Chỉ với 100 nhân viên, startup chinh phục Mercedes bằng công nghệ pin thể rắn
Factorial Energy – một công ty khởi nghiệp ít tên tuổi tại Mỹ với chỉ khoảng 100 nhân viên – đang nổi lên như một trong những nhân tố có khả năng định hình tương lai ngành xe điện toàn cầu.
Startupnày đang phát triển công nghệ pin thể rắn được đánh giá có thể thay thế pin lithium-ion truyền thống, với ưu điểm vượt trội về hiệu suất, độ an toàn và chi phí. Dù còn trong giai đoạn thử nghiệm, công nghệ của họ đã nhận được sự hợp tác từ các tên tuổi lớn như Mercedes-Benz, Hyundai Motor, Stellantis và LG Chem.
Câu chuyện của Factorial bắt đầu hơn một thập kỷ trước tại Đại học Cornell (Mỹ), khi hai nghiên cứu sinh sau đại học là Siyu Huang và Alex Yu cùng theo đuổi các đề tài liên quan đến hóa học vật liệu.
Factorial Energy được sáng lập bởi 2 vợ chồng bà Siyu Huang và ông Alex Yu, khởi nguồn từ các công trình nghiên cứu trong phòng thí nghiệm khi họ còn là nghiên cứu sinh sau đại học tại Đại học Cornell (Mỹ). Bà Huang có bằng Tiến sĩ Hóa học và Thạc sĩ Quản trị kinh doanh, ông Yu hiện là Giám đốc công nghệ của công ty.
Bà Huang sinh ra và lớn lên tại Nam Kinh, Trung Quốc. Việc chứng kiến tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại quê nhà đã sớm thúc đẩy bà theo đuổi các giải pháp năng lượng sạch.
Năm 2009, sau khi được nhận vào chương trình tiến sĩ khoa hóa học của Cornell, bà đến Ithaca, New York với 3.000 USD – số tiền tiết kiệm được từ học bổng Thụy Điển và trở thành một sinh viên xuất sắc.
Giáo sư Héctor Abruña tại Cornell cho biết: “Họ cực kỳ tận tụy và thông minh”.
Ban đầu, công ty tập trung vào việc cải tiến vật liệu lưu trữ năng lượng. Tuy nhiên, năm 2021, sau khi nhận được đầu tư từ Mercedes-Benz, hướng nghiên cứu được chuyển hẳn sang công nghệ pin thể rắn – giải pháp được kỳ vọng sẽ tạo ra bước nhảy vọt cho ngành xe điện.
Factorial đã nghiên cứu ra một loại pin xe điện mới, được gọi là pin thể rắn – thứ được cho là có thể thay đổi ngành công nghiệp ô tô trong vài năm nếu có thể vượt qua một số thách thức kỹ thuật khó khăn. Đối với bà Huang, loại pin này có tiềm năng thay đổi cách người tiêu dùng suy nghĩ về xe điện, từ đó giúp Mỹ và Châu Âu giành lợi thế hơn Trung Quốc.
Công nghệ pin thể rắn loại bỏ chất điện phân lỏng (dễ cháy) trong pin lithium-ion truyền thống, thay bằng chất điện phân rắn hoặc dạng gelatin. Điều này giúp pin an toàn hơn, chứa nhiều năng lượng hơn, sạc nhanh hơn và giảm chi phí.
Factorial là một trong số hàng chục công ty đang cố gắng phát minh ra loại pin có thể sạc nhanh hơn, đi xa hơn và giúp xe điện rẻ hơn. Giao thông là nguồn khí thải nhà kính lớn nhất và xe điện có thể là vũ khí mạnh mẽ chống lại kỷ nguyên biến đổi khí hậu và ô nhiễm này.
Thách thức lớn nhất không nằm ở lý thuyết, mà là ở sản xuất quy mô lớn. Năm 2022, Factorial xây dựng một nhà máy thí điểm tại Cheonan (Hàn Quốc) để kiểm chứng khả năng thương mại hóa. Giai đoạn đầu, nhà máy gần như thất bại khi tỷ lệ lỗi lên đến 90%. “Luôn có vấn đề”, bà Huang nói. “Có lúc tôi nghĩ rằng, tôi thậm chí không biết liệu chúng tôi có thể làm được không”.
