Sửa quy định để đáp ứng tiêu chí môi giới toàn cầu của FTSE

Sửa quy định để đáp ứng tiêu chí môi giới toàn cầu của FTSE

Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đang lấy ý kiến về dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của 3 Thông tư, bao gồm: Thông tư số 120/2020/TT-BTC quy định về giao dịch chứng khoán; Thông tư số 121/2020/TT-BTC hướng dẫn về hoạt động của công ty chứng khoán (CTCK); và Thông tư số 96/2020/TT-BTC về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.

Theo UBCKNN, Tổ chức xếp hạng FTSE Russell chính thức công bố thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp ngày 08/12/2025 đã đặt ra yêu cầu hoàn thiện khung khổ pháp lý của TTCK.

Theo FTSE Russell, sau công bố nâng hạng, FTSE Russell sẽ theo dõi chặt chẽ các diễn biến và ghi nhận ý kiến phản hồi của các bên liên quan trước đợt rà soát vào tháng 3/2026 đối với việc hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) tiếp cận thị trường thông qua tổ chức môi giới toàn cầu, đảm bảo kế hoạch chuyển đổi chính thức có hiệu lực từ ngày 21/9/2026. Đây là quy trình tiêu chuẩn chung của FTSE Russell nhằm xác định những tiến triển trong việc tạo điều kiện tiếp cận thị trường, hỗ trợ việc mô phỏng chỉ số toàn cầu và đáp ứng thông lệ chung trong hoạt động giao dịch của các nhà đầu tư.

Sau khi được nâng hạng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã tiếp tục có nhiều buổi làm việc với FTSE, ngân hàng thế giới, các công ty chứng khoán (CTCK), ngân hàng lưu ký (NHLK) để đánh giá vai trò của tổ chức môi giới toàn cầu trong hoạt động giao dịch của NĐTNN trên TTCK Việt Nam nhằm hoàn thiện khung pháp lý đảm bảo thuận lợi trong giao dịch của NĐTNN như đề xuất của FTSE.

Gỡ vướng tiêu chí môi giới toàn cầu

Nội hàm của vấn đề này là bổ sung thêm phương thức giao dịch mới về việc cho phép NĐTNN đặt lệnh giao dịch chứng khoán thông qua các tổ chức môi giới toàn cầu để chuyển lệnh tới các CTCK trong nước mà không phải mở tài khoản giao dịch cho NĐTNN tại các CTCK trong nước.

Yêu cầu này từ FTSE và các tổ chức đầu tư nước ngoài xuất phát từ các nguyên nhân sau:

Thứ nhất, NĐTNN muốn kí hợp đồng với đối tác là các tổ chức môi giới toàn cầu uy tín và đã hợp tác với NĐTNN trước đó để giảm rủi ro pháp lý phát sinh có thể xảy ra khi ký hợp đồng với CTCK trong nước.

Thứ hai, giảm thời gian, quy trình, thủ tục giao dịch đối với các quỹ lớn khi tham gia giao dịch. Với cách thức này, NĐTNN vẫn đăng ký mã số giao dịch chứng khoán và mở tài khoản lưu ký chứng khoán tại các NHLK. Tiền và chứng khoán sau khi được VSDC, ngân hàng thanh toán thanh toán cho NHLK, NHLK sẽ phân bổ vào tài khoản lưu ký của NĐTNN mở tại NHLK. Qua trao đổi và tìm hiểu tại một số thị trường, cách thức giao dịch này hiện khá phổ biến tại các thị trường mới nổi, đặc biệt là các thị trường mà các tổ chức môi giới toàn cầu không có hiện diện trực tiếp như tại Việt Nam. Việc cho phép các NĐTNN được đặt lệnh giao dịch thông qua các tổ chức môi giới toàn cầu mà không cần phải mở tài khoản giao dịch cho từng NĐTNN tại CTCK trong nước sẽ giúp khơi thông những rào cản còn tồn tại đối với các NĐTNN.

