ trước vai trò của Musk trong chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Với Starlink, SpaceX đang tìm cách giành thị phần trong một thị trường trị giá hơn 1 nghìn tỷ USD mỗi năm. Công ty này đã nhanh chóng xây dựng mạng lưới 7.100 vệ tinh trên quỹ đạo Trái Đất tầm thấp—chiếm 62% tổng số tàu vũ trụ đang hoạt động quanh hành tinh này, theo Jonathan McDowell, nhà quan sát không gian tại Harvard. Hãng cũng kiếm tiền bằng cách cung cấp quyền truy cập internet cho máy bay và tàu thủy, đồng thời bán một phiên bản quân sự có tên Starshield.
Starlink đang cạnh tranh với các công ty như AST SpaceMobile và Globalstar để cung cấp dịch vụ điện thoại di động khẩn cấp tại các vùng xa xôi hẻo lánh. Cơ hội lớn nhất của công ty này cho đến nay là quyền truy cập internet dân dụng tốc độ cao – một thị trường mà công ty nghiên cứu Quilty Space dự kiến sẽ chiếm 63% doanh thu của Starlink trong năm nay.
SpaceX không chia sẻ thông tin tài chính, nhưng Chris Quilty, người sáng lập Quilty Space, ước tính công ty này đang trên đà tăng trưởng doanh thu 58% vào năm 2025 lên 12,3 tỷ USD.
“Đó là những con số đáng kinh ngạc”, ông nói với Forbes.
Các nhà phân tích của Morgan Stanley, dẫn đầu bởi Adam Jonas, người đầu cơ lâu năm của Tesla, tin rằng những thành tựu lớn hơn vẫn đang ở phía trước. Họ dự đoán rằng vào năm 2030, SpaceX sẽ thu về 65 tỷ USD doanh thu và 16 tỷ USD lợi nhuận ròng, trong đó Starlink chiếm lần lượt 72% và 82%. Họ cũng lập luận rằng triển vọng tăng trưởng của SpaceX đến năm 2026 có thể biện minh cho mức định giá lên tới gấp đôi mức 350 tỷ USD hiện tại.
Giá cả là chìa khóa cho SpaceX vì chi phí xây dựng và phóng vệ tinh rất cao. Chủ tịch Gwynne Shotwell cho biết hồi năm ngoái rằng công ty đã chi hơn 10 tỷ USD cho Starlink cho đến nay. Các thiết bị đầu cuối mà người dùng phải mua để nhận dịch vụ có giá từ 350 đến 600 USD.
Theo: Financial Times, Forbes
Nguồn: https://cafef.vn/starlink-hai-trai-ngot-sau-khi-dot-10-ty-usd-cua-elon-musk-da-phong-gan-10000-ve-tinh-loi-nhuan-2030-som-dat-16-ty-usd-188250523095924877.chn