Để đạt hiệu quả kinh doanh, dây chuyền sản xuất pin cần đạt tối thiểu 95% tỷ lệ sản phẩm đạt chuẩn, điều rất khó với các vật liệu nhạy cảm và quy trình kỹ thuật cao, yêu cầu phải vận hành trong buồng kín, giám sát chặt chẽ và trang bị bảo hộ.
Bà Huang thường phải thức dậy lúc 4 giờ sáng để theo sát mọi diễn biến tại nhà máy, vốn vận hành 24/7 và yêu cầu kiểm soát chặt chẽ hóa chất dễ bay hơi trong điều kiện phòng sạch.
Loạt ông lớn bắt tay
Đến giữa năm 2023, sau nhiều cải tiến quy trình, nhà máy bắt đầu đạt sản lượng đạt chuẩn. Đến tháng 11 cùng năm, năng suất đạt 85% – mức cao nhất tính đến thời điểm đó, đủ để chuyển pin cho Mercedes dùng trong thử nghiệm.
Đây là cơ sở để ông Uwe Keller, Giám đốc phát triển pin của Mercedes-Benz, đề xuất đưa pin của Factorial vào xe thử nghiệm thực tế. Ông Keller đã thuyết phục được Giám đốc điều hành Mercedes – ông Ola Källenius chấp thuận dự án, với mục tiêu thúc đẩy tiến độ phát triển công nghệ.
Vào đầu tháng 1/2025, khi đang làm việc tại văn phòng ở Billerica, Massachusetts, bà Huang nhận được một tin nhắn kèm đoạn video từ ông Keller. Đó là hình ảnh chiếc xe Mercedes lăn bánh trong trung tâm thử nghiệm gần Stuttgart, Đức, lần đầu tiên sử dụng pin thể rắn của Factorial.
Đối với người không chuyên, video không có gì đặc biệt nhưng với bà Huang, đó là bước ngoặt sau 10 năm nghiên cứu. Trước đó, mọi thử nghiệm đều giới hạn trong phòng thí nghiệm.
Dù vậy, chiếc xe vẫn chưa được thử nghiệm trên đường công cộng – nơi thực sự kiểm chứng độ bền, độ rung và tính an toàn. Hiện chưa có hãng xe nào tại Mỹ hoặc châu Âu công khai thử nghiệm pin thể rắn trên đường phố, hoặc nếu có thì đều thực hiện trong bí mật.
Ngoài Mercedes, Factorial cũng đã thu hút được hàng loạt đối tác lớn khác. Hyundai Motor và Stellantis đều là nhà đầu tư chiến lược và đang lên kế hoạch thử nghiệm pin trên dòng xe mới, trong đó Stellantis dự kiến áp dụng với Dodge Charger vào năm 2026.
LG Chem – công ty hóa chất lớn của Hàn Quốc cũng hợp tác cung cấp vật liệu pin. Đặc biệt, Factorial giữ nguyên trạng thái công ty tư nhân và không niêm yết cổ phiếu để tránh sức ép từ thị trường, cũng như giữ quyền kiểm soát chiến lược công nghệ.
Trong bối cảnh hàng chục công ty toàn cầu bao gồm cả Toyota, QuantumScape và ProLogium đang chạy đua phát triển pin thể rắn, sự thận trọng và tập trung của Factorial là điều đáng chú ý.
Theo nhà phân tích Xiaoxi He tại IDTechEx, “rất khó để nói công nghệ nào sẽ chiến thắng” do mỗi công ty đều theo đuổi công thức và quy trình riêng biệt. Trong khi nhiều startup khác gặp khủng hoảng nội bộ, cổ phiếu lao dốc vì chưa chứng minh được năng lực sản xuất, thì Factorial vẫn giữ được tiến độ và sự ổn định.
Với sự hỗ trợ từ những đối tác hàng đầu, đội ngũ phát triển nhỏ gọn nhưng tận tâm, và kết quả sản xuất ngày càng được cải thiện, Factorial đang tiến gần hơn đến mục tiêu thương mại hóa công nghệ pin thể rắn – điều có thể làm thay đổi ngành xe điện toàn cầu trong vài năm tới.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/startup-cong-nghe-nay-co-gi-khien-loat-ong-lon-mercedes-hyundai-stellantis-phai-chay-dua-gianh-quyen-hop-tac-1384966.html