Không công khai danh tính nhà đầu tư giao dịch NPF thất bại

Bên cạnh đó, qua hơn 1 năm thực hiện cơ chế giao dịch không ký quỹ trước (non prefunding, NPF), UBCKNN nhận được phản hồi từ phía các NĐTNN, FTSE về bất cập khi thực hiện yêu cầu về việc công bố danh tính của NĐTNN không thực hiện thanh toán tiền theo quy định, bất cập về hạn chế đối với cổ phiếu được giao dịch NPF là cổ phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch chứng khoán ngoại trừ cổ phiếu của chính CTCK đó hoặc cổ phiếu của công ty mẹ hoặc cổ phiếu của công ty con có cùng công ty mẹ với CTCK đó.

Việc thanh toán của NĐTNN có thể bị chậm với quy định hiện hành do yếu tố khách quan như NĐTNN gặp lỗi trong việc chuyển tiền từ phía ngân hàng lưu ký nước ngoài về ngân hàng lưu ký trong nước, tổ chức kinh doanh chứng khoán nước ngoài đặt lệnh nhầm cho NĐTNN, các quỹ đầu tư nước ngoài. Các nhà đầu tư toàn cầu có các hoạt động đầu tư ở nhiều thị trường khác nhau nên việc bị công bố thông tin về giao dịch thất bại có thể có những ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động đầu tư tại thị trường khác của các nhà đầu tư này. TTCK các nước trên thế giới không áp dụng biện pháp kỷ luật này.

Song song đó, việc hạn chế danh mục cổ phiếu NPF gây khó khăn lớn cho các quỹ đầu tư trong việc mô phỏng chỉ số trong trường hợp cổ phiếu của CTCK, công ty mẹ của CTCK và công ty có cùng công ty mẹ với CTCK là các cổ phiếu trong cơ cấu chỉ số.      

Nội dung sửa đổi 3 Thông tư 

Thông tư sửa đổi, bổ sung 3 Thông tư (Thông tư 120 về giao dịch chứng khoán, Thông tư 121 hướng dẫn về hoạt động của CTCK, Thông tư 96 về công bố thông tin) đang được xây dựng với các ý chính như sau:

Thứ nhất, sửa đổi Thông tư 121/2020/TT-BTC theo hướng cho phép NĐTNN không phải mở tài khoản giao dịch tại CTCK trong nước mà chỉ cần có số hiệu tài khoản lưu ký mở tại NHLK để thực hiện chuyển lệnh giao dịch chứng khoán thông qua các CTCK nước ngoài; bỏ quy định về các loại cổ phiếu không được sử dụng NPF và bổ sung quy định CTCK thực hiện dịch vụ NPF phải ký hợp đồng thỏa thuận với CTCK khác để trường hợp NĐTNN là tổ chức không thanh toán tiền hoặc xác nhận không thanh toán tiền cho CTCK thì toàn bộ cổ phiếu nêu trên từ NĐTNN sẽ chuyển sang tài khoản tự doanh của CTCK khác để xử lý bán trả tiền cho CTCK đã cung cấp dịch vụ NPF cho NĐTNN là tổ chức.

Thứ hai, sửa đổi Thông tư 96/2020/TT-BTC theo hướng không yêu cầu công bố thông tin với những trường hợp NĐTNN là tổ chức không thanh toán tiền giao dịch NPF theo quy định.

Thứ ba, sửa đổi Thông tư 120/2020/TT-BTC theo hướng quy định phương thức giao dịch của NĐTNN khi chuyển lệnh giao dịch chứng khoán thông qua CTCK nước ngoài; yêu cầu NĐTNN là tổ chức phải có đủ tiền khi mua cổ phiếu trong thời hạn nhất định trong trường hợp NĐTNN là tổ chức không thanh toán tiền giao dịch NPF theo quy định.

Đông Tư

FILI

– 16:28 18/12/2025